Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, είπε την προηγούμενη Τρίτη ότι η άρνησή του να αποκλείσει την προοπτική αποστολής δυτικών στρατευμάτων στην Ουκρανία ήταν ‘’συνειδητή, μετρημένη και ζυγισμένη’’.
Το παράδοξο είναι ότι οι δηλώσεις αυτές έγιναν σε εκδήλωση για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι!
Την προηγούμενη μέρα είχε προηγηθεί σύσκεψη για την βοήθεια στην Ουκρανία, όπου δεν υπήρξε συμφωνία για την αποστολή στρατευμάτων αλλά ΄΄τίποτε δεν αποκλείσθηκε΄΄.
Η προοπτική αυτή απορρίφθηκε από τα περισσότερα μέλη του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, Μ. Βρετανίας, της Γερμανίας (με ένα ισχυρό ΟΧΙ) αλλά καλωσορίσθηκε από την Εσθονία και την Λιθουανία. Η Γαλλική αντιπολίτευση από την Λεπέν μέχρι τον Μελανσόν άσκησε δριμεία κριτική.
Η δε ρωσική πλευρά φρόντισε να θυμίσει τις ήττες του Ναπολέοντα και του Χίτλερ.
Ο Γάλλος ΥΠΕΞ ‘’διευκρίνισε’’ ότι η αποστολή στρατευμάτων δεν χρειάζεται να περάσει το σημείο εμπλοκής και η ενασχόληση μπορεί να αφορά την αποναρκοθέτηση ή την παραγωγή πυρομαχικών (αγνοώντας ή αποκρύπτοντας ότι η άρση ναρκών είναι η πιο επικίνδυνη αποστολή και θεωρείται αποστολή της εμπροσθοφυλακής των επιτιθέμενων).
Και ο Ολλανδός ΥΠΑΜ δεν απέκλεισε επίσης κάτι τέτοιο.
Ήταν γκάφα του Μακρόν ή ήταν επιμελής προετοιμασία της κοινής γνώμης μια και οι ρωσικές επιτυχίες αυξάνονται και η αμερικανική βοήθεια συναντά εμπόδια από μέρους των επερχόμενων μέσω Τράμπ ρεπουμπλικανών;
Κάπως έτσι ξεκίνησε και η βοήθεια με άρματα μάχης, πυροβολικό και F-16. Στην αρχή υπήρξαν αντιρρήσεις και δισταγμοί και μετά άρχισε η μετρημένη αλλά συστηματική βοήθεια.
Την ίδια στιγμή ο καγκελάριος Σόλτζ επέμενε στην άρνηση να στείλει βλήματα μεγάλου βεληνεκούς Taurus (500 χλμ) τα οποία πετούν 35μ. πάνω από το έδαφος, δεν ανιχνεύονται εύκολα από τα ραντάρ και θα μπορούσαν να καταστρέψουν σημειακούς στόχους όπως γέφυρες, αποθήκες πυρομαχικών και κέντρα διοίκησης των Ρώσων.
Ισχυρίσθηκε ότι μια τέτοια ενέργεια θα απαιτούσε Γερμανούς ειδικούς στην Ουκρανία για προγραμματισμό των στόχων και αυτό είναι ενεργός εμπλοκή. ‘’Αυτό που κάνουν οι Βρετανοί και οι Γάλλοι δεν μπορεί να γίνει από την Γερμανία΄΄.
Αποκάλυψε έτσι την παρουσία Βρετανών και Γάλλων στρατιωτικών για τον χειρισμό των πυραύλων Storm Shadow και SCALP (βεληνεκές 250 χλμ) που χρησιμοποιούνται για στόχους σε βάθος εναντίον των Ρώσων.
Θυμωμένος ο βρετανός ΥΠΑΜ για την αποκάλυψη αποκάλεσε τον Σόλτζ ‘’λάθος άνθρωπο, στη λάθος δουλειά, στον λάθος χρόνο’’.
