Όπως προκύπτει από το κείμενο του επικαιροποιημένου Μνημονίου, η τεχνική συμφωνία περιλαμβάνει ξεχωριστό πακέτο πρόσθετων φοροεισπρακτικών και περιοριστικών μέτρων συνολικού ύψους άνω των 535 εκατ. ευρώ, το οποίο θα εφαρμοστεί το έτος 2018. Περιλαμβάνει επίσης και τα επώδυνα δημοσιονομικά μέτρα της περιόδου 2019-2020, που προβλέπουν περικοπές συντάξεων και μειώσεις στα αφορολόγητα όρια εισοδήματος μισθωτών, συνταξιούχων και κατ’ επάγγελμα αγροτών. Τα μέτρα αυτά έχει εκτιμηθεί ότι θα αποδώσουν συνολικά περίπου 3,6 δισ. ευρώ. Συνεπώς, το συνολικό πακέτο των νέων επώδυνων μέτρων της περιόδου 2018-2021 αναμένεται να έχει συνολική δημοσιονομική απόδοση ύψους μεγαλύτερου των 4,1 δισ. ευρώ.
Μέσω της συμφωνίας τους για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης και την επικαιροποίηση του Μνημονίου ΙΙΙ κυβέρνηση και Ευρωπαϊκοί Θεσμοί, αποκαλύπτουν εξάλλου ότι το ΔΝΤ θα ζητήσει διαβεβαιώσεις από την αντιπολίτευση (σ.σ. από τη Νέα Δημοκρατία) για τη μη αντιστροφή των μέτρων που θα τεθούν σε ισχύ το 2020, εφόσον τότε έχει έλθει ξανά στην εξουσία.
Αναλυτικά, στο κείμενο του νέου επικαιροποιημένου Μνημονίου αναφέρονται τα εξής:
«Η κυβέρνηση ως προγενέστερη δράση ενέκρινε προϋπολογισμό για το 2017 και ως προαπαιτούμενη δράση θα εγκρίνει το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (MTFS) 2018-2021, το οποίο θα θέτει ανώτατα όρια δαπανών σύμφωνα με τους στόχους του προγράμματος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και θα προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ για το 2019, το 2020 και το 2021. Οι στόχοι αυτοί θα υποστηριχθούν, κατ’ αρχήν με την θεσμοθέτηση παραμετρικών μέτρων που θα έχουν απόδοση 0,3% του ΑΕΠ σωρευτικά μέχρι το 2018.
Συγκεκριμένα, θα υιοθετηθούν τα ακόλουθα μέτρα:
• Ο εξορθολογισμός των παροχών κοινωνικής πρόνοιας και η κατάργηση των φορολογικών δαπανών (φοροαπαλλαγών) βάσει των συστάσεων για την αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου της κοινωνικής πρόνοιας, με συνολική απόδοση 259 εκατομμυρίων ευρώ το 2018.
• Ο εξορθολογισμός των δαπανών στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης με την ένταξη ορισμένων συμπληρωματικών κατηγοριών δαπανών στο κλειστό δημοσιονομικό πλαίσιο και τη μείωση των ανώτατων ορίων ανάκτησης, με απόδοση 125 εκατ. ευρώ το 2017 και 188 εκατ. ευρώ σωρευτικά το 2018.
• Η επιβολή φόρου επί των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων τουριστικών καταλυμάτων που θα αποφέρει επιπλέον 48 εκατομμύρια ευρώ το 2018. Η σχετική νομοθεσία θα παράσχει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για τη φορολόγηση της οικονομίας διαμοιρασμού ακινήτων, ώστε να καταστεί δυνατή η καταβολή φόρων και να διαφυλαχθούν τα φορολογικά έσοδα από την περιστασιακή και βραχυπρόθεσμη μίσθωση ακίνητη περιουσίας.
•Ο εξορθολογισμός των κινήτρων απόδοσης στον μισθολογικό λογαριασμό του δημόσιου τομέα, που θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση 33 εκατομμυρίων ευρώ το 2018.
• Ο εξορθολογισμός ορισμένων επιδομάτων που δίδονται σε Ένοπλες Δυνάμεις και Σώματα Ασφαλείας, με απόδοση 7 εκατομμυρίων ευρώ το 2018. Αυτό θα περιλαμβάνει i) τους όρους επιλεξιμότητας και τους τύπους υπολογισμού των επιδομάτων επικινδυνότητας και ii) τον εξορθολογισμό της αποζημίωσης που καταβάλλεται για υπηρεσία στο εξωτερικό μειώνοντας τις θέσεις και τη διάρκεια των αποσπασμάτων στο εξωτερικό.
Αυτή η δέσμη παραμετρικών δημοσιονομικών μέτρων θα υποστηριχθεί από τη συνεχιζόμενη και εκτεταμένη εφαρμογή των διοικητικών δράσεων στον τομέα των εσόδων και των δαπανών. Όσον αφορά τα έσοδα, οι δράσεις αυτές θα έχουν κυρίως ως στόχο την αντιμετώπιση των προβλημάτων στη συλλογή των φόρων και την περαιτέρω παροχή κινήτρων για τη φορολογική συμμόρφωση. Από πλευράς δαπανών, ξεκίνησε μια πιλοτική αναθεώρηση των δαπανών σε τρία υπουργεία και στις εποπτευόμενες οντότητές τους τον Σεπτέμβριο του 2016, των οποίων η ανάπτυξη προς την υπόλοιπη γενική κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένου του Υπουργείου Άμυνας καθώς και των κρατικών επιχειρήσεων.
