Κατά τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης του σχεδίου νόμου υπήρξαν αντιδράσεις κυρίως για τις καταργήσεις-συγχωνεύσεις φορέων αλλά και για το νέο τρόπο αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων. Σύμφωνα με το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, καταργούνται 23 φορείς που «δεν κρίνονται πια απαραίτητοι και παράλληλα απομακρύνεται μέρος του προσωπικού τους».
Οι καταργήσεις φορέων
Οι ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (ΙΔΑΧ) υπάλληλοι των ΝΠΙΔ που καταργούνται οδηγούνται σε απόλυση, ενώ οι υπάλληλοι των ΝΠΔΔ εντάσσονται στο πρόγραμμα της κινητικότητας (τίθενται σε καθεστώς διαθεσιμότητας για μετάταξη - τοποθέτηση σε νέα θέση).
Στους φορείς που καταργούνται περιλαμβάνονται το Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας (ΤΕΟ), το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΙΕΑΔ) και η Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας Α.Ε.
Πάντως, με ενδιαφέρον αναμένονται οι εξελίξεις στη Βουλή κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου, καθώς πέρα από τις αντιδράσεις συνδικαλιστών και εργαζομένων, υπάρχει προβληματισμός στο ΠΑΣΟΚ για την κατάργηση του Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΙΕΑΔ).
Σύμφωνα με το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, η αναδιοργάνωση των κρατικών δομών συνολικά συνιστά στρατηγική προτεραιότητα για την κυβέρνηση. Στόχος του υπουργείου είναι «η αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη λειτουργία δημόσιων οργανισμών και φορέων, με όσο το δυνατόν μικρότερο δημοσιονομικό κόστος. Το κράτος οφείλει πλέον να ιεραρχήσει τις επιχειρησιακές του προτεραιότητες και να συγκεντρώσει και να αναδιατάξει τις δυνάμεις του, ώστε να καταστεί πιο λειτουργικό και αποτελεσματικό».
Από την άλλη, «καυτό» είναι το ζήτημα της αξιολόγησης του προσωπικού, καθώς ορίζονται ανώτατα ποσοστά υπαλλήλων που είναι δυνατόν να αξιολογούνται στην κλίμακα βαθμών (με τους βαθμούς 9 ως 10 αξιολογείται ποσοστό έως και 25% των υπαλλήλων, με τους βαθμούς 7 ως 8 αξιολογείται ποσοστό έως και 60% των υπαλλήλων και με τους βαθμούς 1 ως 6 αξιολογείται ποσοστό έως και 15% των υπαλλήλων).
Ήδη, από την αξιωματική αντιπολίτευση έχει εκφραστεί η άποψη ότι δρομολογούνται αλλαγές που οδηγούν σε ανορθολογικές επιλογές ως προς την αξιολόγηση, ενταγμένες στη λογική των απολύσεων. Επίσης, έχουν διατυπωθεί από στελέχη της διοίκησης και συνδικαλιστικούς φορείς αρνητικές κρίσεις περί διαμόρφωσης ενός πλαισίου ανταγωνισμού μεταξύ των υπαλλήλων, που από τους πολέμιους των αλλαγών, χαρακτηρίζονται σαν ιδιότυπος «κανιβαλισμός».
Έχει τεθεί πολλάκις το ερώτημα πώς εκ προοιμίου μπορεί να ξέρει κανείς ότι μόνο το 25% των υπαλλήλων σε ένα τμήμα μπορεί να πάρει βαθμό 9 ως 10 ή το 15% αξίζει βαθμολογία 1 ως 6.
Πάντως, το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης επισημαίνει ότι «διαχρονικά, σχεδόν όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι βαθμολογούνται με 9 και 10. Η σημασία και η φιλοσοφία της αξιολόγησης ακυρώνεται στην πράξη, ενώ θα έπρεπε να αποτελεί κίνητρο για τον αξιολογούμενο και εργαλείο βελτίωσης της αποδοτικότητας του ίδιου και του φορέα όπου υπηρετεί».
Και υπογραμμίζει: «Το σχέδιο νόμου εισάγει την ποσόστωση - τη συγκριτική δηλαδή αξιολόγηση στον προσδιορισμό των ανώτατων ποσοστών των δημοσίων υπαλλήλων ανά κλίμακα βαθμολογίας. Σκοπός της ρύθμισης αυτής είναι να αποδοθεί η βαρύνουσα σημασία που θα πρέπει να έχει κάθε σύστημα αξιολόγησης και να αρθούν οι στρεβλώσεις και η σημερινή απαξίωση».
