Bloomberg: Νέα οικονομική κρίση απειλεί την Ελλάδα αν δε λύσει το πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων

Σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο, επιβαρυμένες με τα κόκκινα δάνεια, που καλύπτουν σχεδον το μισό ποσό των συνολικών χορηγήσεων, οι ευρισκόμενες σε δοκιμασία τράπεζες παραμένουν ένα από τα πιο σοβαρά εμπόδια στην οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας.

Υπάρχουν ακόμη και ανησυχίες ότι η χώρα θα αντιμετωπίσει νέα χρηματοπιστωτική κρίση, εάν δεν μπορέσει να βγάλει τους πιστωτές της από το καθοδικό σπιράλ.

1. Τι μπορεί να γίνει;

Η κυβέρνηση φέρεται να εξετάζει ένα σχέδιο που θα βοηθήσει τις τράπεζες να απαλλαγούν ταχύτερα από τα κόκκινα δάνεια, και το οποίο θα περιλαμβάνει πιθανότατα παροχή κρατικών εγγυήσεων. Διάφορες ιδέες, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας ενός Σχήματος Προστασίας Ενεργητικού και Οχημάτων Ειδικού Σκοπού έχουν πέσει στο τραπέζι της συζήτησης. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το «μαξιλάρι ασφαλείας» των 24 δισ. ευρώ για να στηρίξει τα πιστωτικά ιδρύματα, αλλά κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε αμφιβολίες για το εάν μπορεί να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της, ενώ θα ερχόταν σε αντίθεση με τους κοινοτικούς κανόνες για το bail in.

2. Yπάρχουν άλλες πιθανές λύσεις;

Ναι. Η Τράπεζα της Ελλάδας έχει καταρτίσει το δικό της σχέδιο. Είναι λίγο πιο περίπλοκο και περιλαμβάνει τη μεταφορά μέρους των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων των τραπεζών σε ένα όχημα ειδικού σκοπού- κάτι που θα επηρέαζε αρνητικά τα κεφάλαιά τους. Ωστόσο θα επέτρεπε να απαλλαγούν από το μισό, περίπου, των κόκκινων δανείων τους. Υπάρχει ακόμη μία ιδέα της κυβένησης για επιδότηση της αποπληρωμής μικρότερων δανείων, στα πρότυπα του σχήματος «Εστία» που εφαρμόζεται στην Κύπρο. Το σχέδιο ενδέχεται να παρουσιαστεί τον Δεκέμβριο.

3. Πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα;

Η μη εξυπηρετούμενη έκθεση (των τραπεζών) καλύπτει σχεδόν το 50% του ενεργητικού των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων. Τα ρυθμιστικά κεφάλαιά τους αποτελούνται κυρίως από αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις έναντι του ελληνικού κράτους. Στο Χρηματιστήριο ο τραπεζικός δείκτης έχει χάσει σχεδόν το 50% της αξίας του φέτος, ενώ η Τράπεζα Πειραιώς σχεδιάζει να αντλήσει περισσότερα κεφάλαια. Οι τράπεζες πιέζονται από τις ρυθμιστικές αρχές και τα funds, που «σορτάρουν» ελληνικές τράπεζες, όπως το Oceanwood Capital Management είναι πεπεισμένα ότι δεν μπορούν να εξυγιάνουν τους ισολογισμούς τους, χωρίς να ξοδέψουν σημαντικά κεφάλαια.

4. Τι έχει κάνει η Ελλάδα μέχρι στιγμής:

Κατέληξε σε μία συμφωνία ορόσημο με τους Ευρωπαίους στα μέσα του 2019, η οποία της δίνει τη δυνατότητα να αρχίσει σε μία δεκαετία την αποπληρωμή των περισσότερων δανείων της. Οι τράπεζες έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί τρεις φορές από την έναρξη της κρίσης- πιο πρόσφατα το 2015. Το κράτος έχει ρίξει σχεδόν 50 δισ. ευρώ για την ενίσχυση των κεφαλαίων τους την τελευταία δεκαετία και τονίζει ότι πλέον έχουν ισχυρή κεφαλαιακή βάση, η οποία θα ευνοηθεί περαιτέρω από την οικονομική ανάκαμψη. Σημειώνει επίσης ότι έχουν νέα εργαλεία στη διάθεσή τους για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων, όπως οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί και ο εξωδικαστικός διακανονισμός. Ωστόσο αυτά δεν φαίνεται να επαρκούν.

5. Πώς έγιναν τόσο σοβαρά τα πράγματα;

Το καθοδικό σπιράλ των ελληνικών τραπεζών άρχισε πριν από μία δεκαετία, όταν η οικονομία εισήλθε στην βαθύτερη και μακροβιότερη ύφεση, που μπορεί κανείς να θυμηθεί. Οι στάσεις πληρωμών επί των δανείων ήταν μαζικές από το 2008. Στο διάστημα αυτό χρεοκόπησε ουσιαστικά και η χώρα, με τις τράπεζες να αναγκάζονται να προβούν σε μεγάλες διαγραφές των ομολόγων, που είχαν στην κατοχή τους. Η χρηματοδότηση στέρεψε. Ο Αλέξης Τσίπρας εξελέγη το 2015 με την υπόσχση να δώσει τέλος στη λιτόητα. Η εξάμηνη αντιπαράθεσή του με του Ευρωπαίους πιστωτές πυροδότησε μαζικές εκροές καταθέσεων από τις τράπεζες και οδήγησε τη χώρα στο χείλος της εξόδου από το ευρώ. Επεβλήθησαν capital controls και η οικονομία έκανε νέα βουτιά.

6. Οι τράπεζες φέρουν ευθύνη;

Ναι. Τα προβλήματα της χώρας αποκάλυψαν μία σειρά αποτυχιών στην εταιρική διακυβέρνηση, μεταξύ των οποίων και τη χορήγηση δανείων σε δανειολήπτες, που δεν θα ήταν δυνατόν να τα αποπληρώσουν. Αυτές οι πρακτικές δεν σχολιάζονταν, καθώς τεράστια δάνεια είχαν δοθεί σε πολιτικά κόμματα και μέσα ενημέρωσης. Στην πραγματικότητα ένας από τους όρους των μνημονίων ήταν η πλήρης αναδιοργάνωση των συμβουλίων των τραπεζών. Το ερώτημα είναι εάν οι νέες διοικήσεις μπορούν να αλλάξουν την κατάσταση.

7. Θα λειτουργήσουν τα σχέδια στήριξης;

Μένει να φανεί. Σε παρόμοιες περιπτώσεις του παρελθόντος (Ιταλία, Κύπρος), οι ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές ακολούθησαν μία πιο φιλελεύθερη προσέγγιση στους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, επιτρέποντας δημόσια στηρίγματα για να αποτραπεί η καταστροφή. Αλλά τέτοιες λύσεις δεν είναι ούτε εύκολες ούτε φθηνές.