Στόχος του κόμβου INNOVATHENS είναι να στηρίξει 10.000 νέους της Αθήνας με τη σύμπραξη 300 καινοτόμων επιχειρήσεων, που θα μεταφέρουν την τεχνογνωσία τους και την εμπειρία τους. Αυτό θα γίνει με τη διοργάνωση εκθέσεων και φεστιβάλ καινοτομίας, με την παροχή ολοκληρωμένης κατάρτισης σε 50 νεανικές ομάδες με τη βοήθεια καταξιωμένων επιχειρηματιών της πόλης, καθώς και με σεμινάρια σε συνεργασία με τις μεγαλύτερες εταιρείες του τεχνολογικού κλάδου.
Επιπλέον, σε φάση σχεδιασμού βρίσκεται το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων με προϋπολογισμό 4.452.600 ευρώ.
Βασική λειτουργία του είναι να παρέχει υποστηρικτικές υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας, σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή του δήμου, καθοδηγώντας και αξιολογώντας την εφαρμογή επιχειρηματικών σχεδίων.
Κι όλα αυτά δωρεάν για τους νέους της πόλης και χωρίς καμία επιβάρυνση για τους δημότες.
Τι περιλαμβάνει το INNOVATHENS
ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ
Οι εβδομάδες - ημέρες καινοτομίας είναι ιδιαίτερα κατάλληλες για την επιδίωξη των παρακάτω στόχων:
(i) Την προώθηση και τη στήριξη καινοτομικής κουλτούρας στην περιφέρεια εφαρμογής,
(ii) Την εκμετάλλευση της ενδογενούς δυναμικού καινοτομίας για την προώθηση της επιχειρηματικότητας και της Περιφερειακής ανάπτυξης.
Ο κύριος στόχος είναι από τη μία να φέρει σε επαφή τους νέους ανθρώπους με την επιχειρηματική πραγματικότητα και από την άλλη να αναπτύξει δεσμούς ανάμεσα στους επιχειρηματίες και τους ανθρώπους της έρευνας και της επιστήμης.
Στις εβδομάδες καινοτομίας συμμετέχουν, σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία, μαθητές, φοιτητές, νέες επιχειρήσεις (start - ups), ήδη λειτουργούσες επιχειρήσεις και πολίτες. Οι επιμέρους στόχοι που τίθενται είναι:
• Η Προώθηση της επιχειρηματικότητας σαν ενός μοντέρνου τρόπου ζωής
(lifestyle),
• Η Ενθάρρυνση των νέων ανθρώπων στην κατεύθυνση να γίνουν περισσότερο καινοτόμοι και με επιχειρηματική αντίληψη,
• Η Προώθηση της αντίληψης και της γνώσης των επιχειρηματιών σε σύγχρονα επιστημονικά θέματα και στις τάσεις της αγοράς,
• Η Δημιουργία πραγματικών επαφών ανάμεσα σε επιχειρηματίες και ερευνητές.
Η ομάδα - στόχος περιλαμβάνει το σύνολο του πληθυσμού αλλά δίνεται έμφαση στις νεαρές ηλικίες. Επιδιώκεται ιδιαίτερα η συμμετοχή μαθητών, φοιτητών, πιθανών νέων επιχειρηματιών και ήδη ενεργών επιχειρηματιών.
Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται παρουσιάζουν ιδιαίτερα μεγάλη ποικιλία. Οι περισσότερες γνωστές περιλαμβάνουν σεμινάρια, εκθέσεις, εργαστήρια (workshops), συνέδρια, επισκέψεις σε επιχειρήσεις, παρουσίαση πραγματικών περιπτώσεων, διαγωνισμούς κλπ. Κάθε φορά επιλέγεται εκείνη η μεθοδολογική προσέγγιση που ταιριάζει στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ομάδας -στόχου. Επίσης και το περιεχόμενο κάθε μεμονωμένου γεγονότος διαμορφώνεται με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ομάδας - στόχου.