Διοικητικές απλουστεύσεις
Εκτός τούτων, στις βασικές αλλαγές που προωθούνται με το σχέδιο νόμου περιλαμβάνονται διοικητικές απλουστεύσεις. Αυτές αφορούν μεταξύ άλλων στην:
Κατάργηση της υποχρέωσης υποβολής πρωτοτύπων ή επικυρωμένων αντιγράφων από τους ενδιαφερόμενους στο σύνολο των συναλλαγών τους με το Δημόσιο. Ένα ευκρινές φωτοαντίγραφο - εγγράφου που έχει εκδοθεί από Δημόσια Αρχή - αρκεί πλέον για όλες τις συναλλαγές με το Δημόσιο.
Κατάργηση από 1η Ιουλίου 2014 της υποχρέωσης δημοσίευσης στο ΦΕΚ των τροποποιήσεων καταστατικού και των ετήσιων ισολογισμών Α.Ε. και ΕΠΕ.
Κατάργηση της υποχρέωσης βεβαίωσης γνησίου υπογραφής στην Υπεύθυνη Δήλωση που κατατίθεται στην πρώτη φάση προσφοράς σε διαγωνισμό του Δημοσίου.
Αναλυτικά οι 23 φορείς που καταργούνται
Ειδικότερα, καταργούνται ως αυτοτελή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου:
Η «Ανώνυμη Εταιρεία Εκμετάλλευσης και Διαχείρισης Ελληνικών Αυτοκινητοδρόμων (ΤΕΟ Α.Ε.)», ενώ προσδιορίζονται ρητώς και οι υπηρεσίες/φορείς που αναλαμβάνουν πλέον την άσκηση των αρμοδιοτήτων της. Στο πλαίσιο αυτό ελήφθη μέριμνα για τη μεταβίβαση σε συναφείς υπηρεσίες/φορείς, πέραν της αρμοδιότητας είσπραξης των διοδίων τελών στους σταθμούς των Μαλγάρων και του Ακτίου και του συνόλου των λοιπών αρμοδιοτήτων και εξουσιών που κατά διαστήματα εκχωρήθηκαν στην ΤΕΟ Α.Ε. Μέρος των παραπάνω αρμοδιοτήτων μεταβιβάζονται στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Έργων, μαζί με την αποκλειστική χρήση και διαχείριση κάθε στοιχείου της κινητής περιουσίας της εταιρίας.
Η «Ανώνυμη Εταιρεία Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων και Αναπλάσεις Α.Ε. (ΕΑΧΑ ΑΕ)» και ορίζεται ότι οι αρμοδιότητές της θα ασκούνται εφεξής από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) και ειδικότερα από Διεύθυνση Ειδικών Έργων Αναβάθμισης Περιοχών. Το αντικείμενο της παραπάνω οργανικής μονάδας επιπέδου Διεύθυνσης, όπως αυτό καταγράφηκε κατά την αξιολόγηση των δομών του ΥΠΕΚΑ, παρουσιάζει συνάφεια, επικαλύψεις και ευκαιρίες για συνέργειες με το αντικείμενο και τις δράσεις της ΕΑΧΑ ΑΕ. Τα έργα και οι δράσεις της εταιρίας θα ενταχθούν στον συνολικό στρατηγικό και επιτελικό σχεδιασμό του Υπουργείου με άμεσα οφέλη και συνέργειες.
Το «Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΙΕΑΔ)» και ορίζεται ότι οι αρμοδιότητες του θα ασκούνται εφεξής κάποιες από το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας και οι λοιπές από τον Οργανισμό Απασχολήσεως Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.), καθώς τόσο το ΥΕΚΑΠ όσο και ο ΟΑΕΔ διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία και τα απαιτούμενα θεσμικά εργαλεία.
Το «Εθνικό Κέντρο Βιβλίου» (Ε.ΚΕ.ΒΙ.) και ορίζεται ότι οι αρμοδιότητες του θα ασκούνται εφεξής από το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, το οποίο κρίθηκε, λόγω συνάφειας αντικειμένου, ως ο πλέον αρμόδιος φορέας για τη συνέχιση άσκησης των αρμοδιοτήτων του καταργούμενου νομικού προσώπου. Με αυτόν τον τρόπο προκύπτει και σημαντική δημοσιονομική εξοικονόμηση και αποφεύγεται η διασπορά διαθέσιμων δυνάμεων και ο κατακερματισμός ομοειδών αρμοδιοτήτων προαγωγής του πολιτισμού σε πλείονες φορείς.
Δύο Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών τα οποία εποπτεύονται από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων: Το Ινστιτούτο Συνταγματικών Ερευνών και το Ερευνητικό Ινστιτούτου Δικονομικών Μελετών. Τα δύο Ινστιτούτα από καιρού στερούνται παντελώς οικονομικών πόρων - δεν λαμβάνουν καμίας μορφής επιχορήγηση ούτε έχουν ίδια έσοδα - και προσωπικού, βαρύνονται δε με υψηλό ετήσιο κόστος λειτουργίας και ως αποτελούντα φορείς της Γενικής Κυβέρνησης. Προκειμένου να μη μείνουν αναξιοποίητοι η βιβλιοθήκη τους και ο εξοπλισμός τους και να μπορέσουν, υπό άλλη νομική μορφή, τα δύο προς κατάργηση Ινστιτούτα να έχουν ερευνητική επιστημονική δραστηριότητα, προβλέπεται η μετατροπή τους σε Εργαστήρια εντεταγμένα στο νομικό πρόσωπο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου δεν θα βαρύνονται παρά με ελάχιστες με δαπάνες λειτουργίας και δεν θα διαθέτουν ίδιο προϋπολογισμό.
Οι Οργανισμοί Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης (ΟΡΣΑ και ΟΡΘΕ) και ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής των Ιωαννίνων (ΟΡΣΙ), με παράλληλη πρόβλεψη ότι οι αρμοδιότητές τους μεταφέρονται σε αντιστοίχως συνιστώμενα Τμήματα στο Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ).
Επίσης, καταργούνται ως αυτοτελή νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου:
Ο «Οργανισμός Κωπαΐδας» και μεταφέρονται οι αρμοδιότητές του στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας από την οποία και εποπτευόταν μέχρι σήμερα.
Η «Κεντρική Αγορά Πατρών» και μεταφέρονται οι αρμοδιότητές της στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου - Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου από την οποία και εποπτευόταν μέχρι σήμερα. Η ενέργεια αυτή παρέχει στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση τη δυνατότητα, ασκώντας απευθείας τις μεταφερόμενες αρμοδιότητες, να διασφαλίζει καλύτερο συντονισμό και έλεγχο επί των σχετικών λειτουργιών όπως π.χ. στη διακίνηση των προϊόντων χονδρικού εμπορίου.
Επίσης, καταργούνται τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου α. «Εθνικό Ίδρυμα Μελετών Θεόδωρος Κολοκοτρώνης «Ο Γέρος του Μοριά», β. «Διεθνής Ακαδημία Ελευθερίας» και γ. «Μουσείο Επιστήμης και Τεχνολογίας» καθώς και η Ανώνυμη Εταιρεία με την επωνυμία «Κεφάλαιο Επιχειρηματικών Συμμετοχών Υψηλής Τεχνολογία Α.Ε.», χωρίς πρόβλεψη περί μεταφοράς των αρμοδιοτήτων τους, καθότι πρόκειται για φορείς που ενώ προβλέφθηκε νομοθετικά η σύστασή τους, εντούτοις ουδέποτε δραστηριοποιήθηκαν επιχειρησιακά.
Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής 'Αμυνας το Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογίας Στρατού, το Γραφείο Έρευνας και Τεχνολογικών Εξελίξεων Ναυτικού και το Κέντρο Εφαρμοσμένης Τεχνολογίας και Ανάπτυξης Αεροπορίας παύουν να λειτουργούν ως αυτοτελή ερευνητικά κέντρα των Ενόπλων Δυνάμεων συγχωνευόμενα σε ένα ενιαίο ερευνητικό κέντρο με την επωνυμία «Ενιαίος Φορέας Αμυντικής Έρευνας και Τεχνολογίας» (ΕΦΑΕΤ), ο οποίος αποτελεί Υπηρεσία του Υπουργείου. Η εν λόγω ενέργεια κρίθηκε αναγκαία και σκόπιμη προς χάριν αφενός της εξοικονόμησης κονδυλίων και αφετέρου της ανάγκης εξορθολογισμού της οργάνωσης και της λειτουργίας των καταργούμενων υπηρεσιών με στόχο την μέγιστη ανάπτυξη και την αποδοτικότερη αξιοποίηση της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας για την ενίσχυση της Εθνικής 'Αμυνας.
Το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου Ταμείο Εθνικής 'Αμυνας (Τ.ΕΘ.Α.), η αυτοτελής δημόσια υπηρεσία Ταμείο Εθνικού Στόλου (Τ.Ε.Σ.) και το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου Ταμείο Αεροπορικής 'Αμυνας (Τ.Α.Α.) καταργούνται ως αυτοτελή νομικά πρόσωπα και αυτοτελής δημόσια υπηρεσία αντίστοιχα, συγχωνευόμενα σε ένα νέο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, το οποίο συνιστάται με τον παρόντα νόμο, με την επωνυμία Ενιαίο Ταμείο Εθνικής 'Αμυνας (Ε.Τ.Ε.Α.), κατάργηση η οποία ειδικότερα συντελείται από τη θέση σε ισχύ του Κανονισμού Λειτουργίας του νέου Φορέα.