Με τη χρηματοδότηση προγραμμάτων και δραστηριοτήτων στις οποίες μπορούν να συμμετάσχουν οι πολίτες, το πρόγραμμα προωθεί την κοινή ιστορία και τις αξίες της Ευρώπης και ενθαρρύνει μια αίσθηση κυριότητας για τον τρόπο με τον οποίον αναπτύσσεται η Ένωση.
Στο πλαίσιο του γενικού στόχου της στενότερης επαφής της Ένωσης με τους Πολίτες, οι γενικοί στόχοι είναι οι εξής:
> να βοηθήσει τους πολίτες να κατανοήσουν την Ένωση, την ιστορία και την πολυμορφία της,
> να προωθήσει την ευρωπαϊκή ιθαγένεια και να βελτιώσει τις συνθήκες για τη συμμετοχή των πολιτών στις δημοκρατικές διαδικασίες και στα κοινά, σε επίπεδο Ένωσης.
Ειδικοί στόχοι θα επιδιωχθούν σε διακρατικό επίπεδο ή με ευρωπαϊκή διάσταση:
> ενίσχυση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τη μνήμη, την κοινή ιστορία και τις αξίες καθώς και το σκοπό της Ένωσης, δηλαδή την προαγωγή της ειρήνης, των αξιών της και της ευημερίας των λαών της μέσα από την τόνωση του διαλόγου, του προβληματισμού και της ανάπτυξης δικτύων,
> ενθάρρυνση της συμμετοχής των πολιτών στις δημοκρατικές διαδικασίες και στα κοινά σε ενωσιακό επίπεδο, με υποβοήθηση των πολιτών να κατανοήσουν τη διαδικασία χάραξης πολιτικής της Ένωσης και με την προώθηση ευκαιριών για κοινωνική και διαπολιτισμική δράση και εθελοντισμό σε επίπεδο Ένωσης.
Το πρόγραμμα υλοποιείται σε δύο σκέλη και σε μία οριζόντια δράση:
> Σκέλος 1: Ευρωπαϊκή μνήμη: Αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τη μνήμη, την κοινή ιστορία, καθώς και τις αξίες και το στόχο της Ένωσης.
> Σκέλος 2: Συμμετοχή στις δημοκρατικές διαδικασίες και στα κοινά: Ενθάρρυνση της συμμετοχής των πολιτών στις δημοκρατικές διαδικασίες και στα κοινά σε ενωσιακό επίπεδο.
Τα μέτρα σε αυτό το σκέλος είναι τα εξής:
Αδελφοποίηση πόλεων
Δίκτυα πόλεων
Έργα της κοινωνίας των πολιτών
Τα δύο σκέλη συμπληρώνονται από μια οριζόντια δράση που αφορά τη ανάλυση, διάδοση και χρήση των αποτελεσμάτων των έργων.
Επιδοτήσεις Δράσεων: μπορούν να χορηγούνται για έργα (και στα δύο σκέλη), δηλαδή για δράσεις με περιορισμένη διάρκεια, κατά την οποία υλοποιούνται οι προτεινόμενες συγκεκριμένες δραστηριότητες.
Επιδοτήσεις Λειτουργίας: διαφέρουν από τις επιδοτήσεις δράσεων, κατά το ότι παρέχουν χρηματοδοτική στήριξη για τις δαπάνες που απαιτούνται για την ορθή διεξαγωγή των συνήθων και μόνιμων δραστηριοτήτων ενός οργανισμού. Αυτό σημαίνει: δαπάνες προσωπικού, το κόστος των εσωτερικών συνεδριάσεων, δημοσιεύσεων, πληροφόρησης και διάδοσης, οι δαπάνες μετακίνησης που προκύπτουν από την υλοποίηση του προγράμματος εργασίας, πληρωμές μισθωμάτων, απόσβεση και άλλες δαπάνες που συνδέονται άμεσα με το πρόγραμμα εργασίας του οργανισμού.