Η ευρωπαϊκή εμπειρία των εβδομάδων καινοτομίας καταδεικνύει ότι τα κρίσιμα σημεία επιτυχίας, στα οποία απαιτείται και ιδιαίτερη έμφαση, είναι τα παρακάτω:
º Τρόποι ανάπτυξης δημιουργικής σκέψης,
º Παρουσίαση όχι μόνο περιπτώσεων επιτυχίας αλλά και περιπτώσεων καινοτόμων ιδεών που τελικά δεν πέτυχαν σε επιχειρηματικό επίπεδο,
º Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και οι πιθανές λύσεις σε περιπτώσεις αποτυχίας,
º Σύγχρονο marketing της καινοτομίας και καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις,
º Δυνατότητες για συνεργασία με νέους από το εξωτερικό,
º Τρόποι ανάπτυξης μη - συμβατικών ιδεών,
º Τρόποι να πείθεις για τη χρησιμότητα της καινοτόμου ιδέας - επικοινωνία,
º Προσέλκυση χορηγών των καινοτόμων ιδεών.
Ενεργό Εργαστήριο
Το Ενεργό Εργαστήριο (Living Lab) είναι ένα περιβάλλον ελέγχων και πειραματικών δοκιμών πραγματικής ζωής όπου τελικοί χρήστες και παραγωγοί συν-δημιουργούν καινοτομικές διαδικασίες και προϊόντα. Το Ενεργό Εργαστήριο εμπλέκει στις σχετικές διαδικασίες τέσσερις ομάδες ατόμων και οργανισμών:
(i) Καταναλωτές (καθημερινοί άνθρωποι),
(ii) Χρήστες (επιχειρήσεις),
(iii) Παραγωγούς τεχνολογίας (Πανεπιστήμια, ερευνητές, φοιτητές),
(iv) Διευκολυντές (enablers, Δημόσιος Τομέας).
Σημειώνεται ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι πρέπει να απολαμβάνουν οφέλη από τη συμμετοχή τους στο Ενεργό Εργαστήριο για να είναι το Ενεργό Εργαστήριο Βιώσιμο και Αποτελεσματικό
HUB ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (i-HUB)
Το innovation hub (i-hub) αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την τόνωση της απασχόλησης και την ανασυγκρότηση παραγωγικών δραστηριοτήτων μέσω της εκμετάλλευσης των δυνατοτήτων της καινοτόμου επιχειρηματικότητας. Επιδιώκεται η δημιουργία και η ανάπτυξη θεσμών παράλληλα με την εκμετάλλευση εγκαταστάσεων είτε σε Ιστορικά Κέντρα πόλεων ή σε Παλιές Βιομηχανικές Περιοχές. Η κύρια κατεύθυνση είναι η σύνδεση των περιφερειακών & αστικών πόρων με τις δυνατότητες και τις ανάγκες της Καινοτόμου Επιχειρηματικότητας. Ουσιαστικά πρόκειται για πολιτική που αποβλέπει τόσο σε αστικές αναπλάσεις όσο και στη συγκρότηση νέων παραγωγικών μοντέλων και αντίστοιχων μοντέλων απασχόλησης. Με άλλα λόγια, το κύριο ερώτημα που πρέπει ν’ απαντηθεί είναι:
Πώς η Επιστημονική Έρευνα, η Τεχνολογία, η Καινοτομία και η Δημιουργικότητα (Τέχνες, Πολιτισμός, Μόδα, Σχέδιο, Επικοινωνία κλπ) εντάσσονται στο μείγμα της αστικής πολιτικής και της παραγωγικής ανασυγκρότησης.
