Την τελευταία δεκαπενταετία στο ΕΠΠ γεννήθηκαν, αναπτύχθηκαν και «αποφοίτησαν» επιτυχώς δεκάδες καινοτόμες εταιρείες από όλο το φάσμα της τεχνολογίας–π.χ. από τον χώρο της πληροφορικής, της καθαρής ενέργειας, των νανοϋλικών κ.ά.., ενώ σήμερα παρουσιάζει 100% πληρότητα στους χώρους του. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, καμία εταιρεία του ΕΠΠ δεν ανέστειλε τη λειτουργία της.
Μία από τις αξιοσημείωτες δράσεις του ΕΠΠ είναι η διοργάνωση του περιφερειακού διαγωνισμού καινοτομίας Sport Innovation. Πρόκειται για έναν από τους οκτώ περιφερειακούς διαγωνισμούς που θα γίνουν ανά τον κόσμο και ο νικητής θα συμμετάσχει στον τελικό διαγωνισμό στο Ρίο της Βραζιλίας κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, ενώ πέρα από το χρηματικό έπαθλο (100.000 ευρώ), θα έχει τη δυνατότητα pitching σε διεθνές περιβάλλον.
Το Global Start-up SportInnovation Competition διοργανώνεται από την EMGI του Ισραήλ και το HYPE Foundation, τα οποία εξειδικεύονται στην ανάπτυξη οικοσυστημάτων, θερμοκοιτίδων και επιταχυντών επιχειρήσεων.
Σκοπός του διαγωνισμού είναι να φέρει σε επαφή δυναμικούς νέους επιχειρηματίες, ερευνητές και σπουδαστές που δραστηριοποιούνται στο σχεδιασμό προϊόντων και την ανάπτυξη τεχνολογιών, που μέσα στα επόμενα χρόνια θα αλλάξουν άρδην τον κόσμο του αθλητισμού όπως τον ξέρουμε (IoT, Wearables, Swimming, Running Technologies, APP’s, medical equipment, κλπ).
Οι αιτήσεις για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό στην Ελλάδα κατατίθενται έως τις 20 Μαΐου, με την τελετή απονομής να λαμβάνει χώρα στην Πάτρα τον Ιούνιο.
Σήμερα στα dikaiologitika.gr ο κ. Γεράσιμος Μεντζελόπουλος, γενικός διευθυντής του ΕΠΠ, αναλύει τη δυναμική των νέων επιστημόνων που μέσα από το επιχειρείν στοχεύουν στην παγκόσμια αγορά.
Πόσοι και από ποιες χώρες είναι οι συμμετέχοντες στον ελληνικό περιφερειακό διαγωνισμό για το Global Sport Innovation; Είστε ικανοποιημένος από τον αριθμό;
Στο Ελληνικό Διαγωνισμό έχουν δικαίωμα συμμετοχής Startup εταιρείες από την Ελλάδα και τις λοιπές βαλκανικές χώρες. Σύμφωνα με την πληροφόρηση που έχουμε από τους συνεργάτες μας στο Ισραήλ, οι συμμετοχές μέχρι στιγμής είναι περισσότερες από 20. Ο αριθμός είναι καλός με δεδομένο ότι το αντικείμενο είναι πολύ εξειδικευμένο (sport Innovation), ενώ είναι γνωστό ότι όσο πιο ανταγωνιστικός είναι ο διαγωνισμός τόσο μειώνεται και ο αριθμός των συμμετεχόντων.
Θα μπορούσατε να μας αναφέρετε κάποιες από τις ιδέες των συμμετεχόντων στο διαγωνισμό;
Από τον Ελληνικό χώρο, η πλειοψηφία των συμμετοχών έχει να κάνει με εφαρμογές ICT (Information and communications technology/ICT) που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από αθλητές οι διαγωνιζόμενους. Στους άλλους περιφερειακούς διαγωνισμούς βλέπουμε περισσότερα προϊόντα τεχνολογίας, όπως φάρμακα, σκευάσματα, υλικά, ποδήλατα, κ.λπ.
Εντοπίζετε αληθινή δυναμική στην ελληνική σκηνή των startups, ή επικρατεί τελικά η μεγάλη εικόνα στην ελληνική οικονομία;
Υπάρχει δυναμική κυρίως στον τομέα των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (Information and communications technology/ICT). Περιορίζεται όμως συνήθως σε απλές εφαρμογές και λύσεις προγραμματισμού. Στους λεγόμενους «απαιτητικούς» τομείς (π.χ. υλικά, κατασκευές, ενέργεια, φάρμακα κ.λπ.) υπάρχει πρόβλημα καθώς απαιτούνται επενδύσεις και μεγαλύτερος χρόνος επώασης. Επίσης υπάρχει ζήτημα στο scale-up. Γενικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι είμαστε αρκετά πίσω σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Επίσης υπάρχει ο κίνδυνος να εξελιχθεί σε άλλη μία συνήθη εικόνα της Ελληνικής Οικονομικής και Επιχειρηματικής Πραγματικότητας. Θα είναι κρίμα.
