«Πράσινο φως» έλαβε την Τετάρτη ο νέος κανονισμός της ΕΕ για την προστασία δημοσιογράφων και μέσων ενημέρωσης από πολιτικές και οικονομικές παρεμβάσεις.
Ο νέος κανονισμός, που εγκρίθηκε με 464 ψήφους υπέρ - 92 κατά και 65 αποχές - υποχρεώνει τα κράτη μέλη να προστατεύουν την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης, ενώ απαγορεύει όλες τις μορφές παρεμβάσεων σε συντακτικής φύσης αποφάσεις.
Πιο αναλυτικά, απαγορεύει στις Αρχές να πιέζουν δημοσιογράφους και συντάκτες να αποκαλύπτουν τις πηγές τους κάνοντας χρήση διαφόρων καταχρηστικών μεθόδων - όπως είναι η προσωπική τους κράτηση ή η επιβολή κυρώσεων, οι έρευνες στα γραφεία τους ή η εγκατάσταση παρεμβατικού λογισμικού παρακολούθησης στις ηλεκτρονικές συσκευές τους.
Σε ό,τι αφορά τη χρήση λογισμικού κατασκοπείας, σημειώνεται πως στο εξής θα επιτρέπεται μόνο κατά περίπτωση και μόνο εφόσον υπάρχει άδεια από δικαστική αρχή η οποία ερευνά σοβαρά εγκλήματα που τιμωρούνται με φυλάκιση. Ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις, οι παρακολουθούμενοι θα πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με τη συνεχιζόμενη παρακολούθησή τους και θα μπορούν να προσφεύγουν στα δικαστήρια εναντίον της.
Αξίζει να σημειωθεί πως η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων - σε σημερινή ανακοίνωσή της - κάνει λόγο για ελάχιστα κοινά πρότυπα, καλώντας τα κράτη μέλη να λάβουν πρόσθετα μέτρα για τη θέσπιση ισχυρότερων εγγυήσεων για την προστασία των δημοσιογράφων ιδίως από την παρακολούθηση με χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού.
Αυτό που προκαλεί εύλογα προβληματισμό είναι πως δεν προβλέπεται η πλήρης απαγόρευση της χρήσης spyware κατά δημοσιογράφων, αλλ΄α αντίθετα παραμένει ως μέτρο "έσχατης λύσης" εάν δοθεί εντολή από ανεξάρτητη δικαστική αρχή για σοβαρό έγκλημα - όπως η τρομοκρατία ή η εμπορία ανθρώπων.
Διαφάνεια για το ιδιοκτησιακό καθεστώς
Η Ευρωπαϊκή Πράξη για την Ελευθερία του Τύπου (ΕMFA), που εγκρίθηκε σήμερα, προβλέπει παράλληλα πως για να μπορεί το κοινό να γνωρίζει ποιος ελέγχει τα μέσα ενημέρωσης και ποια συμφέροντα μπορούν να επηρεάζουν τα ρεπορτάζ τους, όλα τα μέσα που καλύπτουν θέματα επικαιρότητας θα πρέπει να δημοσιεύουν πληροφορίες σχετικά με τους ιδιοκτήτες τους σε μια εθνική βάση δεδομένων - ακόμη και αν ανήκουν άμεσα ή έμμεσα στο κράτος.
Ο κανόνας αυτός, μάλιστα, θα ισχύει για όλα τα μέσα, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους.
Την ίδια ώρα, όλα τα ΜΜΕ θα πρέπει να δημοσιοποιούν τα έσοδά τους από κρατική διαφήμιση και κρατική χρηματοδότηση, συμπεριλαμβανομένων των χρημάτων που προέρχονται από χώρες εκτός ΕΕ.
Κάθε δημόσια χρηματοδότηση σε μέσα ενημέρωσης ή διαδικτυακές πλατφόρμες θα πρέπει να δίνεται με βάση δημόσια, αναλογικά και αμερόληπτα κριτήρια. Επίσης θα πρέπει να δημοσιεύονται αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με το πού κατευθύνεται η κρατική διαφήμιση κάθε χώρας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του συνολικού ετήσιου ποσού και του ποσού που δίνεται σε κάθε μέσο ενημέρωσης.
Τέλος στις αυθαίρετες διαγραφές περιεχομένου από Facebook και Τwitter
Οι ευρωβουλευτές εξασφάλισαν, τέλος, ότι θα συμπεριληφθεί ένας μηχανισμός που θα αποτρέπει τις πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες, όπως το Facebook, το X (πρώην Twitter) και το Instagram, από το να περιορίζουν ή να διαγράφουν αυθαίρετα περιεχόμενο που προέρχεται από ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης.
Σε πρώτο στάδιο, οι πλατφόρμες θα πρέπει να διακρίνουν ποια μέσα ενημέρωσης είναι ανεξάρτητα και ποια όχι.
Κάθε φορά που μια πλατφόρμα προτίθεται να διαγράψει ή να περιορίσει το περιεχόμενό ενός μέσου ενημέρωσης, το μέσο θα πρέπει να ειδοποιείται σχετικά και να έχει τη δυνατότητα να απαντήσει εντός 24 ωρών.
Μόνο αφού απαντήσει, ή αν δεν απαντήσει μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, η πλατφόρμα θα μπορεί να διαγράψει ή να περιορίσει το εν λόγω περιεχόμενο, εφόσον αυτό εξακολουθεί να μην πληροί τις προϋποθέσεις της.
Τα μέσα ενημέρωσης θα μπορούν να προσφεύγουν σε όργανο εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών και να ζητούν γνωμοδότηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Υπηρεσιών Μέσων Ενημέρωσης. Πρόκειται για έναν νέο φορέα που ιδρύεται με τον κανονισμό για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και στον οποίο θα συμμετέχουν οι ρυθμιστικές αρχές των κρατών μελών.