Κωνσταντίνα Ειρήνη Ζούνη
«Η αναθεώρηση του Συντάγματος σε μια δημοκρατία είναι κορυφαία θεσμική στιγμή της πολιτικής ζωής. Ακόμη και σήμερα, όμως, δεν έχω πειστεί απόλυτα ότι η όλη διαδικασία ξετυλίχτηκε με την αναγκαία σοβαρότητα και ενδιαφέρον από όλες τις πλευρές.
Παρόλα αυτά, θεωρώ σημαντικό που η ΚΕΔΕ έχει ετοιμάσει μια σοβαρή πρόταση για την αναθεώρηση του συνταγματικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Έχω επανειλημμένα εκφράσει τις επιφυλάξεις μου για την αρνητική επιρροή του κομματισμού στη λειτουργία της ΚΕΔΕ. Αυτό δεν με εμποδίζει να δηλώσω την κατά βάση συμφωνία μου με τις θέσεις που προτείνονται. Άλλωστε απηχούν σε σημαντικό βαθμό τις τεκμηριωμένες επεξεργασίες του καθηγητή Σωτηρέλη.
Θα ήθελα, λοπόν, να επισημάνω σύντομα τα βασικά σημεία των σκέψεών μου και κάποιες επιφυλάξεις.
Ι. Το Σύνταγμά μας μιλάει για διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ. Εγώ αυτό το καταλαβαίνω σαν ένα είδος αυτονομίας. Η διασφάλιση της αυτονομίας της Αυτοδιοίκησης σημαίνει περισσότερη δημοκρατία. Οι δήμοι δεν είναι τοπικά παραρτήματα της κεντρικής διοίκησης. Ο ρόλος των ΟΤΑ προσδιορίζεται, πάνω απ’ όλα, από τις αρχές της εγγύτητας και της επικουρικότητας.
Γι’ αυτό θεωρώ πως είναι αναγκαίο να συμπεριληφθεί στο άρθρο 102 η αναφορά στις αρχές αυτές, όπως διατυπώνονται και στον Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, που η Ελλάδα έχει υπογράψει και κυρώσει ως εσωτερικό της νόμο.
Ειδικότερα
ΙΙ. Αποκέντρωση – Μητροπολιτικοί Δήμοι
Είναι αναγκαίος ο σαφής προσδιορισμός του επιτελικού ρόλου του κεντρικού κράτους. Γι’ αυτό και πρέπει να υπάρξει σαφής αναφορά στη συνάρθρωση περιφερειακής διοίκησης και τοπικής αυτοδιοίκησης. Να αναδεικνύονται με σαφή τρόπο ως αυτοτελής φορέας τοπικής αυτοδιοίκησης οι Μητροπολιτικοί Δήμοι. Η πολύ θετική εμπειρία άλλων χωρών, προηγμένων αυτοδιοικητικά, θα πρέπει να έχει διαλύσει τις όποιες επιφυλάξεις. Στοιχειώδης ρεαλισμός επιβάλλει την καθιέρωση αυτού του φορέα αυτοδιοίκησης στο Σύνταγμα.
ΙΙΙ. Δημοσιονομική αυτοτέλεια
Πάνω απ’ όλα, όμως, οι ΟΤΑ, ως κύτταρα δημοκρατίας, πρέπει να απολαμβάνουν “ευρεία αυτονομία αναφορικά µε τις ευθύνες τους, τους τρόπους και τα μέσα µε τα οποία ασκούνται οι ευθύνες αυτές”, σύμφωνα με τον Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας.
Αναρωτιόμαστε, λοιπόν, πώς οι δήμοι θα γίνουν μοχλοί ανάπτυξης και δημοκρατίας, όταν ουσιαστικά δεν έχουν τα μέσα αλλά και δεν τους επιτρέπεται να τα αποκτήσουν; Ο νόμος σήμερα απαγορεύει την ανεξάρτητη δημοτική φορολόγηση, που θα μπορούσε κάλλιστα να αντικαταστήσει ένα μέρος της φορολογίας.
Η ευρωπαϊκή εμπειρία μάς δείχνει ότι, εάν οι δήμοι ήταν πραγματικά αυτόνομοι και αυτοδιοικούμενοι, τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα. Με πόρους που θα εισέπρατταν και θα διαχειρίζονταν οι ίδιοι. Έτσι, και τα οικονομικά του κράτους αλλά και οι υπηρεσίες των δήμων θα βελτιώνονταν.
Κακά τα ψέματα! Όσο οι Δήμοι δεν έχουν δημοσιονομική αυτονομία, θα παραμένουν απλοί “πελάτες” ενός κεντρικού κράτους-πάτρωνα. Γι’ αυτό και θεωρώ ότι είναι επιτακτική η ανάγκη το άρθρο 102 να δίνει τη δυνατότητα να καλυφθεί με νόμο ένα μέρος τουλάχιστον της δαπάνης των ΟΤΑ από αυτοτελείς φορολογικούς πόρους, που θα διαχειρίζονται οι ίδιοι. Η πρόβλεψη αυτή θα πρέπει να συνοδεύεται από την εγγύηση της αλληλέγγυας και ισόρροπης κατανομής φορολογικών ή/και χρηματοδοτικών πόρων μεταξύ ΟΤΑ.
ΙV. Κανονιστική αυτονομία
Πώς μπορείς, όμως, να συμμετέχεις στο μερίδιο π.χ. της δημόσιας φορολόγησης των ακινήτων και να μην μπορείς να θέσεις τις δικές σου τοπικές φορολογικές κλίμακες και κριτήρια; Και, βέβαια, με βάση τις ιδιαιτερότητες της τοπικής κτηματαγοράς αλλά και τις κοινωνικές ανάγκες.
Οδηγούμαστε, λοιπόν, σε ένα αυτονόητο συμπέρασμα: Δημοσιονομική αυτονομία και αυτοτέλεια των Δήμων, δεν νοείται χωρίς ρυθμιστική – κανονιστική αυτονομία των Δήμων, στο πλαίσιο του νόμου.
Και αυτό να διασφαλιστεί με την παρέμβαση στο άρθρο 43.»
Διαβάστε περισσότερα για τις αυτοδιοικητικές εκλογές στα Eklogikanews.gr
