Αναφερόμενος σε μία σειρά επίκαιρων θεμάτων εξωτερικής πολιτικής, ο Αυστριακός πρόεδρος επισήμανε πως για την ΕΕ το 2016 υπήρξε μία άνευ προηγουμένου δύσκολη χρονιά και, εξαιτίας της υψηλής ανεργίας σε πολλές χώρες-μέλη της, της σχεδιαζόμενης εξόδου της Μεγάλης Βρετανίας, της ριζοσπαστικοποίησης και της τρομοκρατίας, έχει μεγαλώσει ακόμη περισσότερο η απώλεια εμπιστοσύνης απέναντι στην ΕΕ που είχε εμφανιστεί τα προηγούμενα χρόνια.
Κατά την άποψή του, παρά τις πολύπλευρες κρίσεις σε πολλούς τομείς, η ΕΕ αντέδρασε αποφασιστικά λαμβάνοντας αποτελεσματικά μέτρα, όπως για παράδειγμα στη μεταναστευτική πολιτική, ωστόσο θα πρέπει να προχωρήσει σε βαθιές μεταρρυθμίσεις, καθώς ο ευρωπαϊκός διάλογος κυριαρχείται σήμερα περισσότερο από την αντιμετώπιση επίκαιρων κρίσεων και προβλημάτων και λιγότερο από τη συζήτηση θεσμικών μεταρρυθμίσεων.
Ο Αλεξάντερ Βαν ντερ Μπέλεν ορκίστηκε στις 26 Ιανουαρίου ενώπιον της Αυστριακής Εθνοσυνέλευσης αναλαμβάνοντας τα καθήκοντά του ως ένατος στη σειρά ομοσπονδιακός πρόεδρος της Αυστρίας μετά το 1945 και ως διάδοχος στο ύπατο αξίωμα της χώρας του Χάιντς Φίσερ, του οποίου η δεύτερη εξαετής θητεία είχε ολοκληρωθεί στις 8 Ιουλίου.
Στο επίκεντρο της ομιλίας του μετά την ορκωμοσία, ενώπιον των μελών των δύο σωμάτων του αυστριακού κοινοβουλίου και παρουσία πολλών δεκάδων κορυφαίων προσωπικοτήτων της δημόσιας ζωής, ο νέος ομοσπονδιακός πρόεδρος είχε αναφερθεί στο έργο των μεταπολεμικών γενιών στην Αυστρία για την ανασυγκρότησή της, στο γεφυροποιό ρόλο της και στη σημασία του καθεστώτος της διαρκούς ουδετερότητας της, στο οποίο διακήρυξε την πίστη του.