Ο Γιάννης Μυλόπουλος εκλέχτηκε πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης τον Μάιο του 2010, με βάση τις προβλέψεις του λεγόμενου «νόμου Γιαννάκου». Από τότε, το «εκλογικό σύστημα» ανάδειξης των πρυτανικών Αρχών έχει αλλάξει τρεις φορές - μία το 2011 με τον νόμο πλαίσιο για τα ΑΕΙ ή «νόμο Διαμαντοπούλου» κι άλλες δύο το 2012 και το 2013. Σήμερα, ο τρόπος εκλογής των πρυτάνεων οδεύει προς μία τέταρτη εκλογή. Και ο πρώην πρύτανης του ΑΠΘ δηλώνει απολύτως σύμφωνος με αυτή τη νέα αλλαγή.
«Το νομοσχέδιο Μπαλτά αποκαθιστά την εσωτερική δημοκρατία και τις ακαδημαϊκές ελευθερίες, οι οποίες καταλύθηκαν από τον νόμο Διαμαντοπούλου. Και στην ουσία, είναι μια βελτιωμένη εκδοχή του νόμου Γιαννάκου» λέει μιλώντας στο ΑΠΕ - ΜΠΕ. Όπως εξηγεί, ο ίδιος εκλέχτηκε με καθολική ψηφοφορία απ΄ όλες τις πλευρές της ακαδημαϊκής κοινότητας, ενώ η βαρύτητα της ψήφου των φοιτητών ήταν 40%, ανεξάρτητα από το ποσοστό συμμετοχής του. Η αποσύνδεση των δύο ποσοστών, επισημαίνει, δημιουργούσε μια στρέβλωση, η οποία διορθώνεται με το νομοσχέδιο Μπαλτά, αφού η στάθμιση της φοιτητικής ψήφου εξαρτάται από την φοιτητική συμμετοχή.
«Οι φοιτητές θα έχουν ένα ποσοστό βαρύτητας 70% επί των μελών ΔΕΠ εάν έρθουν να ψηφίσουν όλοι. Εάν έρθει να ψηφίσει το 10% η ψήφος τους θα βαρύνει σε ποσοστό 7%. Αυτό είναι μια πολύ μεγάλη βελτίωση διότι δίνει κίνητρο συμμετοχής στους φοιτητές, ενώ από την άλλη αντιμετωπίζει το κακό της κομματικοποίησης. Αν κάποιος δεν έρθει να ψηφίσει, την ψήφο του δεν θα την κλέψει η κομματική νεολαία αλλά θα μετρήσει σαν αποχή» σημειώνει ο κ.Μυλόπουλος για να προσθέτει: «Είναι λάθος αυτό που υποστηρίζουν κάποιοι ότι επανερχόμαστε στα παλιά αφού εισάγει την έννοια της στάθμισης της αποχής στην συμμετοχή των φοιτητών».
Ανάμεσα σε αυτούς τους «κάποιους» είναι και ο πρώην πρύτανης του πανεπιστημίου Πελοποννήσου Θόδωρος Παπαθεοδώρου. «Το νομοσχέδιο συνολικά συνιστά μια επιχείρηση επαναφοράς στο παλιό. Και αυτό καταδεικνύει την έλλειψη οποιουδήποτε σχεδίου, οποιασδήποτε νέας πρότασης» αναφέρει.
«Καταργούνται για παράδειγμα τα Συμβούλια Ιδρύματος χωρίς να γίνει καμία προσπάθεια επαναπροσδιορισμού του ρόλου τους και των αρμοδιοτήτων τους. Παύονται από του χρόνου οι θητείες εκλεγμένων οργάνων, σε επίπεδο πρυτάνεων και κοσμητόρων, κάτι το οποίο δεν έχει ξαναγίνει μέχρι σήμερα, ενώ από την άλλη πλευρά καταργείται η ηλεκτρονική ψηφοφορία και επανέρχεται η αυτοπρόσωπη» σημειώνει.
