Με το νόμο αυτό θεσπίστηκε -η ναυαρχίδα της κοινωνικής ασφάλισης- το ΙΚΑ. Μέχρι τότε υπήρχαν 15 – 20 κλαδικά ταμεία και θεωρήθηκε νόμος πρωτοποριακός στην Ευρώπη καθώς προβλεπόταν η σταδιακή συγχώνευση στο ΙΚΑ των τότε υφιστάμενων κλαδικών ταμείων.
Επίσης, υπήρχαν και οι εργαζόμενοι στο δημόσιο, που αντί αυξήσεως (περικόπτετο το 25% περίπου των αυξήσεων) και έδιδε την παροχή της κύριας σύνταξης το δημόσιο.
Η έναρξη λειτουργίας του ΙΚΑ έγινε τελικά το 1951. Πρώτος διοικητής ήταν ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Η συνέχεια ήταν αρνητική, καθώς δημιουργήθηκε πλήθος ταμείων κύριας και επικουρικής ασφάλισης, κάθε παρέα εργαζομένων και ταμείο.
Το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του στηρίζει, διότι έτσι δημιουργούνται νέα Διοικητικά Συμβούλια, Πρόεδροι, Διοικητές. Αρωγός και το συνδικαλιστικό κίνημα της χώρας διότι έτσι βρίσκει αναγνώριση, εκπροσώπηση και πολλές φορές συνδιοίκηση.
Το 1990 λειτουργούσαν 327 φορείς κύριας και επικουρικής ασφάλισης.
Ακολούθησε πλήθος νομοθετικών ρυθμίσεων δημιουργώντας:
• Διαφοροποιήσεις μεταξύ κλάδων και επαγγελμάτων, ηλικιών, ημερομηνίας πρώτης ασφάλισης και φύλων.
• Εκτεταμένη πολυνομία που δημιουργεί κοινωνικές ανισότητες αφού αντιμετωπίζει όμοιες περιπτώσεις πολιτών με διαφορετικό τρόπο.
• Συνεχείς αυξήσεις παροχών, χωρίς αναλογιστικές μελέτες με μόνο κριτήριο την ύπαρξη αποθεματικών.
• Χαμηλά επιτόκια στις καταθέσεις των ασφαλιστικών οργανισμών.
• Αποθεματικά επενδυμένα σε επισφαλή επενδυτικά προϊόντα.
• Επιβαρύνσεις – ζημιές ασφαλιστικών ταμείων (ΙΚΑ) από εξαγορές – συγχωνεύσεις τραπεζών.
• Εθελούσιες συνταξιοδοτήσεις με επιδότηση σε ηλικίες 45 – 55.
• Ασφαλισμένοι για πέντε (5) έτη ανεξαρτήτως ηλικίας με πλήρη σύνταξη 35ετίας (Ν.1186/30-7-1991).
• Το 43% των συνταξιούχων έχουν συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία κάτω των 50 ετών.
• Αδυναμία αντιμετώπισης της εισφοροδιαφυγής και καταπολέμησης της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας.
• Παροχές χωρίς ασφαλιστικά κριτήρια, και
• Τέλος, διοικήσεις – διαχρονικά ανεπαρκείς – κομματικά ανεπάγγελτα στελέχη.
Ενώ όλοι συμφωνούν (πολιτικά κόμματα, ερευνητές, εργαζόμενοι) ότι το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας θέλει διαρθρωτικές αλλαγές για να διατηρηθεί η βιωσιμότητά του, συνεχίζουν να παραμένουν αδρανείς και αδύναμοι να αρθρώσουν μια σοβαρή ασφαλιστική μεταρρύθμιση.
Ο ερχομός της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων βρίσκει το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας με πολλά διαρθρωτικά ελλείμματα και μεγάλες κρατικές επιχορηγήσεις που προέρχονται από δανεισμό.
Οι μνημονιακοί νόμοι αφού δε βρίσκουν εναλλακτικές πηγές εισροών, η χρηματοδότηση γίνεται από το ίδιο το σύστημα με περικοπές σε όλες τις συντάξεις παλαιές και νέες, οδηγώντας σε απώλειες από 15% έως και 45%.
