Η εγκύκλιος παραπέμπει στους δύο πίνακες που έχουν δημοσιοποιηθεί σε προγενέστερη υπουργική απόφαση στις 26 Οκτωβρίου και ουσιαστικά, ανά περίπτωση, υποδεικνύει ποια είναι η αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης που συντελείται. Τονίζεται ότι τίθεται ως όριο η 1.1.2022 για τη θέσπιση των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος πλήρους σύνταξης λόγω γήρατος τα οποία είναι το 62ο έτος της ηλικίας (με 40 έτη ή 12.000 ημέρες ασφάλισης) και το 67ο έτος της ηλικίας (με 4.500 ημέρες ή 15 έτη ασφάλισης).
Επίσης, από 1.1.2022, θεσπίζεται ως όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, όπου αυτή προβλέπεται το 62ο έτος της ηλικίας με 4.500 ημέρες ή 15 έτη ασφάλισης.
Η εγκύκλιος υπενθυμίζει το όριο της 18ης Αυγούστου 2015, καθώς από αυτή την ημερομηνία και μετά για εκείνους οι οποίοι δεν έχουν θεμελιώσει δικαίωμα πλήρους ή μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης αυξάνονται. Επίσης, όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος από 19.8.2015 και μετά (ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν.4336/2015) και εφεξής, θα υποστούν νέο επιπλέον ποσοστό μείωσης της σύνταξης (10%), πέραν του υφισταμένου.
Παλαιοί ασφαλισμένοι
Όσοι ασφαλισμένοι υπάχθηκαν για πρώτη φορά στην ασφάλιση μέχρι και 31.12.1992, υφίστανται κατά βάση τις αυξήσεις ορίων ηλικίας που προβλέπονται, ήδη από το νέο Μνημόνιο. Πιο συγκεκριμένα, ανά κατηγορία ασφάλισης ισχύουν τα εξής:
1. Οι ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτούνται λόγω 35ετίας υπάγονται στον Πίνακα 1 της εν λόγω απόφασης και ακολουθούν την εξέλιξη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης του Πίνακα αυτού.
Παράδειγμα:
i. Ασφαλισμένος/-η που το έτος 2012 είχε συμπληρώσει 10.500 ημέρες ασφάλισης και συμπληρώνει το 59ο έτος της ηλικίας του το έτος 2016: δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας 59 ετών και 9 μηνών (ΠΙΝΑΚΑΣ 1) (και εφόσον, βέβαια, έχει τις απαιτούμενες 11.100 ημέρες ασφάλισης).
2. Για τους ασφαλισμένους/-ες που συνταξιοδοτούνται με 10.000 ημέρες ασφάλισης ισχύει:
α. Γυναίκες ασφαλισμένες :
Οι ασφαλισμένες αυτής της κατηγορίας υπάγονται στον Πίνακα 2 της εν λόγω απόφασης.
Παράδειγμα:
Ασφαλισμένη που συμπληρώνει τις 10.000 ημέρες ασφάλισης το έτος 2011 και συμπληρώνει το 58ο έτος της ηλικίας της το έτος 2017 : δικαιούται πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας 61 ετών και 5 μηνών (ΠΙΝΑΚΑΣ 2) (και εφόσον έχει τις απαιτούμενες 10.400 ημέρες ασφάλισης).
β. Άνδρες ασφαλισμένοι :
Οι ανωτέρω ασφαλισμένοι υπάγονται στον Πίνακα 2 της εν λόγω απόφασης.
Παράδειγμα:
Ασφαλισμένος που συμπληρώνει τις 10.000 ημέρες ασφάλισης το έτος 2012 και συμπληρώνει το 63,5 έτος της ηλικίας του το έτος 2018: δικαιούται πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας 65 ετών και 3 μηνών.
3. Ασφαλισμένες που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης. Η ανωτέρω κατηγορία ασφαλισμένων υπάγεται στον Πίνακα 2 της εν λόγω απόφασης.
Παράδειγμα:
Ασφαλισμένη που συμπληρώνει το 60ο έτος της ηλικίας το έτος 2012 και ως εκ τούτου το 62ο έτος της ηλικίας το έτος 2014, δικαιούται πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση των 4.500 ημερών ασφάλισης.
4. Μητέρες ανηλίκων παιδιών: Οι ανωτέρω ασφαλισμένοι υπάγονται στον Πίνακα 2 της εν λόγω απόφασης.