Πιστεύετε πως μόνο η κρίση ευθύνεται για το φαινόμενο μετανάστευσης του επιστημονικού δυναμικού της χώρας τα τελευταία χρόνια;
Φυσικά όχι. Οι ευκαιρίες, οι ευκολίες και οι προκλήσεις που απολαμβάνουν οι επιστήμονες στο εξωτερικό είναι τεράστιες. Επίσης υπάρχει μεθοδικότητα, προγραμματισμός και μεγάλη βιομηχανική βάση να σε υποδεχτεί και να σε αναδείξει.
Γιατί να επιχειρήσουν οι νέοι επιστήμονες/ερευνητές στη χώρα μας;
Προσφέρει δημιουργία, αξιοπρέπεια και προοπτική. Τα χρήματα είναι αρκετά για όσους πετύχουν, ενώ ένας καλός ερευνητής ή επιχειρηματίας έχει τη δυνατότητα δραστηριοποίησης στο εξωτερικό. Οι startups που είναι στο χώρο του ΕΠΠ δεν έκλεισαν στα χρόνια της κρίσης. Επίσης, μελέτες καταδεικνύουν ότι στο άμεσο μέλλον μία ομάδα επιστημόνων μόνο αν επιχειρήσει θα έχει προοπτική ανεύρεσης εργασίας.
Πόσες επιχειρήσεις φιλοξενεί σήμερα το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών;
Περίπου 15. Παρακολουθούμε και άλλες 15 στην Πάτρα.
Ένας νέος ερευνητής ή μία startup επιχείρηση που φιλοξενείται στο ΕΠΠ μπορεί να μεταφράσει την καινοτομία σε οικονομικό αποτέλεσμα; Εάν όντως συμβαίνει αυτό μπορείτε να μας δώσετε μερικά παραδείγματα;
Ναι. Παραδείγματα είναι οι Nanoradio – Samsung, Advent, Helbio, Bytemobile-Citrix, Antcor-U-blox, BriteSolar, ThinkSilicon, IridaLabs, Yodiwo, ΑlthomEngineering, Insybio, Noesis, Dialog κ.λπ.
Ποιες ειδικότητες εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά ανάληψης επιχειρηματικής δράσης;
ICT, ενέργεια, φάρμακα, υλικά.
Από την εμπειρία σας μπορείτε να μας πείτε αν οι επιτυχημένες ελληνικές startups καταφέρνουν τελικά να ξεπεράσουν το κατώφλι των μικρών επιχειρήσεων, διαμορφώνοντας χαρακτηριστικά πιο οργανωμένης επιχειρηματικότητας, η οποία μπορεί να αντεπεξέλθει σε διεθνείς ανταγωνιστικές πιέσεις;
Δυστυχώς πολύ μικρός αριθμός το καταφέρνει.
Όπως προκύπτει από τα τελικά στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, η Ελλάδα ως προς τις δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των 28 χωρών της Ε.Ε. Τι κατά τη γνώμη σας πρέπει να αλλάξει; Το ελληνικό κράτος στηρίζει το νεοφυές επιχειρείν;
Τα χρήματα που έχουν δοθεί κατά καιρούς είναι πάρα πολλά με πολύ μικρό αποτέλεσμα. Πρέπει να αλλάξει το σύνολο της ερευνητικής, και επιχειρηματικής πολιτικής. Μονάδες όπως το ΕΠΠ θα έπρεπε να είχαν στηριχθεί πολύ περισσότερο. Τα ερευνητικά κέντρα πρέπει να κατευθυνθούν σε στρατηγικές επιχειρηματικότητας και διεθνοποίησης. Οι παθογένειες του δημόσιου τομέα πρέπει να μείνουν εκτός. Το ελληνικό κράτος θα πρέπει να αναθεωρήσει την πολιτική του, να αντιγράψει επιτυχημένα παραδείγματα και να «σπάσει αυγά» αν θέλει να έχει αποτέλεσμα.
Η Ελλάδα καταλαμβάνει την πρώτη θέση σε ό,τι αφορά τον αριθμό των εγγεγραμμένων φοιτητών (που προφανώς είναι αυξημένος με τον αριθμό των αιώνιων φοιτητών και των φοιτητών και φοιτητών που μόνο στα χαρτιά παρακολουθούν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα), ωστόσο, βρίσκεται στη 46η θέση ως προς την κατάταξη των πανεπιστημίων με βάση την ποιότητά τους σύμφωνα με μια σειρά από δείκτες που περιλαμβάνουν δημοσιεύσεις, ετεροαναφορές και άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Πως το σχολιάζετε; Τι φταίει;
Κατά την άποψή μου η θέση των ελληνικών πανεπιστημίων είναι ακόμα χαμηλότερα. Ακόμα σώζονται λόγω ικανού αριθμού μελών ΔΕΠ που προέρχονται από Πανεπιστήμια του εξωτερικού καθώς και από το λαμπρό ιστορικό τους. Σε λίγα χρόνια και αυτό θα εκλείψει αφού ένας νέος καθηγητής ή επιστήμονας δεν έχει λόγο να επιστρέψει στη χώρα του. Τα Πανεπιστήμια πρέπει να αλλάξουν δομές και να έρθουν πιο κοντά στη βιομηχανία και την εφαρμοσμένη έρευνα. Επίσης τα προγράμματα σπουδών πρέπει να έχουν αντίκρισμα στην αγορά εργασίας, στις ανάγκες της βιομηχανίας και τις νέες τεχνολογίες που ακόμα είναι στα σπάργανα και όχι στα προσόντα του εκάστοτε καθηγητή. Για παράδειγμα, στο εξωτερικό υπάρχουν δείκτες που αναφέρονται στον αριθμό spin-off που δημιουργούν, τη συνεργασία τους με τεχνολογικά πάρκα, τα έργα που τρέχουν με εταιρείες, τα ιδιωτικά κεφάλαια που κινητοποιούν, η διαχείριση των IPR. Σε αυτούς τους δείκτες τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι πολύ χαμηλά. Δεν είμαι αρμόδιος όμως να πω περισσότερα.
Τι είναι το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών
Tο Επιστημονικό Πάρκο Πατρών Α.Ε. (ΕΠΠ) είναι οργανισμός που δημιουργήθηκε με βάση το μοντέλο της «θερμοκοιτίδας» νέων επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας. Κύριος στόχος είναι η προσφορά υποδομών καθώς και η διαμόρφωση κατάλληλου οικονομικού περιβάλλοντος ώστε να υποστηρίξει και να προωθήσει τη δημιουργία, λειτουργία και ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρήσεων μέσα από διαδικασίες γρήγορης ανάπτυξης (spin-off – τεχνοβλαστός) και τη συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων.
Το ΕΠΠ ιδρύθηκε το 1989 με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας και συγκεκριμένα του Ερευνητικού Ινστιτούτου Χημικής Μηχανικής & Υψηλών Θερμοκρασιών (ΕΙΧΗΜΥΘ). Το 1998 ολοκληρώθηκαν οι σημερινές ιδιόκτητες εγκαταστάσεις του στο Ρίο Πατρών, συνολικής επιφάνειας 4.800 τ.μ., ενώ το 2001 (Ν.2919/2001, άρθρο 5) το σύνολο των μετοχών του αποκτήθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο (Υπουργείο Οικονομικών), με στόχο την είσοδο στο μετοχικό του κεφάλαιο ιδιωτών επενδυτών.
Το ΕΠΠ είναι Ανώνυμη Εταιρεία, διοικείται από το Διοικητικό της Συμβούλιο, και λειτουργεί σύμφωνα με την Εθνική Νομοθεσία περί Ανωνύμων Εταιρειών, τη σχετική νομοθεσία για τις Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμούς, όπως επίσης και τη νομοθεσία για τη σύνδεση της έρευνας με την παραγωγή.
Από το Μάιο του 2014 (Ν.4261, άρθρο 178, ΦΕΚ107//05.05.2014) την εποπτεία του ασκεί η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας. Με το νέο νόμο για την έρευνα, την τεχνολογική ανάπτυξη και την Καινοτομία (Ν.4310/2014, ΦΕΚ 258//08.12.2014), το ΕΠΠ εντάχθηκε στη Διεύθυνση Εποπτείας Ερευνητικών και Τεχνολογικών Φορέων της ΓΓΕΤ.
Οι τομείς επιστημονικού ενδιαφέροντος αφορούν την Πληροφορική και Μικροηλεκτρονική, τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και τις Βιοεπιστήμες. Η προέλευσή τους είναι κυρίως ελληνική έχοντας ξεκινήσει τη δραστηριότητά τους από τη Δυτική Ελλάδα, ενώ υπάρχουν και εταιρίες στις οποίες έχουν επενδυθεί ξένα κεφάλαια (π.χ. Σουηδία, Γερμανία, Ελβετία, ΗΠΑ). Η πλειοψηφία των εταιρειών παρουσιάζει σημαντική εξωστρέφεια (90% του κύκλου εργασιών τους πραγματοποιείται με συναλλαγές στο εξωτερικό) ενώ σε πολλές από αυτές έχουν επενδυθεί κεφάλαια υψηλού ρίσκου (venturecapitals) αλλά και μικρότερα ιδιωτικά.
Οι εταιρείες που είναι εγκατεστημένες στο ΕΠΠ έχουν κατοχυρώσει τα τελευταία χρόνια περισσότερες από 30 διεθνείς πατέντες, έχουν υλοποιήσει περισσότερα από 40 έργα Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης συνολικού προϋπολογισμού περίπου 30 εκατ. ευρώ και έχουν επενδύσει σε πάγιο τεχνολογικό εξοπλισμό περισσότερα από 7 εκατ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι αρκετές από τις επιχειρήσεις που βρίσκονται στο ΕΠΠ συμμετείχαν στον διαγωνισμό εφαρμοσμένης έρευνας και καινοτομίας της Eurobank και του ΣΕΒ «Η Ελλάδα Καινοτομεί» το 2011 με αρκετές από αυτές να έχουν βραβευτεί και να βρίσκονται στην τελική κατάσταση επιλογής. Το ίδιο το ΕΠΠ έχει υλοποιήσει περισσότερα από 29 ερευνητικά και αναπτυξιακά έργα (εθνικά και ευρωπαϊκά) με κύριο στόχο να φέρει σε επαφή τα πανεπιστήμια με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της Δυτικής Ελλάδας.
Απώτερος στρατηγικός στόχος του ΕΠΠ είναι να δημιουργήσει μία σύγχρονη Καινοτομική Επιχειρηματική Περιοχή στη Περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδας, που θα αποτελέσει εργαλείο ανάπτυξης και προσανατολισμού της προς το «αναδυόμενο καινοτομικό οικονομικό -παραγωγικό περιβάλλον» διευκολύνοντας - προσθετικά και εναλλακτικά - καινούργιες οικονομικές, παραγωγικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες στην περιοχή.
Οι εταιρείες στα Επιστημονικά Πάρκα συνεισφέρουν σε μια σειρά οικονομικών και κοινωνικών δεικτών, γεγονός που τις καθιστά ιδιαίτερης σημασίας παράγοντες στην οικονομική ευημερία μιας χώρας ή περιφέρειας. Ειδικότερα η Ελλάδα είναι μια μικρή περιφερειακή ανοικτή οικονομία και οι ελληνικές επιχειρήσεις παραγωγής τεχνολογίας χαρακτηρίζονται από την «τεχνολογική απόσταση» τους από τις διεθνείς επιχειρήσεις που πρωτοστατούν στην παραγωγή τεχνολογίας. Τα Επιστημονικά Πάρκα συμβάλλουν στη μείωση αυτής της απόστασης.
Στην ίδια κατεύθυνση θα πρέπει να συνυπολογισθεί ο προσανατολισμός μεγάλου μεγέθους πολυεθνικών επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας (Dialog, Samsung, Citrix,) για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων τους που σχετίζονται με R&D στην περιοχή μέσω επιχειρήσεων που γεννήθηκαν, αναπτύχθηκαν και «αποφοίτησαν» επιτυχώς από το ΕΠΠ.
Επίσης η εγκατάσταση στο ΕΠΠ ηγέτιδων επιχειρήσεων σε κλάδους υψηλής τεχνολογίας (Velti, ΒΙΑΝΕΞ), επιχειρήσεων που πολύ πρόσφατα συνήψαν ιδιαίτερα σημαντικές επιχειρηματικές συνεργασίες με έντονη εξωστρέφεια (π.χ. στο μετοχικό κεφάλαιο της Advent Technologies S.A. συμμετέχουν το PJ TechCatalystFund του ομίλου Πειραιώς, οι πολυεθνικές εταιρείες Velti S.A. και SunlightSystems, όπως επίσης και το ConnecticutInnovationsFund των ΗΠΑ) και ιδιαίτερα δυναμικών νέων επιχειρήσεων (π.χ. οι εταιρείες ALTHOM Engineering και ΕASN οι οποίες συμμετέχουν σε προγράμματα ανάπτυξης της EADS-Αirbus).