Η ενεργειακή κρίση θα βρεθεί - και σήμερα - στο επίκεντρο των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που ξεκινά το απόγευμα στις Βρυξέλλες, με τους ευρωπαίους ηγέτες να προσπαθούν να καταλήξουν σε συμφωνία για τα μέτρα κατά της εκτίναξης των τιμών της ενέργειας.
Αυτή τη φορά οι «27» έχουν τουλάχιστον ως βάση συζήτησης μια συγκεκριμένη νομοθετική πρόταση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτή περιλαμβάνει:
- την προοπτική κοινής αγοράς φυσικού αερίου,
- μηχανισμό αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών,
- μέτρα για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου και
- ένα μηχανισμό παρέμβασης για τον περιορισμό των τιμών στο χρηματιστήριο φυσικού αερίου TTF.
Σύμφωνα με ευρωπαίο αξιωματούχο, υπάρχει ευρεία συναίνεση μεταξύ των κρατών-μελών για τους τρεις πρώτους άξονες της πρότασης της Επιτροπής, όμως συνεχίζουν να υφίστανται διαφορές σχετικά με τον περιορισμό στις τιμές του φυσικού αερίου.
Μηχανισμος παρέμβασης: Τι προκρίνεται αντι του πλαφόν
Ειδικότερα, το πιο επίμαχο ζήτημα είναι ο «μηχανισμός διόρθωσης της αγοράς» του φυσικού αερίου που προτείνει η Επιτροπή. Αυτός ο μηχανισμός θα επιτρέψει τον καθορισμό μιας μέγιστης δυναμικής τιμής στην οποία θα μπορούν να πραγματοποιούνται οι συναλλαγές στην αγορά φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο TTF.
Θα είναι ένα προσωρινό μέσο εν αναμονή της ανάπτυξης - δηλαδή έως τον Μάρτιο - ενός νέου δείκτη αναφοράς για το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG), ώστε αυτό να αποσυνδεθεί από το TTF.
Σημειώνεται πως αν και οι τιμές χονδρικής έχουν μειωθεί από την κορύφωση του καλοκαιριού του 2022, παραμένουν μη βιώσιμα υψηλές για έναν αυξανόμενο αριθμό Ευρωπαίων. Πολλά συμβόλαια φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι συνδεδεμένα με το κύριο ευρωπαϊκό χρηματιστήριο φυσικού αερίου, το TTF, το οποίο δεν αντικατοπτρίζει πλέον με ακρίβεια την τιμή των συναλλαγών LNG στην ΕΕ. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αναπτύσσει ένα νέο συμπληρωματικό σημείο αναφοράς τιμών με τον ACER για την αντιμετώπιση αυτής της συστημικής πρόκλησης.
Η πρόταση για τη μέγιστη δυναμική τιμή ικανοποιεί ως ένα βαθμό την Ελλάδα, την Ιταλία και γενικά την πλειοψηφία των κρατών μελών, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ωστόσο η Γερμανία και η Ολλανδία διατηρούν ακόμα σημαντικές επιφυλάξεις.
Σε κάθε περίπτωση, οι ευρωπαίοι ηγέτες σήμερα θα δώσουν μόνο την «πολιτική κατεύθυνση» και προφανώς δεν θα μπουν σε τεχνικές λεπτομέρειες, σύμφωνα με ευρωπαίο αξιωματούχο. Τα επιμέρους σύνθετα τεχνικά ζητήματα θα συζητηθούν στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας την επόμενη εβδομάδα και στα μέσα Νοεμβρίου, ούτως ώστε ο νέος κανονισμός για τον περιορισμό των τιμών της ενέργειας να τεθεί σε λειτουργία περί τα τέλη Νοεμβρίου με αρχές Δεκεμβρίου.
Ευρωπαίος αξιωματούχος εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος, επισημαίνοντας ότι «τώρα ήρθε η ώρα των δράσεων και των αποφάσεων» για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες προσέρχονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με διάθεση συμβιβασμού, ώστε με ενότητα και αλληλεγγύη να αντιμετωπιστεί η αύξηση των τιμών που πλήττει εδώ και πολλούς μήνες τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της ΕΕ.
Τι μήνυμα θα στείλει η Αθήνα
Η Αθήνα, μέσω του Κυριάκου Μητσοτάκη, πρόκειται να εκπέμψει στις εργασίες του Συμβουλίου διπλό σήμα:
Αφενός ότι η Ευρώπη οφείλει να στείλει σαφές και ενιαίο μήνυμα προς τις αγορές ενέργειας ότι θα προστατεύσει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της απέναντι στις ακραίες διακυμάνσεις των τιμών.
Ότι η ευρωπαϊκή οικογένεια οφείλει να δράσει αποφασιστικά έχοντας στο οπλοστάσιό της και έναν μηχανισμό που θα θέτει ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου.