Σύμφωνα με την εφημερίδα «Επένδυση», έως ότου ο δανειολήπτης φτάσει στη σύνταξη του τελικού δικογράφου, το οποίο οφείλει να καταθέσει στο δικαστήριο προκειμένου να ενταχθεί στον νόμο Κατσέλη, περνά από μια μακρά διαδικασία συγκέντρωσης των απαιτούμενων εγγράφων, ενώ υποχρεούται εκ των πραγμάτων να λάβει νομική υποστήριξη, το κόστος της οποίας -αν και κυμαίνεται- εκτιμάται ότι κατά μέσο όρο αγγίζει τα 1.000 ευρώ, ποσό που εν πολλοίς κρίνεται «απαγορευτικό» για τη συγκεκριμένη κατηγορία δανειοληπτών. Ενδεικτικά, η τιμή της εκτίμησης της εμπορικής αξίας του ακινήτου κυμαίνεται από 250 έως 350 ευρώ, το κόστος για τις επιδόσεις των τραπεζών έχει αυξηθεί από τα 28 ευρώ που ήταν στα 34,44 ευρώ, ενώ στα κρυφά κόστη θα πρέπει να αναφέρουμε πως είναι ακόμη και η εκτύπωση των συμβάσεων ή των οφειλών που ζητά ο δανειολήπτης από την τράπεζα ή τις τράπεζες που έχει κόκκινο δάνειο. Σε ό,τι αφορά το γραμμάτιο κατάθεσης προς το δικαστήριο, αυτό φθάνει στα 244,48 ευρώ, ενώ η μέση δικηγορική αμοιβή ανέρχεται στα 300 ευρώ και στα 35 ευρώ ανά τράπεζα και ανά εγγυητή το κόστος της επίδοσης.
Τι προβλέπει το πλαίσιο για τους οφειλέτες της «μεσαίας» τάξης
Για να υπαχθεί κάποιος στη ρύθμιση θα πρέπει μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου του 2018 να υποβάλει στο δικαστήριο πρόταση εκκαθάρισης, ζητώντας να εξαιρεθεί από την εκποίηση βεβαρημένο ή μη με εμπράγματη ασφάλεια ακίνητο, εφόσον πληροί σωρευτικά τις εξής προϋποθέσεις:
- Ο οφειλέτης να υπήρξε συνεργάσιμος κατά τον χρόνο της αρχικής καθυστέρησης του δανείου.
- Το συγκεκριμένο ακίνητο χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του.
- Το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, προσαυξημένες κατά 70%. Δηλαδή με τα σημερινά δεδομένα ετήσιο εισόδημα έως 13.906 ευρώ ο άγαμος, έως 23.659 ευρώ το ζευγάρι, έως 23.973 ευρώ μια οικογένεια με ένα παιδί, έως 35.086 ευρώ μια τετραμελής οικογένεια και 40.800 ευρώ μια πενταμελής οικογένεια.
- Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας κατά τον χρόνο συζήτησης της αίτησης δεν υπερβαίνει τις 180.000 ευρώ για τον άγαμο, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο, δηλαδή 220.000 ευρώ και κατά 20.000 ευρώ για κάθε παιδί και μέχρι τρία παιδιά. Δηλαδή για ένα ζευγάρι με δύο παιδιά η αντικειμενική αξία είναι μέχρι 260.000 ευρώ και με τρία παιδιά μέχρι 280.000 ευρώ.
…και τις ευάλωτες ομάδες
Για την κατηγορία αυτή των δανειοληπτών υπάρχει η πρόνοια αν η νέα δόση που αποφασίζει το δικαστήριο δεν καλύπτεται από το εισόδημα του νοικοκυριού, τότε το κράτος θα καλύπτει τη διαφορά. Μάλιστα, για το 2016 έχει προβλεφθεί κονδύλι 100 εκατ. ευρώ.
Ο οφειλέτης αυτής της κατηγορίας θα πρέπει να πληροί τις εξής προϋποθέσεις:
- Το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα να υπολείπεται ή να είναι ίσο των εύλογων δαπανών διαβίωσης.
- Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας του να μην υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο και κατά 20.000 ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία τέκνα. Δηλαδή για πενταμελή οικογένεια η αντικειμενική αξία να φτάνει έως τις 220.000 ευρώ.
- Το ετήσιο εισόδημα για άγαμο διαμορφώνεται στις 8.180 ευρώ, στις 13.917 ευρώ για ζευγάρι και 3.361 ευρώ για κάθε τέκνο. Ετσι για μια οικογένεια με ένα παιδί το εισόδημα φθάνει στις 17.278 ευρώ, έως 20.639 ευρώ για μια τετραμελή οικογένεια και έως 24.000 ευρώ οικογένεια με τρία παιδιά.
Εναλλακτικές λύσεις
Πέραν της προσφυγής στον νόμο Κατσέλη, υπάρχει και η λύση ο οφειλέτης να προσφύγει απευθείας στην τράπεζα και να πετύχει ρύθμιση του δανείου του μέσω μείωσης της δόσης, με «οδηγό» τον Κώδικα Δεοντολογίας o οποίος δημοσιοποιήθηκε και ενεργοποιείται άμεσα από τον Σεπτέμβριο. Σύμφωνα με τα ισχύοντα, μεταξύ των εναλλακτικών που παρέχονται μέσω του Κώδικα Δεοντολογίας είναι η παράταση της διάρκειας αποπληρωμής του δανείου, διαχωρισμός της χορήγησης, μερική διαγραφή χρεών. Επίσης, προβλέπεται πρόσθετη εξασφάλιση από τον δανειολήπτη στο πλαίσιο μιας ευρύτερης ευνοϊκότερης για εκείνον ρύθμισης και λειτουργική αναδιάρθρωση μιας επιχείρησης και συμφωνίες ανταλλαγής χρέους με μετοχικό κεφάλαιο.
Προσδιορισμός της εμπορικής αξίας
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα εντοπίζεται στην εκτίμηση της εμπορικής αξίας του ακινήτου. Με βάση τις αλλαγές που έχουν γίνει στον νόμο, ο δανειολήπτης πρέπει να προσκομίσει εκτίμηση της εμπορικής αξίας του ακινήτου. Αυτό μπορεί να γίνει είτε από τον ίδιο τον δανειολήπτη, δηλαδή με βάση τη δική του εκτίμηση ή να προσκομίσει εκτίμηση από πιστοποιημένο εκτιμητή για την εμπορική αξία του ακινήτου. Προβλήματα εντοπίζονται και στην προσκόμιση φύλλων υπολογισμού της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου τα οποία ο δανειολήπτης μπορεί να τα πάρει από τον συμβολαιογράφο. Σύμφωνα με πληροφορίες, πολυήμερες καθυστερήσεις παρατηρούνται επίσης στην απόκτηση των βεβαιώσεων των οφειλών που πρέπει να λάβει ο δανειολήπτης από τα πιστωτικά ιδρύματα. Ακόμη μεγαλύτερη είναι η καθυστέρηση στην απόκτηση του αντιγράφου δανειακών συμβάσεων, με τον μέσο όρο να φθάνει το δίμηνο, ενώ χρονική καθυστέρηση καταγράφεται στην απόκτηση του ποινικού μητρώου γενικής χρήσης.