Παράδειγμα:
Ασφαλισμένη μητέρα που κατά το έτος 2012 έχει συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης, έχει συγχρόνως ανήλικο παιδί, και συμπληρώνει το 60ό έτος της ηλικίας το έτος 2019: δικαιούται πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας 64 ετών και 5 μηνών (ΠΙΝΑΚΑΣ 2)
5. Ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης. Δεν τροποποιήθηκε η προϋπόθεση συνταξιοδότησης της κατηγορίας αυτής, η οποία ισχύει ήδη από 1.1.2013 (η πρόβλεψη αυτή υπήρχε στο ν.4093/2012).
Παράδειγμα:
Ασφαλισμένος με συνολικό χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον 4.500 ημέρες από 1.1.2013 και εφεξής δικαιούται πλήρη ή μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 67ου ή του 62ου έτους της ηλικίας αντίστοιχα (η πρόβλεψη αυτή υπήρχε ήδη από το ν. 4093/12 και δεν άλλαξε).
6. Για τους ασφαλισμένους/ες που συγκαταλέγονται στο προσωπικό εδάφους ή τεχνικό προσωπικό αεροπορικών επιχειρήσεων, εάν προβλέπεται όριο ηλικίας, συνταξιοδοτούνται σύμφωνα με τον Πίνακα 2 της απόφασης αυτής. Εάν δεν προβλέπεται υπάγονται στον Πίνακα 1 της απόφασης αυτής
Παραδείγματα:
* Ασφαλισμένος, ο οποίος είχε κατοχυρώσει το 62ο έτος της ηλικίας του για πλήρη σύνταξη, ως προσωπικό εδάφους αεροπορικών επιχειρήσεων, το οποίο το συμπληρώνει το 2016: θα δικαιωθεί πλήρους σύνταξης στο όριο ηλικίας των 63 ετών και 3 μηνών, εφόσον έχει και τις απαιτούμενες 4500 ημέρες ασφάλισης (ΠΙΝΑΚΑΣ 2).
*Ασφαλισμένη που το έτος 2018 συμπληρώνει τις 7500 ημέρες ασφάλισης ως προσωπικό εδάφους αεροπορικών επιχειρήσεων, δικαιούται σύνταξης με τη συμπλήρωση του 58ου έτους και 6 μηνών, όπως δηλαδή διαμορφώνεται το 55ο έτος κατά το συγκεκριμένο ημερολογιακό έτος (ΠΙΝΑΚΑΣ 1).
7. Οι ασφαλισμένοι/-ες, (ηθοποιοί μελοδραματικού θεάτρου και μουσικοί πνευστών οργάνων) υπάγονται στον Πίνακα 2.
Παράδειγμα:
Ασφαλισμένος, ο οποίος συμπληρώνει το 52ο έτος της ηλικίας του) τον 9ο/2015, δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας (ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ) (και εφόσον, βέβαια, κατά τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας έχει τις απαιτούμενες κατά τη νομοθεσία ημέρες ασφάλισης)
8. Οι ασφαλισμένοι/-ες, χορευτές/-τριες που συνταξιοδοτούνται, υπάγονται στον Πίνακα 2
Παράδειγμα:
Ασφαλισμένος, ο οποίος συμπληρώνει το 50ο έτος της ηλικίας του το 2017, δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας των 58 ετών και 5 μηνών (ΠΙΝΑΚΑΣ 2) και εφόσον, βέβαια, έχει τις απαιτούμενες κατά τη νομοθεσία ημέρες ασφάλισης.
9. Οι ασφαλισμένοι/ες του ΙΚΑ, που συνταξιοδοτούνται υπάγονται στον Πίνακα 2.
Παράδειγμα:
Ασφαλισμένη, η οποία συμπληρώνει το 57ο έτος της ηλικίας της το 2019, δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας των 63 ετών και 3 μηνών (ΠΙΝΑΚΑΣ 2) και εφόσον, βέβαια, έχει τις απαιτούμενες κατά τη νομοθεσία ημέρες ασφάλισης.
Νέοι ασφαλισμένοι
Οι νέοι ασφαλισμένοι που υπάχθηκαν στην ασφάλιση από την 1.1.1993 και μετά, έχουν ήδη υποστεί σημαντικές αυξήσεις ορίων ηλικίας. Συνεπώς η εγκύκλιος επηρεάζει πολύ ειδικές κατηγορίες εργαζομένων. Πιο αναλυτικά:
2. Οι ασφαλισμένοι/-ες που συνταξιοδοτούνται με 12.000 ημέρες ασφάλισης, δεν υπόκεινται σε κάποια τροποποίηση ορίου ηλικίας. Μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με όριο ηλικίας το 60ο, εάν συμπλήρωσαν 40 έτη ασφάλισης από 1.1.2011 έως και 31.12.2012, και στο 62ο, εάν συμπληρώσουν την ίδια προϋπόθεση από 1.1.2013 και μετά.
ii. Μητέρες ανηλίκων παιδιών: δεν τροποποιήθηκε η προϋπόθεση συνταξιοδότησης της κατηγορίας αυτής, η οποία ισχύει ήδη από 1.1.2013 και εφεξής, δηλαδή 6.000 ημέρες ασφάλισης, ανήλικο τέκνο και το 67ο ή το 62ο έτος της ηλικίας για τη λήψη πλήρους ή μειωμένης σύνταξης αντίστοιχα.
iii. Ασφαλισμένοι/-ες που συνταξιοδοτούνται ως σύζυγοι, γονείς ή αδελφοί ατόμων με αναπηρία, με 7.500 ημέρες ασφάλισης. Οι ασφαλισμένοι/-ες της κατηγορίας αυτής, έως 18.8.2015, συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 7.500 ημερών πραγματικής ασφάλισης χωρίς όριο ηλικίας, εφόσον είναι σύζυγοι, γονείς ή αδελφοί ατόμων με αναπηρία και πληρούν και τις λοιπές προϋποθέσεις του ανωτέρω νομοθετικού πλαισίου. Από τις 19 Αυγούστου και μετά, θεσπίζεται ως όριο ηλικίας συνταξιοδότησης το 55ο έτος και οι ανωτέρω ασφαλισμένοι, που υπάγονται στον Πίνακα 1 της εν λόγω απόφασης, ακολουθούν την εξέλιξη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης του Πίνακα αυτού.
Παράδειγμα:
i. Ασφαλισμένος, με σύζυγο ανάπηρο 80% που μέχρι την 18.8.2015 έχει συμπληρώσει 7.500 ημέρεςπραγματικής ασφάλισης και η αναπηρία πιστοποιείται ότι υπήρχε μέχρι την ημερομηνία αυτή,δικαιούται σύνταξη με τον ανωτέρω χρόνο ασφάλισης, χωρίς όριο ηλικίας, και εφόσον πληροί και τιςλοιπές προϋποθέσεις του ανωτέρω νομοθετικού πλαισίου (ν.3996/2011).
4. Ασφαλισμένος/-η που είναι σύζυγος, γονέας ή αδελφός ατόμων με αναπηρία, συμπληρώνει τις 7.500 ημέρες ασφάλισης (και πληροί και τις λοιπές προϋποθέσεις που προβλέπονται στο ανωτέρω νομοθετικό πλαίσιο, ν. 3996/2011) κατά το έτος 2017: δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας των 57 ετών και 8 μηνών, που αντιστοιχεί, σύμφωνα με τον ΠΙΝΑΚΑ 1, στο νέο όριο ηλικίας που ισχύει για την ηλικία των 55 ετών για το έτος 2017.
Εξαιρέσεις
Από τις ανωτέρω ρυθμίσεις εξαιρούνται:
Α. Οι υπαγόμενοι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, όπως αυτοί ορίζονται από τις ακόλουθες διατάξεις:
4. Απασχολούμενοι/ες, οι οποίοι υπάγονται στην ασφάλιση του νέου Πίνακα Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (Φ.10221/οικ.26816/929/30-11-2011 Υ.Α ,Φ.Ε.Κ 2778/τ.Β',2-12-2011), ο οποίος εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση του β' εδαφίου της παρ.5 του αρ.28 του α.ν 1846/51 όπως ισχύει.
5. Απασχολούμενοι/ες σε υπόγειες στοές μεταλλείων-λιγνιτωρυχείων και σε υποθαλάσσιες στοές, οι οποίοι ασφαλίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.1 του αρ.20 του ν.997/79 και της παρ.2 του αρ.48 του ν.2084/92, όπως ισχύουν.
6. Απασχολούμενοι/ες στην επιφάνεια μεταλλείων-λιγνιτωρυχείων, οι οποίοι ασφαλίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.2 του αρ.13 του ν.2335/95 όπως ισχύουν.
7. Ασφαλισμένοι/ες που συνταξιοδοτούνται με τις διατάξεις του τέταρτου εδαφίου, παρ.1 του αρ.10 του ν.825/78 όπως ισχύει (35ετία με βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα).
8. Απασχολούμενοι/ες σε βαριές οικοδομικές ή τεχνικές εργασίες, οι οποίοι ασφαλίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του αρ.43 του ν.1543/85, όπως ισχύουν.
9. Απασχολούμενοι/ες ως προσωπικό ΟΤΑ, σε υπηρεσίες υγιεινής - καθαριότητας, οι οποίοι ασφαλίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του αρ.36 του ν.1694/87, όπως ισχύουν.
10. Οι υπαγόμενοι στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα της τέως Διεύθυνσης Ασφάλισης Προσωπικού ΔΕΗ και οι απασχολούμενοι σε ορυχεία, σταθμούς παραγωγής και δίκτυα, οι οποίοι ασφαλίζονται στον τομέα ΤΑΠ ΔΕΗ του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
11. Οι ναυτικοί, που ασφαλίζονται και συνταξιοδοτούνται με τις διατάξεις των παρ.1 έως 3 του αρ.14 του π.δ 913/78.
12. Οι ασφαλισμένοι/ες για πρώτη φορά από 1 -1-1993 που υπάγονται στις διατάξεις του νέου Πίνακα Β.Α.Ε , σύμφωνα με την παρ.3 του αρ.24 του ν.2084/92.Οι ασφαλισμένοι/ες για πρώτη φορά από 1 -1-1993 που εργάζονται σε υπόγειες στοές μεταλλείων-λιγνιτωρυχείων , εναέριες ή υποθαλάσσιες εργασίες, καθώς και σε ορυχεία , σταθμούς παραγωγής και δίκτυα προκειμένου για τους ασφαλισμένους του ΤΑΠ-ΔΕΗ .
13. Οι ασφαλισμένοι/ες για πρώτη φορά από 1 -1-1993 , οι οποίοι απασχολούνται σε οικοδομικές ή τεχνικές εργασίες καθώς και το προσωπικό ΟΤΑ που απασχολείται σε υπηρεσίες υγιεινής -καθαριότητας, και ασφαλίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.4, αρ.24 του ν.2084/92.
B. Όσοι συνταξιοδοτούνται είτε με βάση τις διατάξεις του ν. 612/1977, είτε με βάση τις διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτές (άρθρο 40 παρ. 8 του ν. 1902/1990, άρθρο 16 παρ. 3 του ν. 2227/1994, άρθρο 2 παρ. 2 του ν. 3075/2002, άρθρο 5 παρ. 1, 3 του ν. 3232/2004, άρθρο 61 παρ. 4 του ν. 3518/2006, άρθρο 37 παρ. 4 του ν. 3996/2011),
Γ. Οι ασφαλισμένοι που υπάγονται σε γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις συνταξιοδότησης ως μητέρες και χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων (άρθρο 144 παρ. 1 του ν.3655/2008 και παρ. 6 του άρθρου 24 του ν. 2084/1992 σε συνδυασμό με το τελευταίο εδάφιο της παρ. 17ε του άρθρου 10 του ν. 3863/2010).
Επικουρική Ασφάλιση
Στην εγκύκλιο τονίζεται ότι οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου των ασφαλισμένων των φορέων κύριας ασφάλισης ισχύουν και για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης, στους οποίους υπάγονται οι ασφαλισμένοι.
Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 41 του ν.4052/2012, οι ασφαλισμένοι του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) δικαιούνται σύνταξης, εφόσον θεμελιώνουν αντίστοιχο δικαίωμα συνταξιοδότησης στον φορέα κύριας ασφάλισής τους για την αυτή αιτία και έχουν συμπληρώσει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου που προβλέπει η νομοθεσία του αντίστοιχου φορέα κύριας ασφάλισής τους, καθώς και η γενικότερη νομοθεσία, όπως εκάστοτε ισχύουν.
Κατά συνέπεια, οι μεταβολές στα όρια ηλικία συνταξιοδότησης από τους φορείς κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο, που προβλέπονται στα άρθρα 1 και 2 του ν. 4336/2015 και στις Υπουργικές Αποφάσεις Φ.11321/οικ.47523/1570/23.10.2015 (β'2311, για τους ΦΚΑ) και 122900/0092/27.10.2015 (Β'2325, για το Δημόσιο) ισχύουν και για το ΕΤΕΑ ως αντίστοιχο φορέα επικουρικής ασφάλισης.
Του Βασιλη Αγγελόπουλου