Μια σημαντική πρώτη νίκη πέτυχαν τα ευρωπαϊκά συνδικάτα την προηγούμενη εβδομάδα, με την έγκριση ευρωπαϊκής οδηγίας, προστατευτικού χαρακτήρα για τους εργαζόμενους σε ψηφιακές πλατφόρμες.
Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. ενέκριναν την Ευρωπαϊκή Οδηγία για την Εργασία μέσω ψηφιακών πλατφορμών, αφού οι Υπουργοί Εργασίας της Ελλάδας και της Εσθονίας, μετά από μεγάλες πιέσεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, στη συνάντηση Υπουργών Εργασίας της Ε.Ε. άλλαξαν τη στάση αποχής τους, ψηφίζοντας τελικά υπέρ της έκδοσης της Οδηγίας σε αντίθεση με τη στάση που κρατούσαν έως τώρα η Γαλλία και η Γερμανία.
Δυστυχώς η χώρα μας μαζί με την Γαλλία, την Γερμανία και την Εσθονία πρωτοστάτησαν τους τελευταίους μήνες στον αγώνα να μην περάσει η Οδηγία που εξασφαλίζει στοιχειώδεις εργασιακές συνθήκες, σε ένα σημαντικό αριθμό εργαζομένων στις πλατφόρμες. Τα στοιχεία δείχνουν ότι περίπου 4 εκατομμύρια εργαζόμενοι θα είναι οι ωφελημένοι, από τους 28 εκατομμύρια εργαζόμενους σε ΤΑΧΙ, delivery, εργαζόμενους σε τηλεφωνικά κέντρα κλπ.
Με το ξεμπλοκάρισμα αυτό, εκατομμύρια εργαζόμενοι που εργάζονται με το ειδικό καθεστώς, μέσω ψηφιακών πλατφορμών, πρόκειται να αποκτήσουν επιτέλους ελάχιστους βασικούς μισθούς, άδειες, επιδόματα, και στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα, αφού πλέον θα θεωρούνται εξαρτώμενοι μισθωτοί και όχι (ψευδώς) αυτοαπασχολούμενοι. Η διάκριση είναι εξαιρετικά σημαντική διότι οι μεγάλες εταιρίες μέχρι σήμερα χρησιμοποιούν το καθεστώς της ψευδο-αυτοαπασχόλησης για να γλιτώσουν από τις προστατευτικές διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας(αποζημιώσεις, υπερωρίες, διατάξεις για υγεία και ασφάλεια στην εργασία κλπ.).
Το γεγονός ότι η Ελλάδα, αν και τελικά υποχώρησε, έδωσε μάχη να μην περάσει η οδηγία εξηγείται, αν εξετάσει κανείς τις μεγάλες πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στο χώρο (πχ e-food) οι οποίες είχαν «μεσολαβήσει» προκειμένου ο πρώην Υπουργός Εργασίας κ. Χατζηδάκης με τον ν.4808/2021 να διαμορφώσει ένα πλαίσιο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα των αναγκών των εταιριών αυτών.
Θυμίζουμε, ότι ο συγκεκριμένος νόμος, που παραμένει σε ισχύ και πρέπει τώρα να αλλάξει, λόγω ακριβώς της νέας οδηγίας, προβλέπει αρνητικό τεκμήριο απασχόλησης για τους εργαζόμενους στις πλατφόρμες, όπου το βάρος απόδειξης το φέρει ουσιαστικά ο εργαζόμενος.
Ο νόμος θεσπίζει ένα αρνητικό τεκμήριο απασχόλησης δηλαδή, η σύμβαση μεταξύ μιας ψηφιακής πλατφόρμας και ενός παρόχου υπηρεσιών τεκμαίρεται ότι δεν αποτελεί εξαρτημένη εργασία με βάση τα ακόλουθα σωρευτικά κριτήρια:
-Το δικαίωμα χρήσης υπεργολάβων ή αντικααστατών για παροχή των υπηρεσιών.
-Το δικαίωμα να επιλέγουν τα έργα που του προτείνει η ψηφιακή πλατφόρμα ή να ορίζουν μονομερώς τον μέγιστο αριθμό τέτοιο είδους έργων που θα αναλάβουν ανά πάσα στιγμή.
-Το δικαίωμα να παρέχουν υπηρεσίες σε οποιοδήποτε τρίτο μέρος, συμπεριλαμβανομένων ανταγωνιστών της ψηφιακής πλατφόρμας.
-Το δικαίωμα να καθορίζουν τον χρόνο παροχής των υπηρεσιών τους, όχι με βάση τα συμφέροντα της ψηφιακής πλατφόρμας.
Η νέα Οδηγία εισάγει ευθέως τεκμήριο εξαρτημένης εργασίας. Άρα, η βασική διαφορά είναι η άρση των κριτηρίων απασχόλησης και η αντιστροφή του βάρους της απόδειξης, που πλέον αφορά την πλατφόρμα.
Συγκεκριμένα η Οδηγία:
– υποχρεώνει τα κράτη μέλη θα θεσπίσουν ένα νομικό τεκμήριο απασχόλησης στα νομικά τους συστήματα, το οποίο θα ενεργοποιείται όταν βρεθούν γεγονότα που υποδεικνύουν έλεγχο και κατεύθυνση.
–τα γεγονότα αυτά θα καθοριστούν σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο και τις συλλογικές συμβάσεις, λαμβάνοντας υπόψη τη νομολογία της ΕΕ
–τα άτομα που εργάζονται σε ψηφιακές πλατφόρμες, οι εκπρόσωποί τους ή οι εθνικές αρχές, μπορούν να επικαλεστούν αυτό το νομικό τεκμήριο και να ισχυριστούν ότι έχουν ταξινομηθεί εσφαλμένα
–εναπόκειται στην ψηφιακή πλατφόρμα να αποδείξει ότι δεν υπάρχει σχέση εξαρτημένης εργασίας.
Η συμφωνία που επιτεύχθηκε με το Κοινοβούλιο διασφαλίζει, ότι οι εργαζόμενοι ενημερώνονται δεόντως για τη χρήση αυτοματοποιημένων συστημάτων παρακολούθησης και λήψης αποφάσεων σχετικά με την πρόσληψή τους, τις συνθήκες εργασίας και τις αποδοχές τους, μεταξύ άλλων.
Η Οδηγία αποτελεί ηχηρό χαστούκι απέναντι στο ν.4808/2021 («Νόμος Χατζηδάκη»).Το γεγονός, ότι η παρούσα κυβέρνηση προσπάθησε να μπλοκάρει τις εξελίξεις αποδεικνύει, ότι λειτουργεί ως «πλασιέ» μεγάλων συμφερόντων όχι μόνο εντός, αλλά και εκτός συνόρων και αφήνει τη χώρα μας βαρύτατα εκτεθειμένη απέναντι στους εργαζόμενους.
Μιας και έρχονται και οι ευρωπαϊκές εκλογές, έχει μια σημασία να γνωρίζουν οι εργαζόμενοι, ότι η «ευρωπαϊκή σύγκλιση» που υπόσχεται ο κ. Μητσοτάκης, με κυβέρνηση ΝΔ είναι όνειρο θερινής νυκτός.
Οι δημοκρατικές δυνάμεις και ο κόσμος της εργασίας θα συνεχίσουν να μάχονται για εργασία με αξιοπρέπεια κόντρα στους επίδοξους πλασιέ και στο τέλος θα νικήσουν.
(Ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι Δικηγόρος - Εργατολόγος)