Η Εγκύκλιος Βαρουφάκη όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο υπουργός Οικονομικών αποστέλλεται δεδομένης και της έναρξης εφαρμογής από 1η Ιανουαρίου 2015 των διατάξεων του Νέου Δημοσίου Λογιστικού (ν. 4270/2014), σχετικά με την θέσπιση ρυθμίσεων σε νομοθετικές και κανονιστικές πράξεις που προκαλούν επιβάρυνση (δαπάνη ή απώλεια εσόδων) του προϋπολογισμού φορέων της Γενικής Κυβέρνησης.
Η κατάρτιση των κανονιστικών πράξεων από τη Διοίκηση αποτελεί σημαντικότατη υπηρεσιακή ενέργεια, και για το λόγο αυτό θα πρέπει να ασκείται με συνέπεια, τόσο ως προς την τήρηση των βασικών νομοτεχνικών αρχών, όσο και ως προς την τήρηση των δημοσιονομικών αρχών που τίθενται από το Δημόσιο Λογιστικό.
Ωστόσο, παρά τη σπουδαιότητα τήρησης των ανωτέρω αρχών στα υποβαλλόμενα σχέδια κανονιστικών πράξεων, παρατηρούνται συχνότατα πρακτικές πλημμελούς ή ακόμα και μη τήρησης στοιχειωδών κανόνων και προϋποθέσεων.
Προκειμένου να απαλειφθούν οι ανωτέρω πρακτικές, θεωρούμε αναγκαία την εφαρμογή των κατωτέρω:
Οι αρμόδιες Διευθύνσεις των επισπευδόντων Υπουργείων οφείλουν να συνεργάζονται με τα Γραφεία Νομοθετικής Πρωτοβουλίας, προκειμένου η κατάρτιση των κανονιστικών πράξεων να ακολουθεί τις αρχές της καλής νομοθέτησης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4048/2012.
Επιπλέον, τα σχέδια κανονιστικών πράξεων θα πρέπει να καταρτίζονται σύμφωνα με τους γενικούς νομοτεχνικούς κανόνες. Ειδικότερα:
α) Στο προοίμιο
1. Αναγράφονται μόνο οι εξουσιοδοτικές διατάξεις, οι οποίες νομιμοποιούν την έκδοση της συγκεκριμένης κανονιστικής πράξης, με ειδική και συγκεκριμένη αναφορά άρθρων ή και παραγράφων και όχι με γενική αναφορά σε νόμους.
2. Οι μνημονευόμενες εξουσιοδοτικές διατάξεις παρατίθενται κατά τάξη τυπικής ισχύος (νόμοι, π.δ/γματα, κ.υ.α., εγκύκλιοι κ.λπ.) και αύξουσας χρονολογικής σειράς.
3. Αναγράφονται οι κανονιστικές πράξεις που νομιμοποιούν το αρμόδιο όργανο για την υπογραφή της πράξης (αποφάσεις ανάθεσης αρμοδιοτήτων στους Υφυπουργούς ή Αναπληρωτές Υπουργούς).
4. Μνημονεύονται τα έγγραφα που αφορούν σε τυχόν προηγηθείσα σύνθετη διοικητική ενέργεια, η οποία συνιστά ουσιώδη τύπο για την έκδοση της κανονιστικής πράξης.
5. Μνημονεύεται η σχετική εισήγηση του προϊσταμένου της οικείας Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών (ακόμη κι εάν από τις διατάξεις της κανονιστικής απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη).
6. Σε περίπτωση που προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού ή προϋπολογισμού φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, είναι απαραίτητη η αναγραφή των διατάξεων του άρθρου 90 του π.δ/τος 63/2005.
7. Στην περίπτωση που προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού ή προϋπολογισμού φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, αναγράφονται οι προβλεπόμενες σχετικές βεβαιώσεις δέσμευσης πίστωσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4270/2014 και του π.δ/τος 113/2010.
8. Στην τελευταία παράγραφο, αναγράφεται το ύψος της προκαλούμενης δαπάνης, η κατανομή της σε έτη και ο φορέας και ο ΚΑΕ που επιβαρύνεται, τόσο για το τρέχον, όσο και για τα επόμενα τέσσερα οικονομικά έτη. Διαφορετικά, αναγράφεται ότι δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού/ή του προϋπολογισμού φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, κατά περίπτωση.
β) Στο διατακτικό μέρος (ειδικές επισημάνσεις)
1. Δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται διατάξεις πέραν νομοθετικής εξουσιοδότησης.
2. Οι υπεξουσιοδοτήσεις δεν είναι σύννομες, εκτός εάν προβλέπονται από την εξουσιοδοτική διάταξη.
3. Η αναδρομικότητα δεν είναι επιτρεπτή, εκτός εάν προβλέπεται από διάταξη νόμου.
4. Σε περίπτωση κατάργησης διατάξεων κανονιστικών πράξεων είναι απαραίτητη η ρητή απαρίθμηση σε ιδιαίτερο άρθρο της προωθούμενης πράξης των καταργούμενων διατάξεων και του χρόνου έναρξης της κατάργησής τους.
ν) Λοιπές επισημάνσεις
Το επισπεύδον Υπουργείο οφείλει να αποστέλλει εγκαίρως στο Υπουργείο Οικονομικών τα σχέδια των κανονιστικών πράξεων, τα οποία θα έχουν τύχει επεξεργασίας και θα φέρουν τις πρωτότυπες υπογραφές όλων των συναρμόδιων Υπουργών. Προσχέδια κανονιστικών πράξεων δεν θα τυγχάνουν επεξεργασίας από την Υπηρεσία του Υπουργείου.
Σημειώνεται ότι, η επεξεργασία των σχεδίων των κανονιστικών πράξεων από το Υπουργείο Οικονομικών συντελείται στο τέλος, ανεξάρτητα από τη σειρά τάξης των Υπουργείων, διότι ενδεχόμενες αλλαγές στα σχέδια αυτών μετά από την υπογραφή τους από τον Υπουργό Οικονομικών, μπορεί να μεταβάλλουν τα οικονομικά αποτελέσματα (το ύψος της προκαλούμενης δαπάνης, απώλεια εσόδων κ.λπ.).
Επιπλέον, το επισπεύδον Υπουργείο με το σχέδιο της κανονιστικής πράξης, οφείλει να αποστέλλει συνημμένα τα ακόλουθα:
Την εισήγηση του προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του επισπεύδοντος Υπουργείου αναφορικά με τις δημοσιονομικές επιπτώσεις (πρόκληση ή μη δαπάνης, απώλεια ή αύξηση δημοσίων εσόδων). Σε περίπτωση που δεν προκαλείται δαπάνη, θα πρέπει αυτό να αιτιολογείται, ενώ σε περίπτωση απώλειας εσόδων θα πρέπει να προσδιορίζεται το ύψος της κατ' εκτίμηση απώλειας, καθώς και το εάν η απώλεια αυτή έχει προβλεφθεί στο εκάστοτε Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής. Τέλος, σε περίπτωση που προκαλείται δαπάνη, θα πρέπει η εισήγηση του προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του επισπεύδοντος Υπουργείου να περιλαμβάνει τα ακόλουθα :
α) Αναλυτικά στοιχεία σχετικά με το ύψος της προκαλούμενης δαπάνης, β) Τον τρόπο κάλυψης της προκαλούμενης δαπάνης (φορέας και ΚΑΕ που επιβαρύνονται), γ) Βεβαίωση περί δέσμευσης ισόποσης πίστωσης, ή εφόσον αφορά δαπάνη που βαρύνει το ΠΔΕ, την προβλεπόμενη Συλλογική Απόφαση με τον κωδικό αριθμό του έργου/μελέτης. Σημειώνεται ότι σε περίπτωση που η βεβαίωση δέσμευσης πίστωσης προβλέπει τη δέσμευση μεγαλύτερου από την προκαλούμενη δαπάνη ποσού για την υλοποίηση περισσότερων
δράσεων, μέρος των οποίων είτε έχει ήδη πραγματοποιηθεί με προγενέστερες κ.υ.α., είτε θα πραγματοποιηθεί στο μέλλον δυνάμει μεταγενέστερων κ.υ.α., θα πρέπει να προσδιορίζεται κάθε φορά το μέρος του δεσμευμένου ποσού που αποτελεί υπόλοιπο προς μελλοντική διάθεση.
δ) Βεβαίωση ότι η προκαλούμενη δαπάνη είναι εντός των ορίων που έχουν τεθεί από το εκάστοτε Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (Πρακτικό Συνεδρίασης & Γνωμοδότηση Ολ. ΣτΕ 285/2011),
Το κείμενο της εξουσιοδοτικής διάταξης ή τον συνδυασμό διατάξεων από τις οποίες προκύπτει η αναγκαιότητα σύμπραξης του Υπουργού Οικονομικών,
Αιτιολόγηση του σκοπού της ρύθμισης στο διαβιβαστικό της αρμόδιας υπηρεσίας,
Σχετική εισήγηση του Γραφείου Νομοθετικής Πρωτοβουλίας,
Τα έγγραφα που αφορούν σε τυχόν προηγηθείσα σύνθετη διοικητική ενέργεια η οποία συνιστά ουσιώδη τύπο,
Κάθε κρίσιμο έγγραφο που είτε μνημονεύεται στο προοίμιο της πράξης είτε συνιστά οριζόντια προϋπόθεση για την έκδοσή της κατά την κείμενη νομοθεσία, όπως γνώμη της ΚΕ.Μ.Κ.Ε., εγκριτική απόφαση της Επιτροπής της ΠΥΣ 33/2006 κ.λπ.,
Νομοθεσία, καθώς και κανονιστικές ή άλλες πράξεις, αποφάσεις, κλπ, των οποίων γίνεται επίκληση στο προοίμιο.
Σημειώνουμε ότι, σε περίπτωση προώθησης σχεδίου π.δ. ισχύουν τα ανωτέρω, πλέον της Γνωμοδότησης του Συμβουλίου της Επικρατείας που πρέπει να συνοδεύει το τελικό σχέδιο π.δ. (Πάπυρος) πριν από την έκδοση και δημοσίευσή του.
Επιπλέον, για ταχύτερη επεξεργασία των κανονιστικών πράξεων, τα σχετικά σχέδια θα πρέπει να αποστέλλονται στις καθ' ύλην αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών και όχι στο γραφείο του Υπουργού. Στο οικείο διαβιβαστικό να περιέχονται πλήρη στοιχεία επικοινωνίας (τηλέφωνα, fax, e-mail) του υπαλλήλου που συνέταξε το σχέδιο της κ.υ.α., καθώς και του συγκεκριμένου υπαλλήλου του επισπεύδοντος Υπουργείου που επιμελήθηκε τα οικονομικά στοιχεία, για παροχή διευκρινίσεων που τυχόν ζητηθούν από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.
Η διασφάλιση των όρων της ορθής κατάρτισης των σχεδίων των κανονιστικών πράξεων αλλά και της αποφυγής καθυστερήσεων, προϋποθέτουν την πιστή τήρηση όλων των ανωτέρω. Για το λόγο αυτό τα σχέδια των κανονιστικών πράξεων, εάν δεν πληρούν τις ανωτέρω προϋποθέσεις, θα επιστρέφονται ανυπόγραφα.