Τα innovation hubs:
- αποτελούν παραλλαγή/εξέλιξη της κλασσικής θερμοκοιτίδας,
- εστιάζουν στην επικοινωνία μεταξύ των συνδεδεμένων επιχειρηματιών ή υποψήφιων επιχειρηματιών και λιγότερο στην παροχή κλασσικού τύπου υποδομών σαν αυτές που συναντώνται στις θερμοκοιτίδες,
- στοχεύουν στην προώθηση καινοτόμου επιχειρηματικότητας, χωρίς ιδιαίτερη κλαδική εξειδίκευση αν και οι μέχρι τώρα διαθέσιμες καλές πρακτικές εστιάζονται κατά κύριο λόγο στην κοινωνική και περιβαλλοντική επιχειρηματικότητα.
Βασικό στοιχείο επιτυχίας τους είναι οι κοινωνικές σχέσεις/θεσμοί και η δικτύωση τους τόσο στις τοπικές οικονομίες όσο και σε ευρύτερα γεωγραφικά πλαίσια.
Σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές, τις πρωτοβουλίες για τη συγκρότηση τους αναλαμβάνουν είτε αποκλειστικά φορείς του ιδιωτικού τομέα ή συνεργατικές συμπράξεις Τοπικών Καινοτόμων Επιχειρηματιών, Πανεπιστημίων, Ερευνητικών Κέντρων και Τοπικών/Περιφερειακών αρχών.
CO-WORKING SPACES
Μια από τις νεώτερες τάσεις στην υποστήριξη της καινοτομίας είναι η δημιουργία κοινών χώρων στους οποίους δουλεύουν πολλές ξεχωριστές ομάδες ή ακόμα και ελεύθεροι επαγγελματίες. Τα co-working spaces χρησιμοποιούνται πολύ συχνά από επαγγελματίες που εναλλακτικά θα δούλευαν από το σπίτι τους ή ταξιδεύουν πολύ και κρίνουν ασύμφορο να διατηρούν ένα γραφείο. Τα co-working spaces αποτελούν μια αντιστροφή της τάσης που είχε δημιουργήσει αρχικά η εξάπλωση του internet για εργασία από το σπίτι. Διάφορες έρευνες έδειξαν πως πολλοί εργαζόμενοι προτιμούν το περιβάλλον ενός πολύβουου γραφείου ανεξάρτητων επαγγελματιών από την «ησυχία του σπιτιού τους». Συνήθως οι χώροι αυτοί έχουν τον χαρακτήρα ενός open space γραφείου το οποίο παρέχει επιπλέον και κοινούς χώρους όπως αίθουσες συσκέψεων, γραμματεία, κα (Foertsch, 2011).
Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί (κυρίως στις ΗΠΑ) co-working spaces από επαγγελματίες που ασχολούνται με τον χώρο του internet. Σε αυτή την περίπτωση, οι επαγγελματίες, εκτός από χώρους μοιράζονται και κοινά ενδιαφέροντα με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να δημιουργούν βραχυπρόθεσμες ή και μακροπρόθεσμες συμμαχίες στο πρότυπο των συμμαχιών της κινηματογραφικής βιομηχανίας (βλ. Ανοιχτό Vs Κλειστό Μοντέλο Καινοτομίας: Δύο ακραίες περιπτώσεις). Αυτή η τάση είχε σαν αποτέλεσμα τη δημιουργίας κοινοτήτων (τόσο σε φυσικό όσο και σε ιντερνετικό χώρο) με κοινά ενδιαφέροντα. Η ανάπτυξη τέτοιων κοινοτήτων (η οποία συχνά ενισχύεται από εκδηλώσεις) γίνεται σταδιακά πιο ισχυρός λόγος ένταξης νέων μελών σε co-working spaces υποσκελίζοντας τους αρχικούς στόχους που δεν ήταν άλλοι από τη μείωση των λειτουργικών εξόδων και την εύρεση επαγγελματικής στέγης ‘εκτός σπιτιού’.
