Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατά την επιστροφή του μετά την επίσκεψη στην Αθήνα στο πλαίσιο του 5ου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας, απάντησε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων.
Ο Ταγίπ Ερντογάν, έκανε δηλώσεις σχετικά με τη Διακήρυξη που υπογράφηκε κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, τις ενεργειακές διαφορές στην Ανατολική Μεσόγειο, τη στάση της Ελλάδας απέναντι στη Γάζα, αλλά και τις επιθέσεις του Ισραήλ στην Γάζα.
Η δήλωση Ερντογάν:
«Αγαπητοί μου φίλοι, μέλη του Τύπου, σας χαιρετώ με τα πιο θερμά μου αισθήματα, την αγάπη και τον σεβασμό μου. Ολοκληρώσαμε με επιτυχία την επίσημη επίσκεψή μας στην Αθήνα στο πλαίσιο της πρόσκλησης του Έλληνα Πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη. Όπως γνωρίζετε, μετά από ένα κενό 65 ετών μεταξύ των δύο χωρών, πραγματοποιήσαμε την πρώτη επίσημη επίσκεψη σε επίπεδο αρχηγού κράτους το 2017. Ήμασταν πολύ χαρούμενοι που βρεθήκαμε και πάλι στην Αθήνα, αυτή τη φορά με την ευκαιρία του Συμβουλίου Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου. Πραγματοποιήσαμε την τελευταία συνεδρίαση του Συμβουλίου Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου, το οποίο ιδρύσαμε κατά τη διάρκεια της θητείας μου ως Πρωθυπουργός, το 2016. Κατά τη διάρκεια της σημερινής επίσκεψης, πραγματοποιήσαμε την 5η συνεδρίαση του Συμβουλίου μας μετά από ένα διάστημα 7 ετών. Κατά τη διάρκεια της συνάντησής μας, υπογράφηκαν κείμενα συμφωνιών σε διάφορους τομείς, από την εκπαίδευση έως τη γεωργία, από τον τουρισμό έως το εμπόριο. Αρχικά, είχαμε συνάντηση με την Πρόεδρο Κατερίνα Σακελαροπούλου. Στη συνέχεια, συναντηθήκαμε με τον πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη. Συμπροεδρεύσαμε στην 5η συνεδρίαση του Συμβουλίου μας, που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή των υπουργών μας. Κατά τη διάρκεια των συναντήσεών μας στο πλαίσιο της επίσκεψής μας, εξετάσαμε όλες τις διαστάσεις των διμερών μας σχέσεων. Αξιολογήσαμε τα βήματα που μπορούν να γίνουν για την περαιτέρω ανάπτυξη της συνεργασίας μας στη βάση μιας θετικής ατζέντας».
Οι περιφερειακές και παγκόσμιες εξελίξεις ήταν επίσης στην ατζέντα μας. Φέραμε στην ημερήσια διάταξη την καταπίεση που λαμβάνει χώρα στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη , ιδίως στη Γάζα . Μοιραστήκαμε την άποψή μας ότι η διεθνής κοινότητα δεν πρέπει να παραμείνει σιωπηλή μπροστά στις σφαγές που διαπράττονται. Συζητήσαμε τι μπορεί να γίνει για την εγκαθίδρυση μόνιμης κατάπαυσης του πυρός και την αποκατάσταση της απρόσκοπτης ροής ανθρωπιστικής βοήθειας».