Στις επικουρικές συντάξεις νομοθετείται η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος, σε μεταγενέστερο χρόνο, το 2012.
Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση γίνεται επιτακτική ανάγκη, ακολουθούν οι συνταξιοδοτικοί νόμοι 3863/2010 και 3865/2010 και για πρώτη φορά συνοδεύονται από ολοκληρωμένη αναλογιστική μελέτη. Η μελέτη αυτή διεξήχθη από την Ανεξάρτητη Αναλογιστική Αρχή με παραδοχές που έθεσε η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η μεταρρύθμιση αυτή έχει αρχή έναρξης 1/1/2015.
Τέλος του 2014 κατ΄ απαίτηση των δανειστών ζητείται παρέμβαση στο ασφαλιστικό ύψους 310 εκατ. ευρώ ( email Χαρδούβελη), ακολουθούν εκλογές και αρχίζει νέα μεγάλη περιπέτεια.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ–ΑΝΕΛ δεν δέχεται τις παρεμβάσεις, δεν εφαρμόζει τους νόμους 3863/2010 και 3865/2010, ούτε τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές συντάξεις, αντίθετα υπόσχεται 13η σύνταξη και κατάργηση των προηγούμενων νομοθετημάτων.
Δυστυχώς ακολουθεί ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός του πρώτου 6μήνου του 2015 και ο λογαριασμός που έρχεται στο ασφαλιστικό με το τρίτο μνημόνιο είναι δεκαπλάσιος του email Χαρδούβελη.
Ακολουθεί ο νέος ασφαλιστικός νόμος (Ν. 4387/2016) «Κατρούγκαλου» που οδηγεί σε οριστική κατεδάφιση της κοινωνικής ασφάλισης, και εξηγώ:
Κύρια σύνταξη
Ο νέος τρόπος υπολογισμού των κύριων συντάξεων φέρνει μειώσεις από 15% έως 37%.
Ασφαλισμένοι με την ίδια ασφαλιστική ταυτότητα σε διάστημα τριών (3) ετών θα ανήκουν σε πέντε (5) διαφορετικές ομάδες και θα λαμβάνουν διαφορετικό ποσό σύνταξης!!!
Τεμαχίζει την κύρια σύνταξη σε τρία διακριτά τμήματα (εθνική – ανταποδοτική – προσωπική διαφορά). Η προσωπική διαφορά είναι κομμάτι της ανταποδοτικής σύνταξης και κατ’ αυτό τον τρόπο προετοιμάσαμε το αίτημα των δανειστών για περικοπή της προσωπικής διαφοράς σε όλους τους συνταξιούχους.
Η εθνική σύνταξη χορηγείται πλήρης μόνον με 40 έτη στο 62ο έτος της ηλικίας ή με 20 έτη στο 67ο, με αυτό τον τρόπο οι μισοί Έλληνες θα πάρουν μειωμένη εθνική σύνταξη.
Διώκονται οι ανάπηροι, αφού η εθνική σύνταξη είναι ανάλογη με το ποσοστό αναπηρίας, τέσσερις κλίμακες (384, 288, 192 και 153 ευρώ).
Τιμωρούνται απάνθρωπα οι δικαιούχοι σύνταξης χηρείας που φθάνει μέχρι την κατάργηση εάν η /ο χήρα/ος δεν έχει συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας της/του.
Μειώνεται η σύνταξη χηρείας από το 70% στο 50%.
Επιβάλλεται απάνθρωπη ποινή ύψους 30% σε όσους συνταξιοδοτήθηκαν με μειωμένη σύνταξη στο 62ο έτος (Ν. 4386/2016).
Νέα μείωση από 1/7/2015 των κύριων συντάξεων μέσω αύξησης της εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης από 4% σε 6% που παρακρατείτε από τις κύριες συντάξεις (Ν.4335/2015).