Σύμφωνα με τον κ.Παπαθεοδώρου, ο αλγόριθμος βάσει του οποίου υπολογίζεται το αποτέλεσμα των πρυτανικών εκλογών ευνοεί τις ομαδοποιήσεις των φοιτητών και των συνδικαλιστικών οργάνων. Για όσους, πάντως, δεν είναι καλοί στα μαθηματικά, ο αλγόριθμος αυτός είναι μια πραγματική σπαζοκεφαλιά:
Ψ=Α/Σ(1,0 x Σ) + Β/Γ(0,7 x Σ) + Δ/Ε(0,2 x Σ)
Σε τι αντιστοιχεί το καθένα από αυτά τα γράμματα; Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, το Α είναι ο αριθμός των έγκυρων ψήφων που λαμβάνει ο υποψήφιος από τα μέλη ΔΕΠ (καθηγητές, ερευνητές κλπ) και το Σ ο συνολικός αριθμός των μελών. Το Β αριθμός των έγκυρων ψήφων που λαμβάνει ο υποψήφιος από τους προπτυχιακούς φοιτητές και τους υποψήφιους διδάκτορες, ενώ το Γ είναι ο αριθμός των εγγεγραμμένων φοιτητών στο τρέχον ακαδημαϊκό έτος. Το Δ είναι ο αριθμός των ψήφων που έλαβε ο υποψήφιος από τους διοικητικούς υπαλλήλους, τα μέλη του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού, του Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού, του Ειδικού Τεχνικού Εργαστηριακού Προσωπικού και του Επικουρικού Διδακτικού Προσωπικού, ο οποίος διαιρείται με το σύνολό τους (Ε).
Ο κ.Παπαθεοδώρου, ο οποίος εξελέγη πρύτανης του πανεπιστημίου Πελοποννήσου στα τέλη του 2009, συμφωνεί με τη συμμετοχή των φοιτητών στην ανάδειξη των πρυτάνεων. «Ως σύνοδος πρυτάνεων είχαμε προτείνει, στο παρελθόν, η συμμετοχή των φοιτητών να είναι σταθμισμένη ανάλογα με τη συμμετοχή τους στις εκλογικές διαδικασίες. Αυτό είναι τελείως διαφορετικό από τις συστηματική συμμετοχή από τον τομέα μέχρι την κοσμητεία όπου εκεί τα ζητήματα είναι καθαρά διοικητικού χαρακτήρα. Σε κανένα ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο δεν προβλέπεται τέτοιου είδους συμμετοχή στην ανάδειξη συλλογικών οργάνων. Υπάρχει μια κλίμακα συμμετοχής. Είναι διαφορετικό πράγμα η συμμετοχή των φοιτητών σε όργανα που επιλύουν δικά τους προβλήματα και διαφορετική η συμμετοχή στην ανάδειξη των ακαδημαϊκών και των διοικητικών οργάνων των πανεπιστημίων. Εκεί θα έπρεπε να πάμε σε μια διαφορετική στάθμιση από εκείνη που προτείνει το υπουργείο» σημειώνει.
Η αλήθεια είναι ότι σε κανένα ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο δεν έχει λάβει τέτοιες διαστάσεις, το θέμα της εκλογής των πρυτανικών αρχών. Στην Ιταλία, για παράδειγμα, ο σχετικός νόμος δεν προβλέπει καν ποια θα είναι η σύνθεση του εκλογικού σώματος, καθώς αυτή καθορίζεται από το καταστατικό του κάθε πανεπιστημίου. Γενικά, πάντως, στις εκλογές συμμετέχουν οι εκπρόσωποι των φοιτητών και η ψήφος τους είναι σταθμισμένη. Το ίδιο ισχύει και στη Γαλλία όπου οι πρόεδροι των πανεπιστημίων εκλέγονται από το συμβούλιο της διοίκησης. Αυτό το τελευταίο αποτελείται από 8 έως 10 καθηγητές, 8 εξωπανεπιστημιακά μέλη, 4-6 φοιτητές και 4-6 εκπροσώπους των διοικητικών υπαλλήλων. Στη Γερμανία, τέλος, το εκλεκτορικό σώμα εμπλουτίζεται με τη συμμετοχή καθηγητών από άλλα πανεπιστήμια. Οι εκπρόσωποι των φοιτητών συμμετέχουν στη διαδικασία, αλλά με ένα ποσοστό που δεν μπορεί να επηρεάσει την επιλογή των καθηγητών τους, οι οποίοι έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο.