Αγαπητοί φίλοι, υπέγραψα με τον πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη τη Διακήρυξη των Αθηνών για τις φιλικές σχέσεις και την καλή γειτονία. Έτσι, επιβεβαιώσαμε αμοιβαία τη βούλησή μας να αναπτύξουμε τις διμερείς μας σχέσεις στο υψηλότερο επίπεδο. Οι δύο χώρες έχουν τη γνώση, την εμπειρία και τη βούληση να επιλύσουν ειρηνικά τα προβλήματά τους χωρίς την ανάγκη παρέμβασης τρίτων. Για να το διασφαλίσουμε αυτό, πιστεύω ότι η συνέχιση του διαλόγου μας σε υψηλό επίπεδο έχει μεγάλη σημασία. Προσκάλεσα τον φίλο Μητσοτάκη στην Άγκυρα για την επόμενη συνεδρίαση του Συμβουλίου. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου, δέχθηκα επίσης τα μέλη του Συμβουλευτικού Συμβουλίου της Τουρκικής Μειονότητας Δυτικής Θράκης. Συνομίλησα με τους συμπατριώτες μας και άκουσα τα προβλήματά τους. Εξέφρασα για άλλη μια φορά την υποστήριξή μας ώστε να επωφεληθούν πλήρως από τα μειονοτικά δικαιώματα που απορρέουν από τις διεθνείς συμφωνίες. Πιστεύω ότι η επίσκεψή μου, η οποία πραγματοποιήθηκε σε πολύ θετικό κλίμα, θα ανοίξει μια νέα σελίδα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ελπίζω ότι οι συναντήσεις μας και οι αποφάσεις που θα λάβουμε θα είναι επωφελείς για το μέλλον της συνεργασίας μας»
Τα θέματα στην Ανατολική Μεσόγειο
ΕΡΩΤΗΣΗ: Σε συνέντευξή σας στην ελληνική εφημερίδα "Καθημερινή" πριν από την επίσκεψή σας, κάνατε την εκτίμηση ότι οι ενεργειακές διαφορές στην Ανατολική Μεσόγειο μπορούν να επιλυθούν μέσω εποικοδομητικού διαλόγου. Τα μηνύματα που δώσατε σήμερα ήταν επίσης προς αυτή την κατεύθυνση. Τέθηκε το ενεργειακό ζήτημα στην Ανατολική Μεσόγειο στις σημερινές σας συναντήσεις; Ποια ήταν η προσέγγιση της Ελλάδας σε αυτό; Είχατε επίσης μια πρόταση διάσκεψης για το θέμα αυτό. Επαναλάβατε αυτή την πρόταση; Ποια ήταν η ανταπόκριση της Ελλάδας σε αυτό;
«Προσπαθούμε να αναπτύξουμε και να διευρύνουμε αυτή τη συνεργασία όχι μόνο στον τομέα της ενέργειας αλλά και σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της πυρηνικής ενέργειας. Για παράδειγμα, μπορούμε να παράσχουμε πόρους στην Ελλάδα από την ενέργεια του πυρηνικού μας σταθμού που θα κατασκευαστεί στη Σινώπη. Όπως γνωρίζετε, αποφασίσαμε να κατασκευάσουμε έναν ενεργειακό κόμβο στο Ataşehir. Θέλουμε να μετατρέψουμε έναν από τους πύργους εκεί σε μια κατάσταση όπου θα κινητοποιούμε μόνο αυτές τις δυνατότητες διανομής ενέργειας. Όπως γνωρίζετε, αποφασίσαμε να γίνουμε κέντρο για την προμήθεια φυσικού αερίου από τη Ρωσία στη Θράκη προς τα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Συμφωνήσαμε με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για το θέμα αυτό. Οι εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο επηρεάζουν κυρίως αρνητικά την Τουρκία και την Ελλάδα, που είναι οι σημαντικές χώρες της περιοχής».
«Για το λόγο αυτό, πρέπει να σκεφτούμε και να προσπαθήσουμε για το ποιες ευκαιρίες μπορούμε να αποκτήσουμε από εδώ, ποιες ευκαιρίες μπορούμε να δημιουργήσουμε προς όφελος των χωρών μας. Μπορώ να πω ότι ο κ. Μητσοτάκης έχει μια θετική προσέγγιση σε αυτό το θέμα. Η δική μας ευχή είναι η εξής: Ας ασχοληθούμε με το ποτήρι μισογεμάτο και όχι με το άδειο. Η στάση μας απέναντι στη δίκαιη κατανομή του φυσικού πλούτου της περιοχής μας είναι η ίδια από την αρχή. Όπως δεν έχουμε μάτια για το δίκαιο κανενός, έχουμε ισχυρή βούληση να μην επιτρέψουμε σε κανέναν να παραβιάσει τα δικαιώματά μας. Επιπλέον, ένας χωρίς αποκλεισμούς και δίκαιος διαμοιρασμός είναι εφικτός στην Ανατολική Μεσόγειο. Αρκεί να χτίσουμε τις βάσεις που θα το διασφαλίσουν, να δημιουργήσουμε σωστούς οδικούς χάρτες και να μην επιτρέψουμε προκλήσεις. Αυτή η διάσκεψη που προτείνουμε να διοργανώσουμε θα είναι η σωστή προσέγγιση για τη δημιουργία αυτής της βάσης».