Οι αιτούντες και οι εταίροι πρέπει να είναι είτε δημόσιοι φορείς ή μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί με νομική προσωπικότητα (ανατρέξτε στο συγκεκριμένο κριτήριο επιλεξιμότητας κάθε σκέλους/μέτρου).Οι αιτούντες και οι εταίροι πρέπει να είναι εγκατεστημένοι σε μία από τις χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Τουλάχιστον ένα κράτος μέλος της ΕΕ
πρέπει να συμμετέχει. Το πρόγραμμα είναι ανοικτό στα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελλάδα, Εσθονία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Κροατία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία, Τσεχική Δημοκρατία, Φινλανδία. Επίσης, το πρόγραμμα είναι δυνητικά ανοικτό στις ακόλουθες κατηγορίες χωρών, με την προϋπόθεση ότι έχουν υπογράψει μνημόνιο συμφωνίας με την Επιτροπή
- Ευρωπαϊκή μνήμη
Η Ευρωπαϊκή Ένωση στηρίζεται σε θεμελιώδεις αξίες όπως η ελευθερία, η δημοκρατία και ο σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Προκειμένου να εκτιμηθεί πλήρως η σημασία τους, είναι αναγκαίο να διατηρηθεί ζωντανή η μνήμη του παρελθόντος ως μέσο υπέρβασης του παρελθόντος και οικοδόμησης του μέλλοντος. Στο πλαίσιο του σκέλους αυτού μπορούν να υποστηριχθούν οι ακόλουθοι τύποι έργων:
Το σκέλος αυτό θα υποστηρίξει δραστηριότητες οι οποίες απευθύνουν κάλεσμα για προβληματισμό σχετικά με την ευρωπαϊκή πολιτιστική πολυμορφία και σχετικά με τις κοινές αξίες υπό την ευρύτερη δυνατή έννοια. Σε αυτό το πλαίσιο, στοχεύει να χρηματοδοτήσει έργα που εξετάζουν τα
αίτια των απολυταρχικών καθεστώτων στη σύγχρονη ιστορία της Ευρώπης (ειδικά αλλά όχι αποκλειστικά το ναζισμό που οδήγησε στο ολοκαύτωμα, τον φασισμό, τον σταλινισμό και τα ολοκληρωτικά κομμουνιστικά καθεστώτα) και να τιμήσει τη μνήμη των θυμάτων των εγκλημάτων τους. Το σκέλος συμπεριλαμβάνει επίσης δραστηριότητες που αφορούν άλλες καθοριστικές στιγμές και σημεία αναφοράς της πρόσφατης ευρωπαϊκής ιστορίας. Συγκεκριμένα, θα δώσει προτεραιότητα σε δράσεις που ενθαρρύνουν την ανεκτικότητα, την αμοιβαία κατανόηση, τον διαπολιτισμικό διάλογο και τη συμφιλίωση ως μέσο υπέρβασης του παρελθόντος και οικοδόμησης του μέλλοντος, ιδίως με σκοπό την προσέγγιση της νεότερης γενιάς.
Τα έργα του σκέλους αυτού αναμένεται να περιλαμβάνουν διαφορετικούς τύπους οργανισμών (αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, μη κυβερνητικές οργανώσεις, ερευνητικά ιδρύματα κ.λπ.) ή να αναπτύσσουν διάφορες μορφές δραστηριοτήτων (έρευνα, άτυπη εκπαίδευση, δημόσιες συζητήσεις, εκθέσεις κ.λπ.) ή να εντάσσουν πολίτες που προέρχονται από διάφορες ομάδες-στόχους. Επιπλέον, τα έργα θα πρέπει να υλοποιηθούν σε διακρατικό επίπεδο (δημιουργία και λειτουργία διακρατικών εταιρικών σχέσεων και δικτύων) ή με σαφή ευρωπαϊκή διάσταση.
Οι Αιτούντες πρέπει να είναι:
Δημόσιες αρχές τοπικής/περιφερειακής αυτοδιοίκησης
Μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, ενώσεων επιζησάντων,
Πολιτιστικοί, εκπαιδευτικοί και ερευνητικοί οργανισμοί,
Οργανισμοί νεολαίας και
Ενώσεις αδελφοποιημένων πόλεων.
