Με τον όρο ανοικτή επιστήμη δεν νοείται παρά η ελεύθερη πρόσβαση στην επιστημονική γνώση. Και η σημασία της αποτυπώνεται στο γεγονός πως κάθε χρόνο νοσούν 400.000 παιδιά από καρκίνο, χωρίς όμως να έχουν όλα την ίδια πρόσβαση στη θεραπεία. Η ανισότητα αυτή σχετίζεται με μια σειρά από πραγματολογικά στοιχεία:
Η πρόσβαση στο 70% των επιστημονικών δημοσιεύσεων είναι επί πληρωμή, κάτι που, όπως ειπώθηκε στην ημερίδα, καθυστερεί την πρόοδο στην επιστημονική έρευνα. Πρόοδος που κατέστη δυνατή στην αντιμετώπιση της πανδημίας και επειδή η πρόσβαση στο 85% των σχετικών δημοσιεύσεων ήταν εντελώς ελεύθερη. Αντιστοίχως στην περίπτωση των μελετών για την κλιματική αλλαγή, η ελεύθερη προσβασιμότητα φτάνει μόλις στο 50%, ενώ το 2010 η ελεύθερη πρόσβαση στις μελέτες για τον παιδικό καρκίνο έφτανε μόλις στο 42%.
Τα ποσοστό της προσβασιμότητας έχουν αυξηθεί κάπως τα τελευταία χρόνια. Όπως όμως τόνισε η πρόεδρος της Δημοκρατίας στον χαιρετισμό της, «η ανοικτή επιστήμη προάγει τη διαφάνεια» για να τονίσει πως «είναι σημαντικός ο διάλογος επιστήμης και κοινωνίας στη χώρα μας».
Την ανάγκη τής «πλήρους αξιοποίησης που προσφέρει η πρόοδος της επιστήμης μέσα από την καθολική πρόσβαση στην επιστημονική έρευνα» τόνισε από την πλευρά της η Άντρη Αναστασιάδη, σύζυγος του Προέδρου της Κύπρου Νίκου Αναστασιάδη, ενώ η Μαρέβα Μητσοτάκη, σύζυγος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, προέβαλε τη σημασία του ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα που πρέπει να έχει η επιστήμη: «Δεν υπάρχει αληθινή πρόοδος εάν δεν έχει στο επίκεντρο τον άνθρωπο» σημείωσε.
«Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό προκλήσεων και κινδύνων» τόνισε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και από αυτήν την άποψη «οι συστάσεις της UNESCO είναι πολύ σημαντικές» όπως ανέφερε στον δικό του χαιρετισμό ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερακάκης.
Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυνε και η γενική διευθύντρια της UNESCO Οντρέ Αζουλέ, υπογραμμίζοντας την αξία των δυο συστάσεων του Οργανισμού. Όπως ανέφερε, η ανοικτή επιστήμη είναι ο ένας πυλώνας της προόδου, αλλά πρόοδος δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ένα πλαίσιο ηθικής χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο εξασφαλίζει η δεύτερη σύσταση που επεξεργάστηκε η UNESCO.
Όπως εξάλλου είπε στην αρχή της ημερίδας η Μαριάννα Βαρδινογιάννη, τα δυο αυτά κείμενα του διεθνούς οργανισμού στέλνουν ένα δυνατό μήνυμα αισιοδοξίας ανοίγοντας μια εποχή ασύλληπτης προόδου.