Ειδικότερα ο υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης Παναγιώτης Κουρουμπλής, θέτει από σήμερα Παρασκευή 1 Ιουλίου 2016 και ώρα 15:00 σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση το σχέδιο νόμου «ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ, ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΕΚΛΕΓΕΙΝ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΠΕΡΙ ΕΚΛΟΓΗΣ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ» και καλεί τους κοινωνικούς εταίρους και κάθε ενδιαφερόμενο να συμμετάσχουν καταθέτοντας προτάσεις, προκειμένου να βελτιωθούν οι διατάξεις του νομοσχεδίου. Η διαβούλευση θα διαρκέσει μέχρι την Δευτέρα 4 Ιουλίου 2016 και ώρα 20:00.
Τι προβλέπει ο εκλογικός νόμος
Βασική παράμετρος της εκλογικής διαδικασίας αποτελεί η σύνθεση του εκλογικού σώματος, η οποία καθορίζεται από τις προϋποθέσεις κτήσης του δικαιώματος του εκλέγειν. Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 51 παρ. 3 του Συντάγματος, θεσπίζονται δύο προϋποθέσεις για την κτήση του δικαιώματος του εκλέγειν : α) η ιθαγένεια και β) η εκλογική ενηλικότητα, για τον καθορισμό του κατωτάτου ορίου της οποίας εξουσιοδοτεί τον κοινό νομοθέτη.
Ο κοινός νομοθέτης με τις ισχύουσες διατάξεις (αρ. 4 π.δ. 26/2012) έχει καθορίσει ήδη από το 1981 (ν. 1224/1981) ως κατώτατο όριο εκλογικής ενηλικότητας το 18ο έτος της ηλικίας, το οποίο θεωρείται ότι συμπληρώνεται την 1η Ιανουαρίου του ημερολογιακού έτους των 18ων γενεθλίων.
Με την προτεινόμενη ρύθμιση του άρθρου 1 ορίζεται ως όριο της εκλογικής ενηλικότητας το 17ο έτος. Το νέο όριο εκλογικής ηλικίας έχει ως στόχο τη διεύρυνση του εκλογικού σώματος μέσω της συμμετοχής περισσότερων πολιτών στις δημοκρατικές διαδικασίες για την ανάδειξη των πολιτειακών οργάνων.
Η απονομή του δικαιώματος ψήφου στους νέους των 17 ετών ενισχύει τα δημοκρατικά τους αντανακλαστικά, γεγονός που αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε μία περίοδο κρίσης αντιπροσώπευσης και απαξίωσης της πολιτικής.
Εξάλλου, ήδη από το 2011, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης με το υπ' αριθμ. 1826 ψήφισμά της κάλεσε όλα τα κράτη-μέλη του Οργανισμού να διερευνήσουν τις δυνατότητες που υπάρχουν για την χορήγηση του δικαιώματος ψήφου, μειώνοντας την εκλογική ηλικία στα 16 έτη. Προχωρώντας ακόμα περισσότερο καλεί με το ίδιο ψήφισμα τα κράτη- μέλη να εξετάσουν και τη δυνατότητα μείωσης του ορίου ηλικίας ως προϋπόθεση για το δικαίωμα του εκλέγεσθαι.
Επομένως, η προτεινόμενη διάταξη, όχι μόνο απαντά στην πάγια ανάγκη για την εμπλοκή μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού στις πολιτικές διαδικασίες αλλά εναρμονίζεται και πλήρως με την σύγχρονη ευρωπαϊκή τάση, η οποία εκφράζεται με την μείωση του ορίου ηλικίας για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος.
Άρθρο 2
Η δημοκρατική και πλουραλιστική συγκρότηση της Βουλής, μέσω της αναλογικής αντιπροσώπευσης των πολιτικών κομμάτων και των συνασπισμών, αναδεικνύεται σε ζήτημα κομβικής σημασίας.
Η, κατά το δυνατόν, μεγαλύτερη αντιστοίχηση της κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης κάθε πολιτικού κόμματος και συνασπισμού προς την πραγματική εκλογική του δύναμη αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τους δημοκρατικούς θεσμούς και το πολιτικό σύστημα.
Είναι γεγονός ότι σε εθνικό και διεθνές επίπεδο διανύουμε μία περίοδο κατά την οποία οι θεσμοί της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας δοκιμάζονται, υπό το βάρος των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών εξελίξεων, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να αμφισβητείται η ικανότητά τους να εκφράζουν γνησίως τα αιτήματα των πολιτών. Την ίδια στιγμή, μία διαρκώς αυξανόμενη μερίδα πολιτών αισθάνεται αποκλεισμένη και μη εκφραζόμενη από τους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς, του κοινοβουλίου περιλαμβανομένου, με αποτέλεσμα να διοχετεύει τη δυσαρέσκειά της σε αντικοινωνικές και αντιπολιτικές διεξόδους.
Για όλους τους παραπάνω λόγους κρίνεται επιτακτική η ανάληψη πρωτοβουλιών που θα αποκαταστήσουν την αντιπροσωπευτικότητα του κοινοβουλίου και την εμπιστοσύνη των πολιτών σε αυτό, με κορυφαία επιλογή στην κατεύθυνση αυτή την καθιέρωση του εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής, για το σύνολο των εδρών του κοινοβουλίου, χωρίς διακριτική μεταχείριση των μεγαλύτερων και δυνάμει κυβερνητικών κομμάτων έναντι των μικρότερων.
