Ως εκ τούτου, οι έμποροι λιανικής δεν μπορούν να επωφεληθούν από τις χαμηλότερες προμήθειες που ισχύουν σε άλλο κράτος μέλος και περιορίζεται ο διασυνοριακός ανταγωνισμός μεταξύ τραπεζών, κατά παράβαση των ευρωπαϊκών αντιμονοπωλιακών κανόνων. Στην κοινοποίηση αιτιάσεων διατυπώνεται επίσης ο ισχυρισμός ότι οι διατραπεζικές προμήθειες που επιβάλλει η MasterCard για συναλλαγές εντός της ΕΕ με χρήση καρτών MasterCard που έχουν εκδοθεί σε άλλες περιοχές του κόσμου παραβιάζουν τους ευρωπαϊκούς αντιμονοπωλιακούς κανόνες, καθώς καθορίζουν τεχνητά υψηλή ελάχιστη τιμή για τη διεκπεραίωση αυτών των συναλλαγών. Η αποστολή κοινοποίησης αιτιάσεων δεν προδικάζει την έκβαση της έρευνας.
Η επίτροπος Μαγκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε σχετικά: "Πολλοί καταναλωτές χρησιμοποιούν καθημερινά κάρτες πληρωμών, για να αγοράσουν τρόφιμα, ρούχα ή οτιδήποτε άλλο μέσω διαδικτύου. Έχουμε σήμερα την υπόνοια ότι η MasterCard αυξάνει τεχνητά το κόστος των πληρωμών με κάρτα, γεγονός που θα μπορούσε να ζημιώσει τους καταναλωτές και τους εμπόρους λιανικής στην ΕΕ. Ανησυχούμε τόσο για τους κανόνες που εφαρμόζει η MasterCard στις διασυνοριακές συναλλαγές εντός της ΕΕ, όσο και για τις προμήθειες που επιβάλλει στους εμπόρους λιανικής για την αποδοχή πληρωμών με κάρτες που έχουν εκδοθεί εκτός Ευρώπης. Η MasterCard έχει τώρα την ευκαιρία να απαντήσει στις αιτιάσεις μας".
Οι πληρωμές με κάρτα παίζουν βασικό ρόλο στην ενιαία αγορά για την πραγματοποίηση τόσο εγχώριων όσο και διασυνοριακών αγορών ή αγορών μέσω διαδικτύου. Κάθε χρόνο, οι Ευρωπαίοι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις πραγματοποιούν πάνω από το 40% των πληρωμών τους χωρίς μετρητά μέσω καρτών.
Κάθε φορά που ένας καταναλωτής χρησιμοποιεί κάρτα πληρωμών σε κατάστημα ή στο διαδίκτυο, η τράπεζα του εμπόρου λιανικής ("αποδέκτρια τράπεζα") καταβάλλει προμήθεια, τη λεγόμενη "διατραπεζική προμήθεια", στην τράπεζα του κατόχου της κάρτας ("εκδότρια τράπεζα"). Η αποδέκτρια τράπεζα μετακυλίει τη διατραπεζική προμήθεια στον έμπορο λιανικής, ο οποίος την ενσωματώνει, όπως και οποιοδήποτε άλλο κόστος, στην τελική τιμή που χρεώνει στους καταναλωτές για τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες του. Οι διατραπεζικές προμήθειες μετακυλίονται συνεπώς σε όλους τους καταναλωτές, ακόμη και σε όσους δεν χρησιμοποιούν κάρτες αλλά πληρώνουν με μετρητά.
Οι ανησυχίες της Επιτροπής
Οι τράπεζες χρησιμοποιούν τη MasterCard για να καθορίζει, για λογαριασμό τους, τις διατραπεζικές προμήθειες που εφαρμόζουν στις μεταξύ τους συναλλαγές. Η Επιτροπή διατυπώνει την προκαταρκτική άποψη ότι η MasterCard και οι δικαιοδόχοι της (που εκδίδουν κάρτες με το σήμα της MasterCard σε κατόχους καρτών ή αποδέχονται συναλλαγές με τις εν λόγω κάρτες για εμπόρους λιανικής) αποτελούν ένωση επιχειρήσεων. Διατυπώνει επίσης την προκαταρκτική άποψη ότι οι πρακτικές που περιγράφονται στην κοινοποίηση αιτιάσεων παραβιάζουν τους κανόνες της ΕΕ και του ΕΟΧ για την απαγόρευση συμπράξεων και άλλων αντιανταγωνιστικών επιχειρηματικών πρακτικών (Άρθρο 101 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άρθρο 53 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ).