Σαν να μην έφταναν όλες αυτές οι τριβές, ρωσικές πηγές αποκάλυψαν ότι ο Γερμανός αρχηγός της Πολεμικής Αεροπορίας συνομιλούσε με υφισταμένους του για την περίπτωση αποστολής πυραύλων Taurus στην Ουκρανία και την δυνατότητα καταστροφής της γέφυρας στο στενό του Κέρτς, που ενώνει την ηπειρωτική Ρωσία με την Κριμαία.
Η υποκλαπείσα συνομιλία επιδιώκει να δείξει ότι η γερμανική κυβέρνηση αποκρύπτει σχεδιασμούς αποστολής ισχυρών όπλων στην Ουκρανία.
Οι Βρετανοί και οι Γάλλοι αποδεικνύονται πιο κυνικοί, οι Γερμανοί πιο πονηροί. Οι Ρώσοι στο μεταξύ τρέχουν να καταλάβουν όσο περισσότερα εδάφη της περιοχής του Ντονμπάς και ίσως να επεκταθούν μέχρι τον Δνείπερο.
Γιατί όμως οι ισχυροί της Ευρώπης τρέχουν να εφοδιάσουν την Ουκρανία με όπλα μακρού πλήγματος (μεγάλου βεληνεκούς);
Οι Ουκρανοί έχουν μεγάλες απώλειες σε προσωπικό και χάνουν εδάφη. Η ως τώρα ενίσχυση με όπλα δεν ωφέλησε σε τακτικό και επιχειρησιακό επίπεδο.
Οι δυτικοί θέλουν να διατηρήσουν μια Ουκρανία όσο το δυνατό μεγαλύτερη και να προκαλέσουν περισσότερες φθορές στο ρωσικό στρατιωτικό δυναμικό και την οικονομία.
Στρέφουν λοιπόν τον πόλεμο σε στρατηγικό επίπεδο με όπλα μεγάλου βεληνεκούς (cruise missiles) για να καταστρέψουν σημαντικές γέφυρες, στρατηγεία, αποθήκες πυρομαχικών, κόμβους συγκοινωνιών.
Η στροφή αυτή του πολέμου έγινε φυσικά αντιληπτή από τους Ρώσους και ο Πούτιν μίλησε για πυρηνικό πόλεμο και καταστροφή του πολιτισμού αν εμπλακούν χερσαίες δυτικές δυνάμεις. Φυσικά δεν εννοούσε τις ειδικές δυνάμεις των Βρετανών και Γάλλων και τους χειριστές αντιαεροπορικών Patriot που ήδη βρίσκονται στην Ουκρανία, σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες αλλά και τις δηλώσεις Σόλτζ.
Μια άλλη διάσταση αφορά τους εσωτερικούς ανταγωνισμούς των Ευρωπαίων.
Η Γαλλία βρέθηκε για πρώτη φορά χωρίς σημαντική επιρροή στην υποσαχάρια Αφρική. Πρέπει να αναζητήσει αλλού ουράνιο ή να το χρυσοπληρώσει από τον Νίγηρα.
Η Γερμανία τρέχει να αναπληρώσει το στρατιωτικό της δυναμικό με δαπάνες 100 δις και να διατηρήσει τον ρόλο της ευρωπαϊκής ατμομηχανής, αν όχι της οικονομικής τουλάχιστον της στρατιωτικής.
Η Μ. Βρετανία λειτουργεί σαν μακρύ χέρι της αμερικανικής πολιτικής και δρα με την κυνικότητα του παλιού αποικιοκράτη.
Όλες αυτές οι χώρες φοβούνται την απομόνωση ή την απομάκρυνση των ΗΠΑ από την Ευρώπη και τρέχουν να καλύψουν το κενό.
Όμως αυτό προϋποθέτει δαπάνες και εξοπλισμούς παρόμοιους με την εποχή του ψυχρού πολέμου, σε εποχή που πλησιάζει την οικονομική ύφεση. Προϋποθέτει στροφή των ενόπλων δυνάμεων στην Ευρώπη σε προετοιμασία κλασικού πολέμου με ισχυρά συμβατικά και πυρηνικά όπλα και όχι πολέμου με αψιμαχίες όπως στο Αφγανιστάν ή εναντίον αδύναμου αντιπάλου όπως στο Ιράκ.
H Γερμανία σήμερα διαθέτει 180.000 επαγγελματίες στρατιώτες, κατά 310.000 λιγότερους από ό,τι είχε το 1989. ‘Αρματα μάχης, Leopard 2, έχει μόλις 300 (τα υπόλοιπα πουλήθηκαν κατά κύριο λόγο σε Ελλάδα και Τουρκία) κατά 4.700 λιγότερα από ό,τι το 1989 και μαχητικά αεροσκάφη 230 (620 το 1989).
Η Γαλλία έχει 400 άρματα μάχης Leclerc, 140 μαχητικά Mirage 2000 και 58 Rafale και ο στρατός έχει 118.000 επαγγελματίες στρατιώτες.
Όπως γίνεται αντιληπτό οι στρατοί αυτοί δεν προορίζονται στο σημερινό μέγεθος για κλασικό πόλεμο με ισχυρό αντίπαλο. Υπήρχαν για πολέμους χαμηλής έντασης. Το κενό καλυπτόταν από τους Αμερικανούς.
Ο επανασχεδιασμός θα κοστίσει υπέρογκα ποσά και αυτά μπορεί να βρεθούν μόνο με μείωση των κοινωνικών και δημοσίων δαπανών.
Την εποχή του ψυχρού πολέμου τα κενά σε προσωπικό καλύπτονταν με την υποχρεωτική θητεία. Στις περισσότερες χώρες αυτή καταργήθηκε και μειώθηκε το υλικό.
Η απόφαση του ΝΑΤΟ το 2008 για ένταξη της Ουκρανίας και της Γεωργίας, δηλαδή η επέκταση ανατολικά της κεντρικής Ευρώπης και στον Καύκασο, έφερε αρχικά τον πόλεμο στην Γεωργία και στη συνέχεια την αποσταθεροποίηση της Ουκρανίας το 2014 και τον τωρινό πόλεμο.
Από την άλλη πλευρά η εμμονή της Ρωσίας στην πολιτική προστασίας της ‘’εγγύς εξωτερικής περιοχής της’’ (near abroad) έφερε την δική της ιμπεριαλιστική παρέμβαση και εισβολή.
Το ρωσικό think tank Valdai γράφει ότι ‘’οι εγγύς εξωτερικές περιοχές’’ δεν αποτελούν μόνο στρατηγικές πηγές πόρων για την Μόσχα αλλά σε μη ευνοϊκές συνθήκες είναι φορτίο (σ.σ. με την έννοια της ευθύνης). Αυτό υποτιμήθηκε από την Δύση.
Η ένταση που διαρκώς αυξάνεται πολλαπλασιάζει τους κινδύνους εμπλοκής μέσα στην ίδια την Ευρώπη.
Οι δαπάνες για όπλα θα αυξήσουν τις ανισότητες και την φτώχεια ακόμη και στις ισχυρές χώρες στην περιοχή.
Η Ευρώπη σταδιακά απομονώνεται εμπορικά από την Κίνα και εξαρτάται όλο και περισσότερο ενεργειακά από τις ΗΠΑ.
Οι ελπίδες ότι η Ε.Ε, θα οδηγήσει σε ΄΄εμβάθυνση΄΄ της δημοκρατίας και μείωση των ανισοτήτων στην Ευρώπη αποδεικνύονται φρούδες.
Μια ‘’αυτόνομη’’ Ευρώπη στην Άμυνα, έχει περισσότερα αρνητικά παρά θετικά για την ειρήνη στη περιοχή. Σε περίπτωση δε αποτυχίας, η προσφυγή στην Τουρκία, για να δυναμώσει την ευρωπαϊκή άμυνα, είναι πολύ πιθανή.
Μόνη λύση η διακοπή των εχθροπραξιών στα πολεμικά μέτωπα και η επιστροφή στη διεθνή συνεργασία.
Είναι όμως αυτό δυνατό;
Δυστυχώς, όσο επιδιώκεται ο αποκλεισμός χωρών και αναζητείται διέξοδος από την οικονομική κρίση μέσω των θερμών πολέμων και του ψυχρού πολέμου, οι οικονομικές κρίσεις θα γίνονται αναπόφευκτα πολεμικές.
(Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.)