Ποιο είναι ένα ακόμη κοινό στοιχείο στη διεθνή πρακτική; Το γεγονός ότι στα πανεπιστήμια οι φοιτητικές παρατάξεις δεν συνδέονται με ομφάλιο λώρο με τα πολιτικά κόμματα. «Με το νομοσχέδιο Μπαλτά», υποστηρίζει ο κ.Μυλόπουλος, «οι φοιτητικές παρατάξεις αποδυναμώνονται. Ο ανεξάρτητος φοιτητής έχει πλέον την ψήφο στα χέρια του όπως την έχει και ο πολίτης». Σύμφωνα με τον πρώην πρύτανη του ΑΠΘ, ο σκοπός ενός πανεπιστημίου δεν είναι μόνο να σπουδάσουν οι φοιτητές και να γίνουν καλοί γεωλόγοι ή γιατροί, αλλά να γίνουν και καλοί πολίτες. «Εχει νόημα λοιπόν ο φοιτητής να συμμετέχει στις δημοκρατικές διαδικασίες».
Και ο κίνδυνος της προεκλογικής παροχολογίας από τους υποψήφιους πρυτάνεις ή των μετεκλογικών πιέσεων για την ικανοποίηση διάφορων αιτημάτων από τους φοιτητές - ψηφοφόρους; Ο κ.Μυλόπουλος αναγνωρίζει ότι ο κίνδυνος είναι υπαρκτός. «Από το ένα άκρο, που ήταν η συνδιοίκηση με τις φοιτητικές παρατάξεις, περάσαμε στο τελείως άλλο άκρο: αφαιρέθηκε τελείως ο λόγος από τους φοιτητές» λέει. «Η λύση, όμως, δεν είναι να διορίζεις τους πρυτάνεις. Προσπαθείς να βελτιώσεις τη δημοκρατία, προσπαθείς να ανεβάσεις το επίπεδο των ανθρώπων». Οσο για τον, πολλές φορές, βίαιο τρόπο με τον οποίο καταθέτουν οι φοιτητές τα αιτήματά τους, ο κ.Μυλόπουλος λέει ότι δεν υπάρχει άλλη λύση από τον διάλογο. «Ο διάλογος με τους φοιτητές ήταν το πιο εξαντλητικό μέρος της θητείας μου. Ξέρετε πόσες φορές βγήκε η σύγκλητος από την αίθουσα που συνεδρίαζε για να μιλήσει με τους φοιτητές που διαμαρτύρονταν; Αλλά αυτό είχε πάντα αποτέλεσμα» διηγείται.
Από την άλλη πλευρά, ο κ.Παπαθεοδώρου επισημαίνει τον επιπλέον κίνδυνο της συνδιοίκησης σε περίπτωση που επεκταθεί η συμμετοχή των φοιτητών στην ανάδειξη όλων των πανεπιστημιακών οργάνων. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο Μπαλτά, οι κοσμήτορες εκλέγονται κατά ανάλογο τρόπο με αυτών των πρυτάνεων. Όπως υπογραμμίζει ο πρώην πρύτανης, «πρέπει να βρούμε την ισορροπία ανάμεσα στην δημοκρατική λειτουργία του πανεπιστημίου από τη μία πλευρά και την αποδοτικότητά του από την άλλη».
πηγη: ΑΠΕ-ΜΠΕ