Αμυντικές δαπάνες
ΕΡΩΤΗΣΗ: Η Τουρκία και η Ελλάδα πραγματοποιούν πολύ σοβαρές αμυντικές δαπάνες. Θεωρείται ότι ένα σημαντικό μέρος αυτών των δαπανών προκύπτει από τον ανταγωνισμό και την κούρσα μεταξύ των δύο χωρών. Μέχρι σήμερα, υπάρχει τέτοια ανησυχία και προβληματισμός ότι το γεγονός ότι τα θεμελιώδη προβλήματα μεταξύ των δύο χωρών δεν έχουν επιλυθεί θα μπορούσε να αυξήσει περαιτέρω αυτές τις δαπάνες.
Αναρωτιέμαι, κύριε, μπορούν οι δύο χώρες να επιδείξουν βούληση και ενότητα κατανόησης όσον αφορά την περαιτέρω μείωση των δαπανών τους προς αυτή την κατεύθυνση και να κατευθύνουν τους πόρους εδώ στην ανθρώπινη ανάπτυξη και τις επενδύσεις; Μπορούν να γίνουν συγκεκριμένα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση όσον αφορά τη μείωση της έντασης;
«Μπορώ να πω με σιγουριά ότι, ως χώρα με πληθυσμό 85-86 εκατομμυρίων και επιφάνεια 780 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων, δίνουμε προσοχή στις αμυντικές μας δαπάνες σε επίπεδο που δεν μπορεί να συγκριθεί με την Ελλάδα. Η Ελλάδα δαπανά πολύ διαφορετικά από εμάς σε αυτόν τον τομέα. Ορισμένες χώρες, ιδίως η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες, υποστηρίζουν σοβαρά αυτές τις αμυντικές δαπάνες. Αυτοί οι αριθμοί μας έχουν έρθει πάντα στο παρελθόν, τους έχουμε ακολουθήσει. Για παράδειγμα, όσον αφορά τις αερομαχίες μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας στο Αιγαίο, είπαμε: "Ας κλείσουμε αυτή τη σελίδα και ας το τελειώσουμε". Αυτά τα λέγαμε πάντα στον κ. Μητσοτάκη και στους πρωθυπουργούς που υπηρέτησαν πριν από αυτόν. Θέλουμε να επικεντρωθούμε στη φιλία. Προσπαθούμε να κάνουμε φίλους. Η αμυντική βιομηχανία της Ελλάδας δεν έχει παραγωγή όπως η δική μας. Εμείς πλέον έχουμε αποκτήσει τη δυνατότητα να παράγουμε σε ένα επίπεδο που καλύπτει σε μεγάλο βαθμό τις ανάγκες μας σε αυτόν τον τομέα. Για το λόγο αυτό, οι δαπάνες της Τουρκίας για αγορές όπλων είναι ασύγκριτα χαμηλότερες από την Ελλάδα.
Είμαστε μια χώρα που παράγει τις δικές της δαπάνες της αμυντικής βιομηχανίας και έχει μειώσει σημαντικά το κόστος. Προς το παρόν δεν παράγουμε F-16, αλλά είμαστε επίσης σε θέση να τα επισκευάζουμε και να τα συντηρούμε. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που παράγονται από την Baykar, UAV, SİHA, Akıncı TİHA και τώρα το ανώτερο τμήμα τους, Kızılelma, στέκονται στη μία πλευρά. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν τα ANKA που παράγονται από την TAI. Θα κάνουμε ένα άλλο πολύ διαφορετικό βήμα με το εθνικό μας μαχητικό αεροσκάφος KAAN. Αυτά μείωσαν το κόστος στην αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας. Η Ελλάδα δεν έχει μια τέτοια ευκαιρία. Δουλεύουν μόνο με εξωτερική υποστήριξη και αυτή η υποστήριξη που λαμβάνουν από έξω τους δίνει την ευκαιρία να κάνουν μια νέα λογιστική κόστους».
Η θέση της Ελλάδας στο Μεσανατολικό
ΕΡΩΤΗΣΗ: Η Ελλάδα είχε απέχει από την ψηφοφορία στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με την έκκληση για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Διεξάγετε πολύ έντονη διπλωματία για το θέμα αυτό, αποδίδετε σημασία στο θέμα αυτό. Θα υπάρξει αλλαγή στη στάση της Ελλάδας απέναντι στη Γάζα μετά τις σημερινές συνομιλίες;
«Είπα στον Μητσοτάκη σήμερα: "Θα θέλαμε να σας δούμε στο πλευρό της Παλαιστίνης". Του είπα: "Θα ήθελα να μην ήσασταν ανάμεσα σε αυτούς που απείχαν και να είχατε συνταχθεί με αυτές τις 121 χώρες". Το καθήκον μας είναι να υπενθυμίζουμε την αλήθεια. Για να μπορέσει μια σταγόνα νερού να διαπεράσει το μάρμαρο, πρέπει να πέσει στο ίδιο σημείο πολλές φορές.
Ακριβώς όπως αυτές οι σταγόνες νερού, δεν είναι δυνατόν να φτάσετε στον τελικό στόχο υπενθυμίζοντας αυτά τα θέματα μία φορά. Τώρα θα κάνουμε τις προειδοποιήσεις και τις προειδοποιήσεις μας στο ίδιο σημείο, ώστε να μπορέσουμε ελπίζουμε να έχουμε αποτελέσματα. Πιστεύω ότι πολλές χώρες θα συνεχίσουν να στέκονται ενάντια στα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στη Γάζα. Βλέπουμε ότι σε ορισμένες χώρες, οι φωνές που υψώνονται από τις πλατείες αρχίζουν να το πετυχαίνουν αυτό. Ορισμένες χώρες θα αναγκαστούν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να σταθούν στη σωστή πλευρά της ιστορίας, έστω και με καθυστέρηση, λόγω των πεποιθήσεών τους για την προστασία του διεθνούς δικαίου, της ευαισθησίας τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα και των σκέψεών τους για τη μείωση των πυρηνικών απειλών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχουμε πλήρη πίστη ότι η Παλαιστίνη θα κερδίζει κάθε φορά. Η νίκη της Παλαιστίνης σημαίνει τη νίκη της παγκόσμιας ειρήνης και την αποκατάσταση της δέσμευσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αν δεν θέλουμε ένα δυσλειτουργικό παγκόσμιο σύστημα, αν δεν θέλουμε ένα γελοιοποιημένο διεθνές δίκαιο, πρέπει να υποστηρίξουμε την Παλαιστίνη να νικήσει. Διαφορετικά, το δίκαιο των ισχυρών και των καταπιεστών θα επικρατήσει, πράγμα που θα σημάνει καταστροφή για ολόκληρο τον κόσμο».
Πρόγραμμα συναντήσεων μεταξύ Μητσοτάκη - Ερντογάν
Η επόμενη Σύνοδος του ΝΑΤΟ είναι από τις 9-11 Ιουλίου 2024 στην Ουάσινγκτον και οι Κυριάκος Μητσοτάκης και Ταγίπ Ερντογάν συμφώνησαν ήδη να συναντηθούν στο περιθώριο αυτής. Ο Έλληνας πρωθυπουργός θα έχει ήδη στο ενδιάμεσο επισκεφθεί την Άγκυρα, την προσεχή άνοιξη, πιθανότατα τον Απρίλιο. Έτσι, σε μία ίσως ιστορική πρωτιά για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, οι ηγέτες των δύο χωρών το επόμενο καλοκαίρι θα έχουν συναντηθεί εκ του σύνεγγυς πέντε φορές μέσα σε έναν χρόνο.