Στο πλαίσιο των αυξανόμενων πιέσεων για τη λήψη μέτρων για την προστασία των δημοσιογράφων, αλλά και των ακτιβιστών και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, από αγωγές - τύπου SLAPP - το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπερψήφισε σήμερα μια νέα οδηγία.
Πιο συγκεκριμένα, με 546 ψήφους υπέρ - 47 κατά και 31 αποχές - το σώμα των Ευρωβουλευτών ενέκρινε οδηγία που στόχο έχει να διασφαλίσει ότι τα πρόσωπα και οι οργανώσεις που εργάζονται για θέματα δημόσιου συμφέροντος θα προστατεύονται από τις αβάσιμες και καταχρηστικές αγωγές με την κατηγορία της δυσφήμισης.
Η οδηγία - η οποία θα πρέπει να ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών - προβλέπει:
- απόρριψη σε πρώιμο στάδιο προδήλως αβάσιμων αγωγών
- μέσα έννομης προστασίας έναντι καταχρηστικών δικαστικών διαδικασιών
- παροχή εγγυοδοσίας για τα εκτιμώμενα δικαστικά έξοδα, που μπορούν να περιλαμβάνουν τα έξοδα νομικής εκπροσώπησης στα οποία υποβλήθηκε ο εναγόμενος, και τυχόν αποζημίωση.
Παράλληλα, εφόσον ο εναγόμενος ζητήσει να απορριφθεί η υπόθεση σε προκαταρκτικό στάδιο, εναπόκειται στον ενάγοντα να αποδείξει ότι υπάρχουν λόγοι να συνεχιστεί η διαδικασία. Το δικαστήριο μπορεί επίσης να επιβάλει κι άλλες κυρώσεις στους ενάγοντες.
Σημειώνεται πως για να αποφεύγονται περιπτώσεις στις οποίες οι ενάγοντες - που είναι συχνά εταιρείες ή πολιτικά πρόσωπα - επιλέγουν να προσφύγουν σε δικαστήρια που είναι πιθανότερο να ταχθούν υπέρ τους, δεν θα αναγνωρίζονται πλέον οι αποφάσεις δικαστηρίων εκτός ΕΕ όσον αφορά αβάσιμες ή καταχρηστικές αγωγές κατά φυσικών ή νομικών προσώπων με έδρα στην ΕΕ.
Τέλος όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να παρέχουν σε δημοσιογράφους και μέλη της Κοινωνίας των Πολιτών - που μηνύονται - πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις διαθέσιμες δικονομικές εγγυήσεις και τα διαθέσιμα μέσα έννομης προστασίας, αλλά και μέτρα στήριξης, όπως παροχή νομικής βοήθειας και οικονομικής και ψυχολογικής υποστήριξης.
Ιστορική στιγμή για τους δημοσιογράφους: Φόρος τιμής στην Καρουάνα Γκαλιζία
Για μια «ιστορική στιγμή για την ασφάλεια των δημοσιογράφων και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Ευρώπη», έκανε λόγο την Τρίτη το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελευθερίας του Τύπου και των ΜΜΕ (ECPMF).
Όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση, ο Συνασπισμός κατά των SLAPPs στην Ευρώπη (CASE), του οποίου το ECPMF είναι ιδρυτικό μέλος, υποστήριξε ακούραστα τη θέσπιση νομοθεσίας εκ μέρους της ΕΕ για την αντιμετώπιση της χρήσης εκβιαστικών αγωγών που υπονομεύουν την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και προσπαθούν να φιμώσουν την ερευνητική δημοσιογραφία.
Ο «νόμος της Δάφνης» [όπως ονομάστηκε] ήταν μια υπόσχεση στην οικογένεια της Μαλτέζας δημοσιογράφου Ντάφνι Καρουάνα Γκαλιζία αφού προέκυψε πως όταν η γυναίκα δολοφονήθηκε ήταν αντιμέτωπη με 48 ενεργές αγωγές δυσφήμισης.
Αυτό που της συνέβη δεν πρέπει να ξανασυμβεί ποτέ - τονίζεται.
Η ελληνική αγωγή SLAPP που έγινε πρώτο θέμα στα διεθνή ΜΜΕ
Υπενθυμίζεται πως έχει περάσει περίπου ένας μήνας από την εκδίκαση, ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, της αγωγής του πρώην διευθυντή του γραφείου του Πρωθυπουργού Γρηγόρη Δημητριάδη, ο οποίος έχει στραφεί κατά μέσων ενημέρωσης και δημοσιογράφων εξαιτίας των ρεπορτάζ τους αναφορικά με το σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών.
Η αγωγή, με την οποία ο Γρηγόρης Δημητριάδης ζητά χιλιάδες ευρώ, στρέφεται συγκεκριμένα κατά του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη, της Εφημερίδας των Συντακτών και των Reporter United.
Μεταξύ των μαρτύρων υπεράσπισης των εναγομένων είχε καταθέσει στη δίκη και ο ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Ν. Αλιβιζάτος.
«Μπορώ να διαβεβαιώσω με απόλυτη επαγγελματική συνείδηση ότι τα δημοσιεύματα είναι εξαιρετικά προσεκτικά γραμμένα. Αν ήθελα να δείξω στους φοιτητές ένα δημοσίευμα που δεν είναι συκοφαντικό θα έδειχνα το συγκεκριμένο.
«Οι δημοσιογράφοι αναφέρονται σε γεγονότα που δεν διέψευσε η άλλη πλευρά» είχε σημειώσει ο κ. Αλιβιζάτος κάνοντας λόγο για καταχρηστικές αγωγές που αποβλέπουν στον περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου.