Στο πολυνομοσχέδιο με τα προαπαιτούμενα για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, που κατατίθεται την ερχόμενη εβδομάδα στη Βουλή, η κυβέρνηση έχει εντάξει και το σχετικό νομοσχέδιο για τη σύσταση Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής
Το νομοσχέδιο για την νέα Ψηφιακή Πολιτική του Δημοσίου και την σύσταση νέας Γενικής Γραμματείας είχε τεθεί τον περασμένο Ιανουαριο σε δημόσια διαβούλευση απο τον αναπληρωτή Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης κ. Βερναρδάκη.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου Βερναρδάκη για την νέα Ψηφιακή Πολιτική του Δημοσίου προβλέπεται η σύσταση της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής (ΓΓΨΠ) όπου έρχεται για να επιλύσει προβλήματα που αντιμετωπίζει για περισσότερο από δύο δεκαετίες η Ελληνική Δημόσια Διοίκηση στα θέματα Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Επειδή οι τεχνολογίες αυτές εκτείνονται στο σύνολο της οικονομίας και της κοινωνίας, οι επιπτώσεις είναι ευρύτερες. Ειδικότερα, στην εποχή της εξελισσόμενης Πληροφορικής Επανάστασης, οι τεχνολογίες αυτές έχουν κεντρικό ρόλο στην παραγωγική αναδιάρθρωση και ανάπτυξη της χώρας. Το ζήτημα γίνεται σοβαρότερο υπό το πρίσμα της κρίσης των τελευταίων ετών.
Όπως αναφέρει η αιτιολογική τώρα και τρεις δεκαετίες περίπου έχουν δαπανηθεί στη χώρα μας πολλά δισεκατομμύρια εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων για μελέτες, υποδομές, συστήματα και εφαρμογές πληροφορικής και επικοινωνιών στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Το αποτέλεσμα απέχει πολύ από το αναμενόμενο. Επικαλύψεις, επαναλήψεις, ανεπαρκής αξιοποίηση, ελλιπής συνεργασία και διαλειτουργικότητα συστημάτων, πολύ μεγάλο κόστος, προβλήματα ασφάλειας συστημάτων και δεδομένων, καθώς και αναθέσεις των έργων που συνέβαλαν περισσότερο στην αύξηση εσόδων των αναδόχων και στις συνεχείς επεκτάσεις των συμβολαίων, παρά στην επιτυχία των συστημάτων που τους ανατέθηκαν.
Συχνά, η μη επιτυχία, αντί να οδηγήσει σε καταλογισμό ευθυνών, γινόταν απλώς η αφορμή για ένα νέο συμβόλαιο. Συνέπεια είναι οι περιορισμένες σχετικές υπηρεσίες προς τους χρήστες και τον πολίτη. Σε ένα σύνολο που υπερβαίνει τα 7 δις ευρώ που έχει δαπανηθεί στη διάρκεια των μέχρι τώρα προγραμματικών περιόδων σε έργα ΤΠΕ και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης χρειάζεται να καταβληθεί προσπάθεια για τον εντοπισμό των οφελών για τον δημόσιο τομέα, την οικονομία, τον πολίτη.
Τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσο και η Ελληνική Κυβέρνηση έχουν διαπιστώσει τα προβλήματα και έχουν θέσει ως στόχο τη δημιουργία ισχυρής κεντρικής δομής στο ανώτατο επίπεδο για τον σχεδιασμό, συντονισμό, χρηματοδότηση, υλοποίηση, έργων ΤΠΕ και άμεση ευθύνη για σχετικές κεντρικές υποδομές, καθώς και ευρύτερες αρμοδιότητες για θέματα ΤΠΕ στο Δημόσιο και τη χώρα συνολικά. Η ίδρυσή της αποτελεί μάλιστα και μία από τις αιρεσιμότητες για την υλοποίηση του Θεματικού Στόχου (ΘΣ) 2 (και θα έχει σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση του ΘΣ11) του Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2014-2020, προκειμένου να αποδεσμευθούν πόροι εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ για έργα ΤΠΕ, που αφορούν σε έργα των τριών βασικών υπουργείων που εμπλέκονται στο ΕΣΠΑ (Υπ. Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Υπ. Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, και Υπ. Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού). Μία από τις αρμοδιότητες της ΓΓΨΠ είναι ο συντονισμός των σχετικών δράσεων και η ένταξή τους στο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για τις ΤΠΕ, στην προοπτική της προγραμματικής περιόδου 2014-2020. Συμμετέχει με δικαίωμα ψήφου στις σχετικές Επιτροπές, ενώ μπορεί να εκτελεί ως δικαιούχος πράξεις και έργα, καθώς επίσης και να λειτουργεί ως ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης και ως επιτελική δομή.
Επιπλέον του συντονισμού, απαιτούνται θεσμικές αλλαγές για την απλοποίηση των διαδικασιών, τη διαφάνεια, προτυποποίηση προσκλήσεων, προκηρύξεων και συμβάσεων, για τις προμήθειες αγοράς εξοπλισμού, λογισμικού, δικτύων, καθώς και για την επιτάχυνση και βελτίωση της ποιότητας των συγχρηματοδοτούμενων έργων. Αναπτύσσει δραστηριότητες για τον έγκαιρο εντοπισμό προβλημάτων στο σχεδιασμό, επικαλύψεων ή επαναλήψεων όλου ή μέρους του έργου, καθυστερήσεων στην υλοποίηση. Είναι αναγκαίο, και ζητείται από τα όργανα της ΕΕ, να εφαρμόζονται δείκτες μέτρησης της αποτελεσματικότητας, και να τηρούνται σχετικά στατιστικά στοιχεία, σύμφωνα με διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα, καθώς και με τις βέλτιστες πρακτικές.
Ως προς τις νέες, μη καλυπτόμενες μέχρι σήμερα, ή τουλάχιστον όχι επαρκώς, λειτουργίες, αναλαμβάνει αρμοδιότητες για σημαντικά και ευρέα πεδία εφαρμογής των ΤΠΕ, στο δημόσιο τομέα και στη χώρα συνολικά. Είναι γεγονός ότι ενώ όλοι οι δημόσιοι φορείς έχουν ονόματα χώρου (internet domains), και αυτό εξελίσσεται για τουλάχιστον είκοσι έτη, δεν υπάρχει δημόσιος φορέας για την καταχώρηση αυτών των ονομάτων, με αποτέλεσμα έχουν καταχωρηθεί σε εκατοντάδες διαφορετικούς καταχωρητές. Το ρόλο αυτόν αναλαμβάνει η ΓΓΨΠ, που ορίζεται επίσης Εθνική Αρχή με αρμοδιότητες στο Διαδίκτυο (εκπροσώπηση, πρόσβαση, ανάπτυξη εθνικού συστήματος ονομάτων χώρου – DNS). Στο θέμα του Διαδικτύου επίσης, παρατηρείται έλλειψη οποιασδήποτε πολιτικής για τους ιστοτόπους (web sites, portals) των φορέων του δημοσίου. Η ΓΓΨΠ, χωρίς να περιορίζει τη δημιουργικότητα, αναλαμβάνει να εποπτεύσει τον συντονισμό και την ενιαιοποίηση της διαδικτυακής παρουσίας των φορέων.
Τα συστήματα ΤΠΕ του Δημοσίου διαχειρίζονται εφαρμογές και δεδομένα εμπιστευτικού χαρακτήρα. Είναι χαρακτηριστικό της επιπόλαιης αντιμετώπισης των συστημάτων από τότε που ξεκίνησαν να δημιουργούνται, πριν δεκαετίες, μέχρι σήμερα, ότι δεν υπάρχει ούτε αρμοδιότητα, ούτε εθνική πολιτική για την ασφάλειά τους. Το ζήτημα αφορά όλα τα υπουργεία και άλλους δημόσιους φορείς, καθώς επίσης και τα δίκτυα υποδομών (ενέργειας, ύδρευσης, ρύθμισης κυκλοφορίας, και άλλα).
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο Βερναρδάκη τα άρθρα προβλέπουν τα κατωθι:
Με το πρώτο άρθρο συστήνεται η Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Πολιτικής, ως αυτοτελής επιτελική υπηρεσία, η οποία υπάγεται απευθείας στον Πρωθυπουργό και έχει ως αποστολή τη χάραξη της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής, στην οποία συμπεριλαμβάνονται η πολιτική για τις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), για την Ψηφιακή Αγορά και την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση. Η Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Πολιτικής συντονίζει την παρακολούθηση και την εφαρμογή της πολιτικής αυτής από τα Υπουργεία και τους επιμέρους φορείς με συνεχή συνεργασία, με κατάθεση προτάσεων και με προώθηση δράσεων απλούστευσης διαδικασιών και μείωσης των διοικητικών επιβαρύνσεων κατά την ανάπτυξη οριζόντιων εφαρμογών και συστημάτων Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών σε όλο το φάσμα του Δημόσιου Τομέα. Περαιτέρω προωθεί, παρακολουθεί και συντονίζει το σχεδιασμό και την υλοποίηση της λειτουργίας αλλά και της ασφάλειας συστημάτων, εφαρμογών και υποδομών του Δημοσίου ενώ παράλληλα εποπτεύει την εθνική πολιτική δημοσίων και ανοικτών δεδομένων, τις ψηφιακές υποδομές και τη διαχείριση έργων και πόρων χρηματοδότησης για της Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών.
Στο δεύτερο άρθρο περιγράφονται αναλυτικά οι αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής, όπως προεκτέθηκαν στο τμήμα Β1 του Γενικού Μέρους της παρούσας έκθεσης.
Με το τρίτο άρθρο προβλέπεται η σύσταση θέσης Γενικού Γραμματέα Ψηφιακής Πολιτικής, ο οποίος υπάγεται απευθείας στον Πρωθυπουργό και διορίζεται με θητεία πέντε (5) ετών και παρατίθενται αναλυτικά οι αρμοδιότητές του για να τονιστεί η ιδιότητά του ως ανώτατου επιτελικού διοικητικού στελέχους που σηματοδοτεί πάγια λειτουργία της υπ’ αυτόν δομής.
Στο τέταρτο άρθρο παρατίθεται η διάρθρωση της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής σε οκτώ (8) οργανικές μονάδες, οι οποίες λειτουργούν σε επίπεδο Διεύθυνσης Υπουργείου, σε δέκα (10) τομείς και προβλέπεται η λειτουργία Ιδιαίτερου Γραφείου του Γενικού Γραμματέα Ψηφιακής Πολιτικής. Η διάρθρωση καταστρώνεται σε συμφωνία με την αποστολή και τις αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής με τη διαμόρφωση ενός λειτουργικού μηχανισμού που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες του έργου της.
Στο πέμπτο άρθρο αποτυπώνονται οι αρμοδιότητες των Οργανικών Μονάδων της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής σε συμφωνία με τη γενική αποστολή και τις λειτουργίες της, των οποίων αποτελούν κατ’ ουσίαν εξειδίκευση και σε αντιστοιχία με τους θεματικούς τομείς και τις αρμοδιότητες των Υπουργείων, κατά τρόπο ώστε να υπάρχει οριζόντια συνεργασία και συμμετοχή στα στάδια λήψης αποφάσεων και υλοποίησης του απαιτούμενου έργου. Πιο συγκεκριμένα οι Τομείς υποστηρίζουν τα οικεία Υπουργεία και τους οικείους φορείς στην εφαρμογή της πολιτικής για την ανάπτυξη των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, προκειμένου η Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Πολιτικής να επιτελέσει αποτελεσματικά το έργο της σε όλη τη Δημόσια Διοίκηση.
Στο έκτο άρθρο προβλέπεται η σύσταση δύο παράλληλων οργάνων, τα οποία λειτουργούν χωρίς να επιβαρύνουν τη δομή της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής καθώς το πρώτο από αυτά, το Συμβούλιο Τομέων, είναι ουσιαστικά το συλλογικό όργανο των Συμβούλων Τομέων υπό την προεδρεία του Γενικού Γραμματέα Ψηφιακής Πολιτικής, ενώ η Συμβουλευτική Επιτροπή που συνεδριάζει σε ετήσια βάση, απαρτίζεται από εκπροσώπους από το σύνολο των οικείων φορέων που υπάγονται στο πεδίο αρμοδιοτήτων της Γενικής Γραμματεία Ψηφιακής Πολιτικής, από θεσμικούς φορείς και από εκπροσώπους της αγοράς στο πεδίο των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών.
Με το έβδομο άρθρο συνιστώνται συνολικώς εβδομήντα δύο (72) θέσεις προσωπικού για τη στελέχωση των οργανικών μονάδων, του Ιδιαίτερου Γραφείου Γενικού Γραμματέα και των Τομέων της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής. Ο αριθμός τους εκτιμήθηκε με βάση τις λειτουργίες της Γενικής Γραμματείας και το υφιστάμενο πλαίσιο δημοσιονομικών αναγκών. Περαιτέρω ρυθμίζονται τα θέματα κάλυψης των θέσεων προσωπικού της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής και τα συναφή θέματα υπηρεσιακής κατάστασης του προσωπικού της.
Με το όγδοο άρθρο ρυθμίζονται τα θέματα δαπανών λειτουργίας της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής και του επί αυτών δημοσιονομικού ελέγχου
Στο ένατο άρθρο προβλέπονται τροποποιήσεις διατάξεων του ν.3979/2011 «Για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση και άλλες διατάξεις» (Α’ 138) που ορίζουν ως προϋπόθεση εξόφλησης δαπανών για δαπάνες παροχής υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών και συναφών προς αυτές
πληροφοριακών συστημάτων καθώς και υπηρεσιών, εξοπλισμού, λογισμικού, δικτύων και υλικού ΤΠΕ, την προηγούμενη καταχώριση στο Ενιαίο Σύστημα Πληρωμών (Ε.ΣΥ.Π.) (άρθρο 38 παρ. 1) , θέτουν προθεσμία τριών μηνών στους παρόχους υπηρεσιών εξοπλισμού, λογισμικού, δικτύων και υλικού ΤΠΕ για την ως άνω καταχώριση, ορίζουν Ομάδα Διοίκησης Έργου με Κοινή Απόφαση των Γενικών Γραμματέων Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Πολιτικής για το συντονισμό και την επίβλεψη της αποτελεσματικής λειτουργίας του Ε.ΣΥ.Π και για λοιπά σχετικά με το Ε.ΣΥ.Π θέματα, (άρθρο 38 παρ. 3) καθώς και την εξαίρεση από την εφαρμογή του άρθρου 38 για φορείς που καθορίζονται με Κοινή Απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του αρμόδιου κατά περίπτωση Υπουργού που λόγω της ειδικής φύσεως η αποστολής τους καλύπτονται από απόρρητο (άρθρο 38 παρ. 4). Περαιτέρω τροποποιούνται διατάξεις που ορίζουν τη δημιουργία «Δικτύου Δημόσιου Τομέα» (άρθρο 39 παρ. 1) και προβλέπεται παραπομπή στο Γενικό Γραμματέα Ψηφιακής Πολιτικής όπου γίνεται αναφορά στον Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στο άρθρο 39 με εξαίρεση την παράγραφο 4 του άρθρου αυτού. Τέλος τροποποιούνται οι παράγραφοι 1 και 3 του άρθρου 40 του εν λόγω νόμου, για την επιχειρησιακή διαχείριση του Ε.ΣΥ.Π. και για τον καθορισμό όρων προγραμματικών συμβάσεων, τον τρόπο εκτέλεσης αυτών, τα θέματα ευθύνης και κυρώσεων για την πλημμελή εκτέλεσή τους και σχετικά θέματα.
Το δέκατο άρθρο εισάγει μεταβατικές διατάξεις σε σχέση με χρονικές προθεσμίες άσκησης του έργου της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής και με προϋποθέσεις που τηρούνται μέχρι την έκδοση κανονιστικών πράξεων που προβλέπονται στο άρθρο 38 παρ. 3 του ν. 3979/2011 για το Ενιαίο Σύστημα Πληρωμών (Ε.ΣΥ.Π.)
Το ενδέκατο άρθρο ορίζει ρητά ότι από την έναρξη ισχύος του νομοθετήματος καταργείται κάθε γενική ή ειδική διάταξη που είναι αντίθετη ή ρυθμίζει διαφορετικά τα ρυθμιζόμενα με τις διατάξεις του παρόντος θέματα.