Εκτιμά ότι η απλή αναλογική δεν συνεπάγεται κινδύνους ακυβερνησίας και επισημαίνει ότι με τη θεσμοθέτησή της «επιδιώκεται ένας δομικός εκδημοκρατισμός των σχέσεων πολιτικής αντιπροσώπευσης, θέση που υπήρχε διαχρονικά στις ιδεολογικές απόψεις της Αριστεράς».
Αναφορικά με την αναθεώρηση του Συντάγματος, τονίζει ότι η κυβέρνηση προσδοκά σε μια «βαθιά δημοκρατική τομή» στο πολιτικό σύστημα και στο κράτος.
«Στόχος είναι να κάνουμε τη συζήτηση για το Σύνταγμα μια ανοιxτή δημοκρατική συζήτηση του λαού στη βάση και όχι μια συζήτηση των ειδικών και μόνο», συμπληρώνει. Τέλος, για το νέο, συνεχές, σύστημα μετακινήσεων στον δημόσιο τομέα, προαναγγέλλει ειδικά συστήματα κινητικότητας για ειδικές κατηγορίες υπαλλήλων.
• Η κυβέρνηση ξεκινάει πρώιμα τη συζήτηση για την αλλαγή του εκλογικού νόμου. Η πρότασή της θα είναι για ένα πλαίσιο σε αναλογικότερη κατεύθυνση από το υφιστάμενο ή απλή αναλογική;
Διαφωνώ με το «πρώιμα». Η κυβέρνηση ξεκινά τη συζήτηση στην αρχή σχεδόν της θητείας της (8 μόλις μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της) και δεν τη συσχετίζει με τους εκλογικούς συσχετισμούς που τυχόν θα προκύψουν στο μέλλον. Θυμίζω απλώς ότι στα παλαιότερα χρόνια ο εκλογικός νόμος άλλαζε λίγο πριν από τις εκλογές και αναλόγως με τα συμφέροντα του κυβερνώντος κόμματος.
Εδώ έχουμε την ακριβώς αντίθετη περίπτωση - είμαστε στην αρχή της θητείας, με το κυβερνών κόμμα να έχει εκλογικό, πολιτικό και δημοσκοπικό προβάδισμα. Με τη θεσμοθέτηση της απλής αναλογικής επιδιώκεται δομικός εκδημοκρατισμός των σχέσεων πολιτικής αντιπροσώπευσης, θέση που υπήρχε διαχρονικά στις ιδεολογικές απόψεις της Αριστεράς.
Ομως σήμερα, η αλλαγή του εκλογικού νόμου αποτελεί και μια υποχρέωση επιστροφής στη δημοκρατική νομιμότητα, αφού ο υφιστάμενος εκλογικός νόμος με το μπόνους των 50 εδρών κινήθηκε σε μη συνταγματικώς αποδεκτά επίπεδα και επικρίθηκε ως αντισυνταγματικός λόγω της υπεραντιπροσώπευσης που έδινε στο πρώτο κόμμα (και μάλιστα ανεξαρτήτως ποσοστού).
Η αλλαγή του εκλογικού νόμου αποτελεί, επομένως, δημοκρατική θεσμική τομή και είμαι πραγματικά ανήσυχος με το γεγονός ότι κόμματα όπως η Ν.Δ. εξακολουθούν να υπερασπίζονται έναν καταφανώς αντιδημοκρατικό και αντισυνταγματικό νόμο.
• Υπό τις υπάρχουσες συνθήκες, η θέσπιση της απλής αναλογικής θα οδηγούσε στον κίνδυνο μιας, έστω και συγκυριακής, ακυβερνησίας; Τι αλλαγές πιστεύετε ότι επιβάλλουν οι σημερινοί κοινωνικο-πολιτικοί συσχετισμοί;
Η γνώμη μου είναι ότι τέτοιος κίνδυνος ουσιαστικά δεν υπάρχει. Η υπόθεση αυτή ήταν πάντα ένας μύθος που είχαν κατασκευάσει οι οπαδοί της δυσαναλογικότητας, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν το πρόσχημα της ακυβερνησίας για να νοθεύουν την αντιπροσωπευτικότητα.
Στην εφαρμογή τους, τα δυσαναλογικά συστήματα εξασφάλιζαν την αναπαραγωγή των κατεστημένων πελατειακών και προσωποκεντρικών σχέσεων. Αυτός ήταν και ο πραγματικός λόγος της ύπαρξής τους και όχι βέβαια η ανάγκη διακυβέρνησης. Και αυτό το αποδεικνύουν πλείστα παραδείγματα, ιδίως στο εξωτερικό, όταν εφαρμόζονταν συστήματα απλής αναλογικής χωρίς να προκύπτει πρόβλημα ακυβερνησίας.
Ακριβώς γιατί η εφαρμογή της απλής αναλογικής δημιουργεί έναν μηχανισμό αυτορρύθμισης των πολιτικών αντιπροσωπεύσεων και δεν καταλήγει -όπως λαθεμένα υπονοείται- σε γενικευμένο κατακερματισμό δυνάμεων. Αντίθετα, πολλές φορές η απλή αναλογική βοηθά στη «συγκέντρωση» των πολιτικών εκπροσωπήσεων.
Η διαμορφωμένη εδώ και πολλά χρόνια άποψή μου είναι ότι οι κοινωνικο-πολιτικοί όροι της αντιπροσώπευσης είναι αυτοί που διαμορφώνουν τις ανάγκες του εκλογικού νόμου και όχι το αντίστροφο, ότι δηλαδή οι συσχετισμοί οφείλονται στους εκλογικούς νόμους.
Για τον λόγο αυτόν και ο ισχύων εκλογικός νόμος, που κατασκευάστηκε σε συνθήκες δικομματισμού στα επίπεδα του 80-85%, δεν μπορεί να λειτουργήσει σήμερα στις συνθήκες του κατακερματισμού της αντιπροσώπευσης και της ύπαρξης πολλών «κομμάτων», δηλαδή πολλών πολιτικών αντιπροσωπεύσεων.
Στο σημερινό πλαίσιο, ο ισχύων εκλογικός νόμος μεταβάλλεται σε ακραίο μηχανισμό χειραγώγησης της αντιπροσώπευσης και μάλιστα χωρίς να δίνει λύσεις απόλυτης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας στο εκάστοτε πρώτο κόμμα. Επομένως, δεν υπάρχει άλλος δημοκρατικός δρόμος από την αλλαγή του ισχύοντος εκλογικού νόμου και την καθιέρωση της απλής αναλογικής.