Συνολικά το νομοσχέδιο περιλαμβάνει 137 άρθρα, με αλλαγές σε 61 διατάξεις του Ποινικού Κώδικα και σε 54 διατάξεις στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. 16 αλλαγές αφορούν στο πλαίσιο για την ενδοοικογενειακή βία, ενώ προστέθηκαν και νέες διατάξεις που ενσωματώθηκαν στο αρχικό κείμενο μετά τη δημόσια διαβούλευση.
Οι αναθεωρημένοι κώδικες αποτελούν την 7η τροποποίηση Ποινικού και Κώδικα Ποινικής Δικονομίας από το 2019.
Οι αλλαγές της τελευταίας στιγμής
Σε μια προσπάθεια να κατευνάσει την οργή των δικηγόρων στις προωθούμενες διατάξεις που προβλέπουν υποχρεωτική φυλάκιση για πλημμεληματικές κατηγορίες, ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Γεώργιος Φλωρίδης κατέθεσε την τελευταία στιγμή τροπολογία, σύμφωνα με την οποία, η χορήγηση αναστολής ή όχι σε ποινές φυλάκισης που αποδόθηκαν βάσει πλημμεληματικών κατηγοριών, θα είναι στη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου. Οι δικηγόροι της Αθήνας, εναντιώμενοι στις αλλαγές που όπως υποστηρίζουν “πάνε το κράτος και τη δικαιοσύνη πίσω και όχι μπροστά”, πραγματοποίησαν σήμερα καθολική αποχή από τα καθήκοντά τους, την οποία θα επαναλάβουν και αύριο, Παρασκευή 23/2.
Μία ακόμη τροπολογία της τελευταίας στιγμής, που κατατέθηκε από την ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης αφορά στον υποχρεωτικό διορισμό συνηγόρου στα πλημμελήματα που ανήκουν στην καθ΄ύλην αρμοδιότητα Τριμελούς Πλημμελειοδικείου. Με τη συμπλήρωση του σχετικού άρθρου στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (άρθρο 340) αντιμετωπίζεται ζήτημα της διασφάλισης του υπερασπιστικού δικαιώματος των κατηγορουμένων για εγκλήματα που κατά αυξημένη πιθανολόγηση περιέχουν δυσχερή αποδεικτικά ζητήματα και δυνητικά μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλης διάρκειας στερητική της ελευθερίας ποινή, σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση της τροπολογίας.
4 παρεμβάσεις Φλωρίδη μετά από προτάσεις αντιπολίτευσης- επαγγελματιών
Σημειώνεται ότι η ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, ενσωματώνοντας προτάσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης και των επαγγελματικών φορέων, προχώρησε σε νομοτεχνικές βελτιώσεις. Ειδικότερα:
- Προστίθεται η υποχρέωση προκαταρτικής ή αυτεπάγγελτης προανάκρισης και σε πλημμελήματα, αρμοδιότητας του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου, όπως πλαστογραφία ιδιαίτερα μεγάλης ζημίας, απιστία ιδιαίτερα μεγάλης αξίας και εκβίαση.
- Διευρύνονται οι αρμοδιότητες του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου.
- Αυξάνεται η προθεσμία κλήτευσης των αστυνομικών, με αίτημα του κατηγορουμένου, από 5 σε 10 ημέρες.
- Ορίζεται ότι το Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο θα αποφασίζει για την κύρια ποινή, τις περιστάσεις από τις οποίες εξαρτώνται το είδος και το μέτρο της, καθώς και για τους λόγους αύξησης ή μείωσής της. Για τα υπόλοιπα θα αποφασίζουν οι τακτικοί Δικαστές.
Οι ποινικές ευθύνες εταιρειών στη δωροδοκία υπαλλήλων
Χρηματικά πρόστιμα- μαμούθ, έως και λουκέτο, προβλέπει η νέα διάταξη του Ποινικού Κώδικα για εταιρείες που διαπιστωθεί ότι δωροδόκησαν δημοσίους υπαλλήλους, προκειμένου να αποσπάσουν αθέμιτα οφέλη. Με τη νομοθετική διάταξη θεσπίζεται ειδική ποινική ευθύνη Νομικών Προσώπων και Νομικών Οντοτήτων. Οι χρηματικές ποινές θα εκκινούν από τις 10.000 ευρώ και θα φτάνουν έως εκατομμύρια ευρώ. Σε περίπτωση τέλεσης νέας αξιόποινης πράξης, η επιχείρηση θα απειλείται με οριστική παύση λειτουργίας.