Ειδικότερα, η κοινοποίηση αιτιάσεων εγείρει δύο ζητήματα:
Οι διατραπεζικές προμήθειες εξακολουθούν να διαφέρουν σημαντικά από ένα κράτος μέλος σε άλλο. Οι κανόνες της MasterCard εμποδίζουν τους εμπόρους λιανικής σε μια χώρα με υψηλές διατραπεζικές προμήθειες να επωφελούνται από τις χαμηλότερες διατραπεζικές προμήθειες που προσφέρει μια αποδέκτρια τράπεζα εγκατεστημένη σε άλλη χώρα (η λεγόμενη "διασυνοριακή αποδοχή"). Η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία ότι οι κανόνες της MasterCard για τη διασυνοριακή αποδοχή περιορίζουν τη δυνατότητα των τραπεζών να ανταγωνίζονται σε διασυνοριακό επίπεδο για τις τιμές που επιβάλλονται στις υπηρεσίες αποδοχής πληρωμών με κάρτα και, ως εκ τούτου, περιορίζουν τον ανταγωνισμό, κατά παράβαση των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ, με αποτέλεσμα να οδηγούν σε υψηλότερες τιμές τόσο για τους εμπόρους λιανικής, όσο και τους καταναλωτές.
Μια δεύτερη ανησυχία της Επιτροπής είναι ότι τα υψηλά επίπεδα των "διαπεριφερειακών διατραπεζικών προμηθειών" της MasterCard δεν είναι δικαιολογημένα. Οι προμήθειες αυτές καταβάλλονται από την αποδέκτρια τράπεζα για συναλλαγές που πραγματοποιούνται εντός της ΕΕ με κάρτες MasterCard που έχουν εκδοθεί σε άλλες περιοχές του κόσμου. Για παράδειγμα, η προμήθεια που καταβάλλει η αποδέκτρια τράπεζα όταν ένας Κινέζος τουρίστας χρησιμοποιεί την κάρτα του για να πληρώσει τον λογαριασμό εστιατορίου στις Βρυξέλλες είναι έως και πέντε φορές υψηλότερη από εκείνη που καταβάλλεται όταν ένας καταναλωτής χρησιμοποιεί κάρτα που έχει εκδοθεί στην Ευρώπη. Δεδομένου ότι οι εν λόγω διαπεριφερειακές προμήθειες αντιστοιχούν σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο, η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία ότι οι υψηλές διαπεριφερειακές προμήθειες αυξάνουν τις τιμές για τους εμπόρους λιανικής και μπορούν στη συνέχεια να οδηγήσουν σε υψηλότερες τιμές προϊόντων και υπηρεσιών για όλους τους καταναλωτές, και όχι μόνο για όσους χρησιμοποιούν κάρτες που έχουν εκδοθεί εκτός ΕΕ ή πληρώνουν με κάρτα.
Εάν επιβεβαιωθεί η προκαταρκτική άποψη της Επιτροπής, αυτή μπορεί να επιβάλει πρόστιμο στην MasterCard.
Ιστορικό
Η κοινοποίηση αιτιάσεων αποτελεί επίσημο στάδιο των ερευνών της Επιτροπής για εικαζόμενες παραβιάσεις των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ. Η Επιτροπή ενημερώνει εγγράφως τα εμπλεκόμενα μέρη σχετικά με τις αιτιάσεις που διατυπώνονται εναντίον τους και αυτά έχουν τη δυνατότητα να απαντήσουν γραπτώς στις αιτιάσεις που διατυπώθηκαν εναντίον τους. Οι αποδέκτες έχουν τη δυνατότητα να μελετήσουν τα έγγραφα στον φάκελο έρευνας της Επιτροπής, να απαντήσουν εγγράφως και να ζητήσουν την πραγματοποίηση προφορικής ακρόασης για να παρουσιάσουν τις παρατηρήσεις τους σε εκπροσώπους της Επιτροπής και των εθνικών αρχών ανταγωνισμού. Η Επιτροπή λαμβάνει οριστική απόφαση μόνο αφού τα μέρη έχουν ασκήσει τα δικαιώματα υπεράσπισής τους.