Συμμετοχή στις δημοκρατικές διαδικασίες και στα κοινά
Το σκέλος αυτό θα υποστηρίξει δραστηριότητες που καλύπτουν τη συμμετοχή των πολιτών κατά την ευρύτερη δυνατή έννοια με ιδιαίτερη εστίαση σε δραστηριότητες που συνδέονται άμεσα με τις πολιτικές της Ένωσης, με σκοπό να συμμετάσχουν έμπρακτα στη διαδικασία χάραξης πολιτικής της Ένωσης σε τομείς που σχετίζονται με τους στόχους του
προγράμματος. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί σε όλα τα στάδια και με όλους τους θεσμικούς συνομιλητές και περιλαμβάνει ιδίως: δραστηριότητες καθορισμού ημερήσιας διάταξης, υποστήριξη στη διάρκεια της φάσης προετοιμασίας και στη διαπραγμάτευση προτάσεων πολιτικής, παροχή ανάδρασης σε σχετικές πρωτοβουλίες που υλοποιούνται. Αναμένεται επίσης ότι οι χρηματοδοτούμενες δραστηριότητες θα χρησιμοποιήσουν μεθόδους διάρθρωσης για να εξασφαλίσουν ότι τα αποτελέσματά τους θα έχουν διάρκεια. Το σκέλος αυτό καλύπτει επίσης έργα και πρωτοβουλίες που αναπτύσσουν ευκαιρίες για αμοιβαία κατανόηση, αλληλεγγύη διαπολιτισμικής μάθησης, κοινωνική δέσμευση και εθελοντισμό σε επίπεδο Ένωσης
Αδελφοποίηση πόλεων
Το μέτρο αυτό αποσκοπεί στην υποστήριξη έργων όπου θα συμμετέχει ευρύ φάσμα πολιτών από αδελφοποιημένες πόλεις σε θέματα που ευθυγραμμίζονται με τους στόχους του προγράμματος. Δίνεται προτεραιότητα σε έργα που έχουν ως στόχο τις προτεραιότητες οι οποίες ορίζονται κάθε χρόνο για το εν λόγω μέτρο. Κινητοποιώντας τους πολίτες σε τοπικό και ενωσιακό επίπεδο ώστε να συζητούν για συγκεκριμένα ζητήματα από την ευρωπαϊκή πολιτική ατζέντα, το μέτρο αυτό θα επιδιώξει να προωθήσει τη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία χάραξης πολιτικής της Ένωσης και να αναπτύξει ευκαιρίες για κοινωνική δέσμευση και εθελοντισμό σε επίπεδο Ένωσης. Η αδελφοποίηση πρέπει να νοηθεί υπό ευρεία έννοια, δηλ. ως αναφερόμενη στους δήμους που υπέγραψαν ή έχουν δεσμευτεί να υπογράψουν συμφωνίες αδελφοποίησης, καθώς και στους δήμους που έχουν άλλες μορφές εταιρικών σχέσεων για την ενίσχυση της συνεργασίας και των πολιτιστικών δεσμών τους.
Δίκτυα πόλεων
Δήμοι και ενώσεις που συνεργάζονται σε ένα κοινό θέμα με μακροπρόθεσμη προοπτική μπορεί να επιθυμούν να αναπτύξουν δίκτυα πόλεων για να κάνουν τη συνεργασία τους περισσότερο βιώσιμη. Η δικτύωση μεταξύ δήμων για θέματα κοινού ενδιαφέροντος φαίνεται να είναι ένα σημαντικό μέσο για τη διευκόλυνση της ανταλλαγής καλών πρακτικών. Η αδελφοποίηση είναι ένας ισχυρός δεσμός για τους δήμους. Ως εκ τούτου, το δυναμικό των δικτύων που δημιουργούνται από μια σειρά δεσμών αδελφοποίησης πόλεων θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη θεματικής και μακροχρόνιας συνεργασίας των πόλεων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει την ανάπτυξη τέτοιων δικτύων, τα οποία είναι σημαντικά για την εξασφάλιση διαρθρωμένης, έντονης και πολύπλευρης συνεργασίας, συμβάλλοντας έτσι στη μεγιστοποίηση του αντικτύπου του προγράμματος.