Δίκες- εξπρές για κακουργήματα χωρίς έκδοση βουλεύματος: Με το «βλέμμα» στα Τέμπη
Αναμφίβολα η νέα διάταξη που προστέθηκε στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και προβλέπει τη διεξαγωγή όλων των μεγάλων δικών για κακουργήματα, με απευθείας κλήσεις των κατηγορουμένων, χωρίς να έχει προηγηθεί η έκδοση βουλεύματος από το εκάστοτε δικαστικό συμβούλιο, στοχεύει στη γρηγορότερη εκδίκαση της υπόθεσης του πολύνεκρου σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη. Με την εν λόγω νομοθετική πρόβλεψη, “ανοίγει” ο δρόμος για διεξαγωγή της πολυαναμενόμενης δίκης μέχρι τις αρχές καλοκαιριού.
Η διάταξη προβλέπει ότι ο εισαγγελέας Εφετών μετά το τέλος της ανάκρισης θα υποβάλλει πρόταση για την υπόθεση, οι εμπλεκόμενοι –κατηγορούμενοι, μηνυτές ή παθόντες– θα υποβάλλουν τις παρατηρήσεις τους και στη συνέχεια με σύμφωνη γνώμη εισαγγελέα και προέδρου Εφετών η υπόθεση, αν έτσι κρίνουν, θα οδηγείται σε δίκη. Επίσης για να εκκαθαρίζονται συντομότερα ποινικές υποθέσεις σε πλημμελήματα, όταν ο εισαγγελέας στέλνει την υπόθεση στο ακροατήριο, αν κάποιος θέλει να προσφύγει και να ζητήσει επανεξέταση θα πληρώνει παράβολο 350 ευρώ.
Όλες οι αλλαγές στις υφιστάμενες διατάξεις
Καταργείται το ακαταδίωκτο για οικονομικά εγκλήματα
Πρόκειται για επαναφορά του προηγούμενου νομοθετικού πλαισίου, πριν δηλαδή το αλλάξει ο προκάτοχος του Γιώργου Φλωρίδη, Κώστας Τσιάρας. Η “ασυλία” σε νομικά πρόσωπα και τραπεζίτες είχε προκαλέσει σοβαρούς κυβερνητικούς τριγμούς και με την αλλαγή των διατάξεων επιχειρείται αποκατάσταση του ανορθολογικού πλαισίου. Εφεξής, όλα τα κακουργήματα, περιλαμβανομένων και των οικονομικών εγκλημάτων, όπως απιστία και απάτη, διώκονται αυτεπαγγέλτως, χωρίς να απαιτείται προηγουμένως μήνυση, κατά όλων των προσώπων, ακόμα κι αν πρόκειται στελέχη τραπεζών, τραπεζικούς υπαλλήλους ή άλλα νομικά πρόσωπα.
Στη φυλακή για πλημμελήματα
Η αναστολή της ποινής για πλημμελήματα μετατρέπεται από κανόνας σε εξαίρεση.
Αναστολή θα μπορεί να χορηγηθεί σε ποινές φυλάκισης έως 1 έτος όταν οι αμετάκλητες προηγούμενες καταδίκες δεν υπερβαίνουν το 1 έτος.
- Για ποινές φυλάκισης έως 2 έτη, προτεραιότητα αποτελεί η έκτιση ποινών με τους εναλλακτικούς τρόπους κοινωφελούς εργασίας ή μετατροπής της ποινής σε χρήμα ή σε κατ’ οίκον έκτιση με ηλεκτρονική επιτήρηση.
- Για ποινές φυλάκισης από 2 έως 3 έτη προβλέπεται έκτιση σε σωφρονιστικό κατάστημα του συνόλου ή μέρους της ποινής από 30 ημέρες έως 6 μηνών, κατά την κρίση του δικαστηρίου.
- Για ποινές φυλάκισης άνω των 3 ετών προβλέπεται έκτιση σε σωφρονιστικό κατάστημα του συνόλου ή μέρους της ποινής από το 1/5 έως τα 2/5 αυτής, κατά την κρίση του δικαστηρίου.
Αυξάνεται το ελάχιστο όριο ποινής για το έγκλημα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια από τους 3 μήνες στα 2 έτη.