Άλλωστε, η πρόσφατη εμπειρία στη χώρα μας αποδεικνύει ότι η κυβερνητική σταθερότητα δεν στηρίζεται σε νομικές ρυθμίσεις ούτε μπορεί να προκύπτει αποκλειστικά ως απότοκος του όποιου εκλογικού συστήματος, αλλά προϋποθέτει την ανάληψη ουσιαστικών πολιτικών πρωτοβουλιών που θα εξασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή και ειρήνη, ως προϋπόθεση της ομαλής ένταξης των πολιτών στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι, και θα διαμορφώνουν τα θετικά εκείνα προτάγματα, που θα είναι σε θέση να συσπειρώνουν και να ενεργοποιούν τις κοινωνικές δυνάμεις.
Στην κατεύθυνση, επομένως, των ανωτέρω, με το άρθρο 2 του παρόντος σχεδίου νόμου, καταργείται η κοινοβουλευτική ενίσχυση («μπόνους») των πενήντα (50) εδρών, που καθιερώθηκε με τον ν. 3231/2004 (Α' 45), σε συνδυασμό με το ν. 3636/2008 (Α' 11), και προσαρμόζονται ανάλογα οι προβλέψεις του ισχύοντος εκλογικού συστήματος, κατά τρόπον ώστε το σύνολο των εδρών του κοινοβουλίου (300) να κατανέμεται πλέον με βάση το σύστημα της απλής αναλογικήςστα κόμματα που εκπροσωπούνται στη Βουλή, βάσει των ψήφων που λαμβάνουν.
Τέλος, με το άρθρο 2 βελτιώνονται κάποιες διατυπώσεις του ισχύοντος εκλογικού νόμου (ν. 3231/2004), προκειμένου να είναι απολύτως σαφείς και να μην υπάρχουν περιθώρια παρερμηνείας και εσφαλμένης εφαρμογής τους.
Άρθρα 3-4
Τέλος, με το άρθρο 3 του παρόντος σχεδίου νόμου καταργούνται οι διατάξεις της ισχύουσας εκλογικής νομοθεσίας που ρυθμίζουν κατά τρόπο αντίθετο τα ζητήματα που καταλαμβάνονται από τις διατάξεις του παρόντος, ενώ με το ακροτελεύτιο άρθρο 4 ορίζεται η έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου. Ειδικότερα, ορίζεται η έναρξη ισχύος του άρθρου 1 από τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθώς και η άμεση έναρξη ισχύος, επίσης από τη δημοσίευση, των λοιπών άρθρων (2 και 3 )και συνεπώς η εφαρμογή τους στις αμέσως επόμενες εκλογές, οποτεδήποτε και αν αυτές διεξαχθούν, εφ' όσον πληρωθούν οι όροι που θέτει η παράγραφος 1 του άρθρου 54 του Συντάγματος, ήτοι εφ' όσον το άρθρο 4 περί της άμεσης ισχύος των άρθρων 2 και 3 υπερψηφιστεί από την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών (200).
Οι διατάξεις
Για τον καθορισμό των εδρών που δικαιούται κάθε εκλογικός σχηματισμός, το σύνολο των ψήφων που συγκέντρωσε στην Επικράτεια πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό 300. Το γινόμενο τους διαιρείται με το άθροισμα των έγκυρων ψηφοδελτίων που συγκέντρωσαν στην Επικράτεια όσοι σχηματισμοί συμμετέχουν στην κατανομή των εδρών, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5. Οι έδρες που δικαιούται κάθε σχηματισμός στην Επικράτεια είναι το ακέραιο μέρος του πηλίκου της διαίρεσης.
Αν το άθροισμα των ως άνω ακέραιων μερών των πηλίκων υπολείπεται του αριθμού 300, τότε παραχωρείται, κατά σειρά, ανά μία έδρα και ως τη συμπλήρωση αυτού του αριθμού στους σχηματισμούς, των οποίων τα πηλίκα εμφανίζουν τα μεγαλύτερα δεκαδικά υπόλοιπα.»
Τυχόν αδιάθετες έδρες διεδρικών και τριεδρικών εκλογικών περιφερειών διατίθενται, κατά σειρά και ανά μία, στον εκλογικό σχηματισμό που εμφανίζει σε καθεμία από αυτές τα μεγαλύτερα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα ψήφων.
Εάν σε κάποιο εκλογικό σχηματισμό διατεθούν συνολικά περισσότερες έδρες από όσες δικαιούται, σύμφωνα με το άρθρο 6 του παρόντος νόμου, οι πλεονάζουσες αφαιρούνται, ανά μια, από τις τριεδρικές περιφέρειες και αν υπάρξει ανάγκη από τις διεδρικές, στις οποίες ο συνδυασμός αυτός κατέλαβε έδρα, σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο, εμφανίζοντας τα μικρότερα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα ψήφων.»
Οι εκλογικές περιφέρειες που εξακολουθούν να έχουν αδιάθετες έδρες διατάσσονται κατά φθίνoυσα σειρά, με βάση τα μετά την εφαρμογή της προηγούμενης παραγράφου εναπομείναντα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα ψήφων του εκλογικού σχηματισμού με το μικρότερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων στην επικράτεια που δικαιούται έδρα
Στον εκλογικό αυτό σχηματισμό παραχωρείται ανά μία έδρα από καθεμία από αυτές τις εκλογικές περιφέρειες και ως τη συμπλήρωση του αριθμού των εδρών που αυτός δικαιούται