Είναι πολλές εκείνες οι περιπτώσεις όπου δεν ήταν απαραίτητα τα περιουσιακά στοιχεία, ούτε η πλήρωση συγκεκριμένων κριτηρίων, ακόμα και σε υψηλότοκα και μακράς διάρκειας δανειακά προϊόντα. Μία σύγκριση με τη σημερινή πραγματικότητα, όπου ελέγχονται ακόμα και οι… μύχιες σκέψεις του εγγυητή, αρκεί για να μας πείσει ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει άρδην. Τι δεν άλλαξε όμως; Δυστυχώς, εκείνο που δεν έχει αλλάξει, είναι η δυνατότητα της τράπεζας να κυνηγήσει ανελέητα, πέραν του πρωτοφειλέτη, και τον εγγυητή, που, ναι μεν μπορεί να εγγυήθηκε κάποτε για ένα δάνειο ενός, συνήθως, πολύ κοντινού του προσώπου, πίστευε, όμως, ότι εκείνος θα μπορούσε να πληρώνει. Αν, όμως, αυτό δεν συμβεί και ο εγγυητής έχει περιουσιακά στοιχεία, τότε θα πρέπει να ενεργήσει, προκειμένου να τα προστατέψει. Η πρώτη επιλογή είναι, φυσικά, η καταβολή του υπολοίπου του δανείου. Ακούγεται σκληρό, αλλά είναι ο μοναδικός σίγουρος δρόμος.
Μην ξεχνάτε ότι τις δυνατότητες διαπραγμάτευσης με την τράπεζα για το όποιο κούρεμα δεν την έχει μονάχα ο οφειλέτης, αλλά και ο εγγυητής, που ειδικά στην περίπτωση που ο τελευταίος έχει περιουσιακά στοιχεία, μπορεί να γίνει πολύ πιο σκληρός από έναν αδιάφορο και… πένητα πρωτοφειλέτη. Αν πράγματι καταβάλει ο εγγυητής, τότε μπορεί να ζητήσει ό,τι κατέβαλε από τον οφειλέτη. Αυτό, βέβαια, παραμένει μάλλον στη σφαίρα του φανταστικού, καθώς ο οφειλέτης, αφού δεν μπορεί να πληρώσει την Τράπεζα, μάλλον δεν θα μπορεί να πληρώσει ούτε τον εγγυητή.
Σημειώστε εδώ ότι ο εγγυητής έχει τη δυνατότητα να αντιτάξει κατά της τράπεζας την περίφημη «ένσταση διζήσεως», αρνούμενος να καταβάλει ποσά για τα οποία δεν ευθύνεται, τουλάχιστον αυτοπροσώπως.
Πριν προβείτε σε οποιαδήποτε τέτοιου είδους ένσταση, όμως, διαβάστε καλά τη σύμβαση που έχετε υπογράψει, διότι, συνήθως, τα ψιλά της γράμματα λένε ότι παραιτείστε από κάθε τέτοιους είδους ενέργεια. Σημειώστε επίσης ότι η τράπεζα μπορεί να στραφεί κατά του εγγυητή μόνο για το υπόλοιπο ποσό που οφείλεται. Δεν μπορεί δηλαδή να εισπράξει διπλά το ίδιο ποσό.
Εδώ, όμως, ελλοχεύει ένας παραλογισμός του νόμου: εάν ο οφειλέτης ενταχθεί στον νόμο Κατσέλη και το Δικαστήριο «κουρέψει» το δάνειό του, ας πούμε κατά 40.000 ευρώ, σε ένα δάνειο 100.000 ευρώ, τότε ο εγγυητής δεν θα ευθύνεται για το «κουρεμένο» ποσό του δανείου, αλλά για όλο το ποσό! Ο παραλογισμός αυτός θεραπεύτηκε μόνο για τα δάνεια που μπαίνουν στον εξωδικαστικό μηχανισμό, όπου ο εγγυητής θα ευθύνεται για το τελικό ποσό που θα συμφωνηθεί με την Τράπεζα.
Ας πάμε, όμως, και στο πιο σύνηθες φαινόμενο, όπου ο εγγυητής δεν έχει τη δυνατότητα να πληρώσει το δάνειο άλλου. Ο νόμος του παρέχει τη δυνατότητα αυτοτελούς υπαγωγής στο νόμο Κατσέλη. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι δεν καταργήθηκε η δυνατότητα να ρυθμίσει κάποιος τις οφειλές του, παρά μόνο η προστασία της πρώτης κατοικίας, η οποία, προκειμένου να επιτευχθεί, θα πρέπει ο αιτών να πληροί τα ιδιαίτερα αυστηρά κριτήρια του νέου νόμου που ψήφισε η κυβέρνηση προ ολίγων ημερών.
Αν τίποτα από όλα αυτά δεν καταστεί εφικτό, τότε το τελευταίο στάδιο είναι η δικαστική αντίδραση στις ενέργειες της Τράπεζας, όπως είναι η κατάθεση ανακοπής κατά του ενδεχόμενου πλειστηριασμού, διά του οποίου η Τράπεζα θα βγάζει στο σφυρί κάποιο εκ των ακινήτων του εγγυητή, προκειμένου να αποπληρωθεί το χρέος του οφειλέτη. Μέσα σε τριάντα ημέρες από την κοινοποίηση του εγγράφου που ορίζει την ημερομηνία του πλειστηριασμού σε 7 – 8 μήνες, θα πρέπει να κατατεθεί η εν λόγω ανακοπή. Αναστολή νοείται μόνο για 6 μήνες και κατατίθεται μέχρι 15 εργάσιμες ημέρες πριν από τον πλειστηριασμό, ενώ 20 τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες πριν από αυτόν μπορεί κάποιος να ζητήσει τη διόρθωση του τιμήματος του πλειστηριασμού προς τα πάνω. Είναι δεδομένο πως το πλαίσιο προστασίας των συμπολιτών μας είναι ελλιπές.
Ο εγγυητής έχει να αντιμετωπίσει ένα παραπάνω πρόβλημα, το οποίο ανάγεται και στην ηθική διάσταση του πράγματος και έχει να κάνει με το γεγονός ότι η οφειλή δεν είναι δική του. Και το πρόβλημα γιγαντώνεται, ειδικά σε περιπτώσεις όπου απλά ζητήθηκε η συνδρομή κάποιου οικείου μας, η Τράπεζα τον αποδέχθηκε χωρίς έλεγχο και τώρα αυτός βρέθηκε στην κόψη του ξυραφιού.
Είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο προστασίας, το οποίο θα ενσωματώνει τις ανάγκες των συνανθρώπων μας και θα στηρίζει όσους το έχουν πραγματικά ανάγκη. Ειδάλλως, είναι πιθανό να ζήσουμε εικόνες που κανείς δεν θέλει και η ευθύνη θα είναι αυτής της κυβέρνησης που εκλέχθηκε με τα γνωστά συνθήματα για τα σπίτια και τους τραπεζίτες.
Σοφία Νικολάου Δικηγόρος - Υποψήφια Βουλευτής ΝΔ Α΄ Αθήνας Δικηγόρος