Tα co-working spaces λειτουργούν σαν προ-θερμοκοιτίδες (pre-incubators) με αποτέλεσμα να προσελκύουν και το ενδιαφέρον επενδυτών οι οποίοι ενδιαφέρονται για νέες επιχειρηματικές ιδέες ή (business angels ή venture capital).
Βήματα Προετοιμασίας
Καθορισμός φυσικού χώρου από το Δήμο Αθηναίων,
Καθορισμός προσφερόμενων υπηρεσιών,
Καθορισμός διαδικασιών εισόδου και εξόδου ενός επαγγελματία ή μιας επιχειρηματικής ομάδας,
Δημιουργία επιχειρηματικού σχεδίου στο οποίο θα γίνεται πρόβλεψη της αναγκαίας επένδυσης και των προϋποθέσεων βιωσιμότητας.
ΘΕΡΜΟΚΟΙΤΙΔΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Οι θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων (business incubators) είναι οργανισμοί που στόχο έχουν την στέγαση και υποστήριξη νέων καινοτόμων επιχειρήσεων με προοπτικές γρήγορης ανάπτυξης. Αναγνωρίζοντας την ανάγκη για δικτύωση των νέων καινοτομικών επιχειρήσεων σε συνδυασμό με τις υποθέσεις εργασίας τις οποίες έχουμε κάνει παραπάνω αναφορικά με την γνώση και την διάχυση της, οι θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων αναλαμβάνουν ένα σημαντικό ρόλο στην στήριξη νέων καινοτόμων επιχειρήσεων πέρα από την στέγαση τους.
Οι θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων όχι μόνο προσπαθούν να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας και σκοπού (economies of scale and scope) αλλά και να μειώσουν (μέσω της θέσης τους στο θεσμικό περιβάλλον λειτουργίας τους) τα συναλλακτικά κόστη (transaction costs) των επιχειρήσεων αναφορικά με την αναζήτηση συνεργασιών και την δημιουργία brand name (Böhringer 2006; Livieratos, 2007). Οι εν λόγω δαπάνες μπορεί να είναι σημαντικές, τόσο από άποψη κόστους όσο και από άποψη εξοικονόμησης χρόνου (ο οποίος είναι επίσης πολύ σημαντικός παράγοντας για τις νέες καινοτόμες επιχειρήσεις καθώς το time to market είναι από τους πλέον κρίσιμους παράγοντες ειδικά στους τομείς των νέων τεχνολογιών). Οι θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων συστεγάζουν έναν ικανό αριθμό επιχειρήσεων σε κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους, ώστε να επιτυγχάνεται:
μείωση του κόστους,
μείωση του χρόνου έναρξης λειτουργίας,
δικτύωση των επιχειρήσεων,
ανάπτυξη συνεργιών μεταξύ των συστεγαζόμενων επιχειρήσεων,
δικτύωση των επιχειρήσεων με εξειδικευμένους συνεργάτες της Θερμοκοιτίδας (ερευνητικούς φορείς, συμβούλους επιχειρήσεων, δικηγορικά γραφεία, τοπικούς φορείς κτλ).
Προκειμένου να υποστηρίξει τις νέες καινοτομικές επιχειρήσεις οι θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων προσπαθούν δημιουργούν δίκτυα τα οποία αφενός μεν θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις ενοίκους και αφετέρου θα δημιουργήσουν ένα δικό τους brand είτε με συνδέσεως με άλλους οργανισμούς ή/και με τη στρατηγική τους τοποθέτηση ως «τοπικούς διαμεσολαβητές/διευκοληντές της καινοτομίας» (regional innovation facilitators). Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί πως η δημιουργία ενός καλού brand name μιας θερμοκοιτίδας μπορεί στην περίπτωση την οποία εξετάζουμε, να ενισχυθεί από την ίδρυση για δύο κυρίως λόγους. Ο πρώτος αφορά το γεγονός πως ο Δήμος Αθηναίων θα μπορέσει να αναλάβει υπό την αιγίδα του την θερμοκοιτίδα «προσφέροντας» με αυτό τον τρόπο στην ανάπτυξη του brand name. Ο δεύτερος λόγος αφορά την στέγαση σε κτήρια τα οποία από μόνα τους μπορούν με την «εμβληματικότητα» τους (π.χ. Γκάζι) να προσφέρουν στον brand name της θερμοκοιτίδας.