Η αναθεώρηση των δαπανών πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι το Σεπτέμβριο του 2017, με στόχο να συμπεριληφθούν οι εξοικονομήσεις στον προϋπολογισμό του 2018.
Εάν τα ετήσια δημοσιονομικά αποτελέσματα επιβεβαιώσουν ότι τα προαναφερθέντα μέτρα οδηγούν σε μόνιμη δημοσιονομική υπεραπόδοση σε σχέση με τους στόχους του προγράμματος, οι αρχές μπορούν - σε συμφωνία με τα θεσμικά όργανα - να εξετάσουν τη χρήση του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου για την ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας ή και τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης, υπό τον όρο ότι διασφαλίζεται η επίτευξη δημοσιονομικών στόχων.
Η ελληνική κυβέρνηση θα παρακολουθεί τους δημοσιονομικούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών αποφάσεων, και θα λάβει μέτρα αντιστάθμισης, όπως απαιτείται για την επίτευξη των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών στόχων στο πλαίσιο της μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής στρατηγικής και στις ετήσιες ενημερώσεις της.
Προπαρασκευαστική δέσμη μέτρων
Προς στήριξη της επανεξισορρόπησης του προϋπολογισμού προς πολιτικές φιλικότερες προς την ανάπτυξη και δίκαια διανομή, οι αρχές θα συμφωνήσουν και θα νομοθετήσουν τις ακόλουθες δράσεις ως προαπαιτούμενες ενέργειες:
• Μια μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική (ΜΠΔΣ) για το 2018-21 σύμφωνα με τους συμφωνημένους μεσοπρόθεσμους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν χωρίς επιζήμιες για την ανάπτυξη μέτρα.
• Μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος με καθαρή εξοικονόμηση πόρων ύψους 1% του ΑΕΠ το 2019-2021 και εφαρμογή μεταρρύθμισης και στο φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (σ.σ. μειώσεις στα αφορολόγητα όρια μισθωτών, συνταξιούχων και κατ' επάγγελμα αγροτών) με παροχή καθαρής εξοικονόμησης ύψους 1% του ΑΕΠ το 2020 και το 2021. Το ΔΝΤ θα ζητήσει διαβεβαιώσεις της αντιπολίτευσης για τη μη αντιστροφή των μέτρων που θα τεθούν σε ισχύ το 2020
• Μια δέσμη φορολογικών μέτρων για την ενίσχυση της ανάπτυξης (σ.σ. δέσμη «αντιμέτρων») που ενισχύει την ανάπτυξη, αντισταθμίζει την καθαρή απόδοση της μεταρρύθμισης στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων και περιλαμβάνει: α) τη μείωση των συντελεστών φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης με απόδοση 0,8% του ΑΕΠ, β) τη μείωση των συντελεστών φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων με απόδοση 0,1% του ΑΕΠ και γ) τη μείωση του φόρου ακίνητης περιουσίας (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) με απόδοση 0,1% του ΑΕΠ.
• Μια στοχοθετημένη δέσμη πραγματοποίησης κοινωνικών δαπανών που αντισταθμίζει την απόδοση της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος και περιλαμβάνει: (i) αύξηση των δαπανών για στοχοθετημένες κοινωνικές παροχές (επίδομα στέγασης, επιδόματα για παιδιά, σχολικά γεύματα, νηπιαγωγείο / προσχολική εκπαίδευση) (Ii) επενδύσεις δημόσιων υποδομών υψηλής ποιότητας με απόδοση 0,1-2,2% του ΑΕΠ και iii) ενεργές πολιτικές για την αγορά εργασίας με απόδοση 0,1-0,2% του ΑΕΠ,
Τα μέτρα για το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων θα εφαρμοστούν το 2019 (ένα χρόνο νωρίτερα) εάν το ΔΝΤ, σε συνεργασία με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τις ελληνικές αρχές, στο πλαίσιο της τελικής αναθεώρησης του προγράμματος, κρίνει ότι, με βάση μια εκ των υστέρων αξιολόγηση, χρειάζεται μια πιο πρώιμη εφαρμογή των μέτρων, ώστε ο συμφωνημένος δημοσιονομικός στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5% το 2019 να επιτευχθεί χωρίς επιζήμια για την ανάπτυξη μέτρα.
• Οι ελληνικές αρχές συμφωνούν επίσης να νομοθετήσουν από τώρα το πακέτο με τα μέτρα για τις μειώσεις των φόρων και τις αυξήσεις των κοινωνικών δαπανών ( τα περίφημα «αντίμετρα»). Τα μέτρα αυτά θα εφαρμοστούν από το 2019, υπό την προϋπόθεση αξιολόγησης και συμφωνίας όλων των θεσμικών οργάνων και σε διαβούλευση με τις ελληνικές αρχές κατά την τελική αναθεώρηση του προγράμματος, μετά από μια διαφανή διαδικασία. Το ύψος των «αντιμέτρων» που θα εφαρμοστούν θα εξαρτάται από την απόδοση σε σχέση με τους συμφωνηθέντες μεσοπρόθεσμους στόχους - με την υπόθεση ότι τα μέτρα για την αύξηση των φόρων και τη μείωση των δαπανών θα έχουν ήδη ενσωματωθεί στο βασικό σενάριο - προκειμένου να διασφαλιστεί η επίτευξη των στόχων».