Στα 20 χρόνια το «ταβάνι» για κακουργήματα
Στα 20 από 15 χρόνια το ανώτατο όριο κάθειρξης για κακουργήματα
Στα 25 από 20 χρόνια το ανώτατο όριο επί συρροής κακουργημάτων.
Στα 10 από 8 χρόνια το ανώτατο όριο επί συρροής πλημμελημάτων.
Στην κρίση του δικαστικού συμβουλίου (ανάλογα με την επικινδυνότητα του εγκλήματος και τα χαρακτηριστικά του δράστη) η αποφυλάκιση υπό όρους
Επαναφορά της δικαστικής απέλασης μετά την έκτιση ποινής κάθειρξης
Πιο αυστηρό πλαίσιο για τον εμπρησμό
Αύξηση της ποινής (τουλάχιστον 10 έτη και χρηματική ποινή) για εμπρησμό δάσους
Ισόβια κάθειρξη αν από τον εμπρησμό προκλήθηκε έστω ένας θάνατος ανθρώπου
Απαγόρευση χορήγησης αναστολής ή μετατροπής της ποινής
Δήμευση περιουσίας του καταδικασθέντος εμπρηστή, ανάλογη με το μέγεθος της βλάβης που προκάλεσε
Ποινή κάθειρξης έως 10 έτη για προπαρασκευαστικές πράξεις εμπρησμού, όπως η κατοχή εμπρηστικών μέσων με σκοπό την προετοιμασία εμπρησμού δάσους
Αναβάθμιση σε κακούργημα, της πρόκλησης δασικής πυρκαγιάς από αμέλεια, σε συνθήκες με ακραίο δείκτη επικινδυνότητας, όταν αυτή επιφέρει σωματικές βλάβες, θανάτους ή βαρύτατη οικολογική βλάβη
Ειδικές ποινές
Κακούργημα η παραβίαση “κόκκινου” όταν προκαλείται θάνατος ή βαριά σωματική βλάβη
Ποινή φυλάκισης 1 έτους και χρηματική ποινή για διατάραξη λειτουργίας νοσηλευτικού ή εκπαιδευτικού ιδρύματος
Ποινή φυλάκισης 2 ετών και χρηματική ποινή σε περίπτωση βιαιοπραγίας κατά νοσηλευτή/ εκπαιδευτικού
Επαναφορά της αυτεπάγγελτης δίωξης στο αδίκημα της παραβίασης διατροφής
Ενίσχυση προστασίας από ενδοοικογενειακή βία
Θεσπίζεται υποχρέωση των επαγγελματιών (εκπαιδευτικοί, ιατροί, ψυχολόγοι κ.ά) να καταγγέλλουν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας
Απαλλάσονται από κακόβουλες μηνύσεις
Ενίσχυση δημοσίων και ιδιωτικών δομών παροχής οικονομικής και ψυχολογικής στήριξης για θύματα ενδοοικογενειακής βίας
Ένταξη στην ενδοοικογενειακή βία, κάθε μορφή βίας ή απειλή σε φιλοξενούμενο σε δομές
Προστασία ανηλίκων
Καταλογισμός επιβαρυντικής περίστασης σε κάθε ΄έγκλημα κατά ανηλίκου
Θεσπίζεται το αδίκημα της στρατολόγησης ανηλίκων με σκοπό την τέλεση αξιόποινων πράξεων
- Αυστηροποιούνται οι ποινές εγκλημάτων βίας που στρέφονται σε βάρος ανηλίκων ή τελούνται ενώπιον τους
- Νέα μέτρα αναμόρφωσης, παιδαγωγικού χαρακτήρα (συμμετοχή σε αθλητικά σωματεία, παρακολούθηση ειδικών εκπαιδευτικών, καλλιτεχνικών ή πολιτιστικών προγραμμάτων)
Ειδικός τρόπος εξέτασης του ανήλικου θύματος με σκοπό την προστασία από επαναλαμβανόμενη έκθεση σε ψυχική ταλαιπωρία.
Επιτάχυνση ποινικής δίκης
- Αντικατάσταση Πενταμελούς Εφετείου Κακουργημάτων από Τριμελές Εφετείο με αρχαιότερους δικαστές
- Ενίσχυση αρμοδιότητας Μονομελούς Πλημμελειοδικείου και Μονομελούς Εφετείου
- Μία αναβολή ανά υπόθεση, ανεξαρτήτως αιτίας
- Υψηλά χρηματικά πρόστιμα για δικομανείς