Μια πρώτη- αν και μάλλον αναμενόμενη- ψυχρολουσία περίμενε την άρτι ανασχηματισθείσα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ στη χθεσινή συνεδρίαση του Eurogroup. Παρά τις ενθαρρυντικές κουβέντες για «πρόοδο» και προσδοκία ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης μέχρι το τέλος του έτους, και ιδεωδώς μέχρι τη συνεδρίαση του Eurogroup στις 5 Δεκεμβρίου, στο θέμα του χρέους δεν τηρήθηκε η «υπόσχεση» του Γ. Ντάισελμπλουμ περί παρουσίασης των βραχυπρόθεσμων μέτρων που επεξεργάζεται ο ESM κατά τη χθεσινή συνεδρίαση. Υπενθυμίζεται ότι αυτό υποστήριζε προ μιας εβδομάδας ο πρόεδρος του Eurogroup, σε έγγραφό του προς το ολλανδικό κοινοβούλιο. Η χθεσινή ειδησεογραφία κατέγραψε ήδη ότι η σχετική ανακοίνωση ορίστηκε για τις 5 Δεκέμβριου, οπότε ο ESM θα έχει ολοκληρώσει την «τεχνική επεξεργασία» των μέτρων. Αλλά ταυτόχρονα κατέγραψε ότι Σόιμπλε και Ντάισελμπλουμ απέκλεισαν κατηγορηματικά οποιαδήποτε συζήτηση των «πιθανών» μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων οποτεδήποτε πριν την ολοκλήρωση του τρίτου Μνημονίου, τον Ιούνιο του 2018. Κι επειδή σ’ αυτό ουδείς άλλος διατύπωσε αντίρρηση -πλην της ελληνικής κυβέρνησης που επιμένει σε ολοκληρωμένη συζήτηση και συμφωνία και επί του συνόλου των μέτρων για το χρέος («παραμετροποίηση», κατά τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Γ. Χουλιαράκη) και για μείωση των πλεονασμάτων μετά το 2018-, το γερμανο-ολλανδικό βέτο αποκτά χαρακτήρα αυθεντικής και οριστικής ερμηνείας της απόφασης του Eurogroup του περασμένου Μαΐου. Προς το παρόν έχουμε μια επικράτηση της γραμμής Σόιμπλε, αν και σε ήπιους τόνους.
Οι αστερίσκοι του Eurogroup…
Έχει όμως η χθεσινή απόφαση και μερικούς ενδιαφέροντες αστερίσκους. Αν και το ίδιο το ΔΝΤ δεν μίλησε, παρά την παρουσία Τόμσεν στο Eurogroup, ο Ντάισελμπλουμ επικαλέστηκε «βούληση του Ταμείου για απόφαση μέχρι το τέλος του έτους». Θα ήταν σημείωση άνευ σημασίας αν δεν συνοδευόταν από την παραδοχή Ντάισελμπλουμ ότι, για να λάβει το ΔΝΤ τη σχετική απόφαση, «μακροπρόθεσμα χρειάζεται μια συμφωνία ή δέσμευση για το πώς θα βοηθηθεί η Ελλάδα στη βιωσιμότητα του χρέους», αν και ακριβείς προβλέψεις είναι αδύνατο να υπάρξουν πριν από το 2018. Η λέξη κλειδί είναι η «δέσμευση», που έχει κάτι από την αντίστοιχη συμφωνία του 2012, οπότε η Ευρωζώνη πάλι δεσμεύθηκε για μελλοντική επανεξέταση και διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους, προκειμένου να συμμετάσχει το ΔΝΤ στο δεύτερο Μνημόνιο.
Το γεγονός ότι ούτε ο Τόμσεν, ούτε άλλος εκπρόσωπος του ΔΝΤ έχει μιλήσει μέχρι στιγμής για να διαψεύσει ή να μετριάσει τις δηλώσεις Ντάισελμπλουμ προδίδει ότι άλλη μια «πολιτική συμφωνία» συμμετοχής του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση. Ποιος και με ποιους όρους θα κλείσει το νέο ελληνικό «deal»; Το πιθανότερο είναι ότι ο κλήρος πέφτει στον Ομπάμα.
… Και τα προβλήματα της επίσκεψης Ομπάμα
Ο απερχόμενος αμερικανός πρόεδρος έρχεται την άλλη Τρίτη στην Αθήνα, με μια ατζέντα που περιλαμβάνει, αν και όχι ως μείζονα προτεραιότητα, και το ελληνικό χρέος.
Το πρώτο πρόβλημα με την επίσκεψη αυτή είναι ότι μέχρι αύριο – και ίσως για μερικά ακόμη 24ωρα- δεν είναι σαφές ποια διάδοχη αμερικανική κυβέρνηση θα εκπροσωπεί ο Μπαράκ Ομπάμα. Μια νίκη Τραμπ αλλάζει τα πάντα, μια νίκη Κλίντον υποθέτουμε ότι εξασφαλίζει συνέχεια, ένα πολυήμερο εκλογικό θρίλερ, ανάλογο του 2000 λειτουργεί αποτρεπτικά για σημαντικές πρωτοβουλίες.
Το δεύτερο πρόβλημα, αν υποθέσουμε ότι ο απερχόμενος Αμερικανός πρόεδρος θέλει να εξαντλήσει τα περιθώρια επιρροής του στον δεύτερο σταθμό της τελευταίας ευρωπαϊκής του περιοδείας, στο Βερολίνο, είναι ότι και εκεί είναι ασαφές αν η συνομιλήτριά του καγκελάριος Μέρκελ θα είναι και πάλι υποψήφια, ώστε να είναι αξιόπιστη οποιαδήποτε δέσμευσή της έστω και για τη μελλοντική συναίνεση σε ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Η υποψηφιότητά της είναι σε εκκρεμότητα και το πιθανότερο είναι να μη γνωστοποιηθεί πριν το συνέδριο του κόμματός της, τον Δεκέμβριο.
Και το τρίτο πρόβλημα είναι πως ο Ομπάμα, στον οποίο η ανασχηματισμένη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ επενδύει μεγάλες προσδοκίες, σηματοδοτημένες ακόμη και με την καίρια – και συνάμα αινιγματική - τοποθέτηση του Δ. Παπαδημητρίου στο υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, ενδέχεται να χρειαστεί να ασκήσει την επιρροή του όχι στο Βερολίνο, αλλά στην Ουάσιγκτον. Δηλαδή, στην ηγεσία του ΔΝΤ. Με τα δεδομένα που δημιουργεί η γερμανική ακαμψία και η χθεσινή αποσαφήνιση της τελικής στάσης Eurogroup και ESM, είναι το ΔΝΤ που καλείται πάλι «να κάνει την καρδιά του πέτρα» και να ακροβατήσει πάνω στο καταστατικό του και στους ευαίσθητους συσχετισμούς στο Δ.Σ. του. Φυσικά, αν υπάρχει αμερικανικό πράσινο φως όλα γίνονται ευκολότερα, αλλά και πάλι η νέα «πολιτική δέσμευση» για μελλοντική παρέμβαση στο χρέος που υπόσχεται υπόρρητα το Eurogroup πρέπει να είναι πολύ ισχυρότερη και σαφέστερη απ’ αυτήν του 2012 για να υπάρξει απόφαση για -έστω και συμβολική- δανειακή συμμετοχή του ΔΝΤ στο τρίτο Μνημόνιο. Επομένως, η ευρωπαϊκή περιοδεία του Ομπάμα μπορεί να έχει την κατάληξή της στην Ουάσιγκτον.