Μια θερμοκοιτίδα επιχειρήσεων να προσφέρει συνήθως στις επιχειρήσεις-ενοίκους υπηρεσίες σε τρία επίπεδα:
1. Παροχή βασικών λειτουργικών υπηρεσιών
ατομικοί επιπλωμένοι χώροι,
κοινόχρηστοι χώροι (αίθουσα συσκέψεων, υποδοχή, κουζίνα, γραμματεία κα),
γραμματειακή υποστήριξη,
τηλεπικοινωνιακή υποδομή (τηλεφωνικό κέντρο, internet).
2. Δικτύωση με συνεργάτες για την κάλυψη πάγιων αναγκών (δικηγόρους, λογιστές, γραφίστες κα)
3. Δικτύωση με υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας
Υπηρεσίες Χρηματοδότησης (εξεύρεση χρηματοδοτικών λύσεων),
Υπηρεσίες Μάρκετινγκ. Πολλές νέες καινοτόμες επιχειρήσεις έχουν ιδρυθεί από ομάδες μηχανικών ή/και επιστημόνων τα μέλη των οποίων δεν έχουν συχνά προηγούμενη
επιχειρηματική εμπειρία με αποτέλεσμα να παραμελούν το κομμάτι του μάρκετινγκ),
Υπηρεσίες Διαχείρισης Γνώσης (δικτύωση με τοπικούς φορείς παραγωγής γνώσης (ΑΕΙ, ΤΕΙ, ερευνητικά κέντρα κα) για την χρήση υπηρεσιών και την ανάπτυξη συνεργασιών.
Μια επιχείρηση για να ενταχθεί στην θερμοκοιτίδα επιχειρήσεων θα πρέπει να υποβάλλει πρόταση-επιχειρηματικό σχέδιο το οποίο αξιολογείται από επιτροπή για τη βιωσιμότητα του. Με την έγκριση της πρότασης, και εφόσον υπάρχουν κενές θέσεις στην Θερμοκοιτίδα, η επιχείρηση εντάσσεται στο δυναμικό της Θερμοκοιτίδας. Ο μέγιστος χρόνος παραμονής μιας επιχείρησης στη Θερμοκοιτίδα συνήθως είναι τρία έως πέντε χρόνια.
Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί πως οι θερμοκοιτίδες μπορεί να είναι γενικές, δηλαδή να δέχονται επιχειρήσεις όλων των κλάδων (π.χ. θερμοκοιτίδα BIC Lazio στην Ρώμη) ή εξειδικευμένες (π.χ. IZB στο Μόναχο). Σκοπός στην πρώτη περίπτωση είναι η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας. Στην δεύτερη περίπτωση, εκτός από ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, σκοπός είναι η δημιουργία ενός πόλου για ένα συγκεκριμένο κλάδο ο οποίος μπορεί να συνδυάζεται με ένα cluster, ένα πανεπιστήμιο ένα ερευνητικό κέντρο κτλ.
Βήματα Προετοιμασίας
Καθορισμός τύπου θερμοκοιτίδας (general ή focused),
Καθορισμός φυσικού χώρου από το Δήμο Αθηναίων,
Καθορισμός προσφερόμενων υπηρεσιών,
Καθορισμός διαδικασιών εισόδου και εξόδου μιας επιχείρησης στην θερμοκοιτίδα,
Δημιουργία επιχειρηματικού σχεδίου στο οποίο θα γίνεται πρόβλεψη της αναγκαίας επένδυσης και των προϋποθέσεων βιωσιμότητας.