Η Επιτροπή κίνησε διαδικασία κατά της MasterCard στη συγκεκριμένη υπόθεση τον Απρίλιο του 2013. Η σημερινή κοινοποίηση αιτιάσεων είναι επίσης η πλέον πρόσφατη από μια σειρά προηγούμενων δράσεων σχετικά με τις διατραπεζικές προμήθειες:
Τον Δεκέμβριο του 2007, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι οι διατραπεζικές προμήθειες που επιβάλλει η MasterCard στις διασυνοριακές συναλλαγές εντός του ΕΟΧ (π.χ. όταν ένας Βέλγος πολίτης χρησιμοποιεί την κάρτα του για να πληρώσει σε κατάστημα στη Γαλλία) περιορίζουν τον ανταγωνισμό μεταξύ των τραπεζών (βλέπε επίσης MEMO). Τον Σεπτέμβριο του 2014, οι διαπιστώσεις της Επιτροπής στην απόφασή της επιβεβαιώθηκαν από το Δικαστήριο.
Το 2009, προκειμένου να συμμορφωθεί με την απόφαση της Επιτροπής, η MasterCard περιόρισε τις διασυνοριακές διατραπεζικές προμήθειες που επιβάλλουν οι τράπεζες - μέλη της εντός του ΕΟΧ σε 0,20% για χρεωστικές κάρτες και 0,30% για πιστωτικές κάρτες. Ωστόσο, δεν μείωσε τις λοιπές διατραπεζικές προμήθειες.
Τον Δεκέμβριο του 2010 και τον Φεβρουάριο του 2014 αντίστοιχα, η Επιτροπή εξέδωσε επίσης αποφάσεις καθιστώντας νομικά δεσμευτικές τις προτάσεις της Visa Europe (μιας ένωσης τραπεζών) για περιορισμό των διατραπεζικών προμηθειών εντός του ΕΟΧ στα ίδια επίπεδα (0,20% και 0,30%) για χρεωστικές κάρτες και πιστωτικές κάρτες.
Οι περισσότερες συναλλαγές εντός του ΕΟΧ είναι εγχώριες συναλλαγές (π.χ. όταν ένας καταναλωτής χρησιμοποιεί την κάρτα στη χώρα του), και δεν καλύπτονταν από τη διαδικασία που κίνησε η Επιτροπή. Οι διατραπεζικές προμήθειες γι΄αυτές τις συναλλαγές παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των διαφόρων χωρών. Καθώς αμφισβητήθηκαν από εθνικές αρχές ανταγωνισμού, μειώθηκαν τελικά σε αρκετές χώρες. Τον Απρίλιο του 2015, το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκριναν τον κανονισμό για τις διατραπεζικές προμήθειες, ο οποίος, από τον Δεκέμβριο του 2015, θα περιορίσει τις διατραπεζικές προμήθειες για κάρτες που εκδίδονται και χρησιμοποιούνται στην Ευρώπη (στο ανώτατο όριο του 0,20% για χρεωστικές κάρτες και 0,30% για πιστωτικές κάρτες). Ο κανονισμός για τις διατραπεζικές προμήθειες θα συμβάλει στη μείωση του κόστους για τους Ευρωπαίους εμπόρους λιανικής και στη θέσπιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού σε ολόκληρη την αγορά πληρωμών με κάρτα. Ωστόσο, τα ανώτατα όρια που θέτει αυτός ο κανονισμός δεν εφαρμόζονται στις περιφερειακές συναλλαγές, ένα από τα δύο υπό εξέταση ζητήματα στην τρέχουσας έρευνας.
Επί του παρόντος διεξάγεται έρευνα για τη Visa Inc. (νομική οντότητα ξεχωριστή από τη Visa Europe) σχετικά με τις διαπεριφερειακές διατραπεζικές προμήθειες που επιβάλλει.