Επικουρική σύνταξη
θέσπιση εισφοράς υπέρ υγειονομικής περίθαλψης 6% (Φ80000/οικ.35773/1207/5-8-2015 Υπουργείο Εργασίας).
Μείωση από 8% έως 50% σε 250.000 επικουρικές συντάξεις από τη διαδικασία αναπροσαρμογής (άθροισμα κύριας & επικουρικής 1.300 €) σύμφωνα με το Ν. 4387/2016.
Καταργούνται τα κατώτατα όρια στην επικουρική.
Επανυπολογισμός – αναπροσαρμογή (Ν. 4387/2016 άρθρο 96).
• Με τον παλιό τρόπο υπολογίζονται εκκρεμείς αιτήσεις που έχουν υποβληθεί μέχρι 31-12-2014
• Αιτήσεις από 1-1-2015 κρίνονται με το νέο τρόπο υπολογισμού (0,45% κατ΄έτος μέχρι 31-12-2014) και σύστημα προκαθορισμένων εισφορών από 1-1-2015 (δημογραφικά δεδομένα – πίνακες θνησιμότητας) και πλασματικό ποσοστό επικουρικής που βγαίνει από την ποσοστιαία μεταβολή των συντάξιμων αποδοχών των ασφαλισμένων. Αυτός ο νέος τρόπος υπολογισμού φέρνει νέες μειώσεις έως και 30%.
• Καταργούνται τα επιδόματα συζύγου και παιδιών για όλους όσους συνταξιοδοτούνται με το νέο καθεστώς (εισοδηματικά κριτήρια – ΟΓΑ).
Αύξηση εισφορών (άρθρο 97).
• Από 1-6-2016 και μέχρι 31-5-2019 3,5% + 3,5%
• Από 1-6-2019 και μέχρι 31/5/2022 3,25% + 3,25%
Εφάπαξ βοηθήματα
Νέος τρόπος υπολογισμού (Ν. 4387/2016 άρθρο 35).
Το εφάπαξ είναι το άθροισμα δυο (2) τμημάτων:
α. το τμήμα που αντιστοιχεί για τα έτη ασφάλισης μέχρι την 31/12/2013, και
β. το τμήμα που αντιστοιχεί για τα έτη από 1/1/2014 και εφεξής
Στο πρώτο τμήμα η μείωση είναι 15% - 22% και στο δεύτερο τμήμα επιπλέον μείωση από 0,7% έως 0,9% κατ΄ έτος (άτοκη επιστροφή εισφορών).
Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων (Μ.Τ.Π.Υ.)
Επανυπολογισμός όλων των μερισμάτων (Ν. 4387/2016 άρθρο 48)
Μείωση 35% - 50%
Οριστική παύση της καταβολής του μερίσματος σε 25.000 δικαιούχους ( Ν. 4387/2016 άρθρο 48 παρ. 13)
Καταργείται το όριο κατώτατου μερίσματος (92,00€)
Ετήσια αναπροσαρμογή του μερίσματος (Ν. 4387/2016 άρθρο 48 παρ.3).
Κλείνοντας και συμπεραίνοντας, η ασφαλιστική μεταρρύθμιση του Ν.4387/2016 (Νόμος ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ) μας οδηγεί στην κατάργηση οριστικά του διανεμητικού συστήματος και των χαρακτηριστικών αυτού του συστήματος :
Της ισονομίας
Της αναλογικότητας
Της διανεμητικότητας
Της ανταποδοτικότητας
Της εγγύησης του Κράτους
Τιμωρεί όσους εργάστηκαν πολλά χρόνια και εισέφεραν πολλές εισφορές επιβάλλοντας με βίαιο τρόπο ένα νέο ασφαλιστικό σύστημα το λεγόμενο κεφαλαιοποιητικό σύστημα με χαρακτηριστικά γνωρίσματα:
Τις μηδενικές ρήτρες
Της ρήτρας θανάτου
Των ατομικών λογαριασμών
Η Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση οδηγεί σε νέες μειώσεις συντάξεων και περαιτέρω περιθωριοποίηση των συνταξιούχων.
* Ο Νίκος Καλάκος είναι γενικός διευθυντής Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών