Αυτά είναι τα συμπεράσματα ομάδας εργασίας που συγκρότησε το Υπουργείο Δικαιοσύνης για τον υπολογισμό της δαπάνης του σωφρονιστικού συστήματος και τα οποία παρουσίασαν σε συνέντευξη τύπου ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Νίκος Παρασκευόπουλος και ο Γενικός Γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής, Ευτύχης Φυτράκης.
Όπως επισημάνθηκε στη συνέντευξη Τύπου είναι η πρώτη πρώτη φορά που επιχειρήθηκε στη χώρα μας να υπολογιστεί η μέση δημόσια δαπάνη ανά κρατούμενο και ημέρα κράτησης. Η Ομάδα εργασίας συγκροτήθηκε αποκλειστικά από υπαλλήλους του Υπουργείου Δικαιοσύνης, με αποτέλεσμα να μην χρειαστεί για την επίμαχη έρευνα καμιά επιπλέον δαπάνη.
Η ομάδα εργασίας αναζήτησε όλες τις πηγές της δημόσιας χρηματοδότησης του σωφρονιστικού συστήματος από διαφορετικές υπηρεσίες και Υπουργεία. Με βάση τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν, η μέση δημόσια δαπάνη για κάθε κρατούμενο κατά το έτος 2014 υπολογίστηκε σε τουλάχιστον 28,18 ευρώ την ημέρα ή σε 10.287,49 ευρώ τον χρόνο.
Πρόκειται για δεδομένο που κατατάσσει τη χώρας μας μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών που δαπανούν κατά μέσο όρο λιγότερα για το σωφρονιστικό τους σύστημα. Στον παραπάνω υπολογισμό δεν συμπεριλήφθηκαν οι αποσβέσεις των επενδύσεων που έχουν γίνει σε κτιριακές εγκαταστάσεις καθώς και οι δαπάνες νοσηλείας των κρατουμένων σε δημόσια νοσοκομεία, λειτουργίας σχολείων στις φυλακές και διατροφής των κρατουμένων που διανυκτερεύουν σε αστυνομικά τμήματα κατά τις μεταγωγές τους. Ο υπολογισμός των παραπάνω αποσβέσεων και δαπανών θα αύξανε το προαναφερόμενο μέσο κόστος.
Κατά την παρουσία των στοιχείων επισημάνθηκε ότι :
"Η πρώτη αυτή συστηματική προσπάθεια υπολογισμού της δαπάνης που συνεπάγεται για το ελληνικό δημόσιο η φυλάκιση ενός ανθρώπου είναι χρήσιμη τόσο στον σχεδιασμό της αντεγκληματικής πολιτικής όσο και στην υπεύθυνη ενημέρωση της κοινής γνώμης. «Η φυλάκιση κοστίζει» και, συνεπώς, η προσφυγή σ’ αυτήν πρέπει, και για το λόγο αυτό, να είναι προσεκτική και να γίνεται μόνο όταν είναι αναγκαία.
Μέτρα αποσυμφόρησης των καταστημάτων κράτησης, όπως αυτά που προβλέφθηκαν στον ν. 4322/2015, καθώς και μέτρα αντικατάστασης της φυλάκισης, όπου αυτό είναι ασφαλώς δυνατό, με εναλλακτικές ποινές μπορούν πλέον να υποστηριχτούν, εκτός όλων των άλλων, και με οικονομικά επιχειρήματα. Βέβαια, η μείωση των κρατουμένων δεν συνεπιφέρει αυτόματα μια αναλογική μείωση της δημόσιας δαπάνης λόγω της ανελαστικότητας των παγίων δαπανών, αλλά και της επείγουσας ανάγκης να βελτιωθούν οι συνθήκες κράτησης στις ελληνικές φυλακές.
Αναδεικνύεται, τέλος, ακόμα μια φορά η αξία της επανένταξης, καθώς αυτή, μέσα από τη μείωση της υποτροπής, συμβάλει όχι μόνο στην αντεγκληματική πολιτική αλλά και επιπλέον στην εξοικονόμηση πόρων".
Οι άλλες χώρες
Σε επίρρωση των ισχυρισμών ότι η Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών που δαπανούν κατά μέσο όρο λιγότερα για το σωφρονιστικό τους σύστημα, αναφέρθηκε χαρακτηριστικά από την ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης ότι :
* Η Κύπρος δαπανά υπερδιπλάσιο ποσό ενώ η Σουηδία βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με 317 ευρώ μέση ημερήσια δαπάνη για κάθε κρατούμενο. Ακολουθεί η Νορβηγία με 283 ευρώ ενώ μικρότερη δαπάνη από την Ελλαδα έχουν χώρες όπως η Ουγγαρία , Πολωνία , Ρουμανία, Τουρκία , Αλβανία.
" Η φυλάκιση κοστίζει " είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός Δικαιοσύνης Ν. Παρασκευόπουλος τονίζοντας την ανάγκη αναμόρφωσης του ποινικού κώδικα αλλά και επανεκτίμησης των οικονομικών δεδομένων καθώς όπως διευκρίσε παρα το γεγονός ότι το κόστος λειτουργίας των φυλακών είναι εξαιρετικά χαμηλό υπάρχουν τομείς όπου διαπιστώνεται σπατάλη πόρων ενώ ειναι αναγκαία η διατήρηση ισορροπίας μεταξύ ασφάλειας και συνθηκών διαβίωσης στις φυλακές.
Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρθηκε η περίπτωση των φυλακών Μαλανδρίνου οι οποίες λειτουργούν εδώ και 15 χρόνια με το κόστος για τη μεταφορά λυμάτων με βυτιοφόρα κοστίζει 1 εκατομμύριο ευρώ το χρόνο. " Έχουμε χτίσει άλλη μια φυλακή όλα αυτά τα χρόνια " είπε ο υπουργός. Μάλιστα, έχει δρομολογηθεί η θέσπιση επιτροπών από το Ελεγκτικό Συνέδριο για τον έλεγχο των δαπανών στις φυλακες τηρώντας απαρέγκλιτα " τους όρους ανθρωπιάς και ρεαλισμού".
Ακόμα ο υπουργός έκανε μνεία στις 16 καταδικαστικές αποφάσεις που έχει ¨εισπράξει¨η χώρα μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με τα πρόστιμα να αγγίζουν το 1.646.000 ευρώ. Όπως τόνισε ο κος Παρασκευόπουλος αν και ο αριθμός των κρατουμένων έχει μειωθεί σε περίπου 9 .500 χιλιάδες από 11.500 και πάλι υπερβαίνει τις 7.000 που είναι το ανώτατο όριο χωρητικότητας των φυλακών.
Χωρίς ζήτηση το βραχιολάκι
Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός στο οποίο αναφέρθηκε ο γενικός γραμματέας αντεγκληματικής πολιτικής Ευτύχης Φυτράκης ότι μόνο 3 άτομα έχουν κάνει χρήση της δυνατότητας να χρησιμοποιούν το βραχιολάκι παρά την προσπάθεια που έχει καταβάλει το υπουργείο "διαφημίζοντας " αυτή τη δυνατότητα.
Παράλληλα, είναι σε φάση υλοποίησης το προεδρικό διάταγμα που αφορά την διασύνδεση των νοσοκομείων με το ΕΣΥ σε μια προσπάθεια οι ασθενείς κρατουμενοι από διάφορες φυλακές της χώρας να εξυπηρετούνται σε κοντινά νοσοκομεία και να έχουν τις ίδιες παροχές με όλους τους άλλους πολίτες.