Το «πάγωμα» των μέτρων προαναγγέλθηκε από τον εκπρόσωπο του κ. Σοίμπλε και «επιβλήθηκε» ουσιαστικά από το Γερμανό Οικονομικών στον ESM. Η Κομισιόν αν και τις πρώτες ημέρες μετά τις εξαγγελίες Τσίπρα φαινόταν ότι αναγνώριζε ότι δεν ήταν μονομερής ενέργεια τώρα διαμηνύει ότι οι εξαγγελίες ελέγχονται ως προς τους όρους του προγράμματος. Η κίνηση αυτή από την πλευρά ορισμένων μόνο μελών του Eurogroup εντάσσεται στη διαπραγμάτευση που είναι σε πλήρη εξέλιξη. Όλες οι πλευρές παίρνουν θέση για την
τελική διαπραγμάτευση, οι συζητήσεις συνεχίζονται κανονικά αναφέρουν κυβερνητικές πηγές.
Την ξεκάθαρη στήριξή του στην Ελλάδα, εξέφρασε το βράδυ της Πέμπτης ο Πιέρ Μοσκοβισί, σημειώνοντας ότι οι συμφωνίες δεν έχουν αλλάξει με τα μέτρα του Έλληνα πρωθυπουργού. "Στα μάτια μου οι όροι της συμφωνίας του Eurogroup δεν έχουν αλλάξει από τα μέτρα που αποφάσισε η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα", δήλωσε χαρακτηριστικά στο γαλλικό πρακτορείο AFP, ο Ευρωπαίος Επίτροπος, ο οποίος, σύμφωνα με κύκλους της κυβέρνησης, μπαίνει μπροστά και απέναντι από όλους εκείνους τους κύκλους οι οποίοι βάζουν νέα εμπόδια στη διαπραγμάτευση.
Σύμφωνα με το γαλλικό πρακτορείο, AFP, οι όροι της συμφωνίας του Eurogroup δεν έχουν αλλάξει από τα μέτρα που αποφάσισε η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα, ενώ ο Ευρωπαίος Επίτροπος τόνισε ότι η απαραίτητη ελάφρυνση του χρέους δεν έρχεται σε αντίθεση με την κοινωνική συνοχή που αναμένει ο ελληνικός λαός.
Νωρίτερα, ο πρωθυπουργός απάντησε στο "πάγωμα" των μέτρων και ανακοίνωσε από τις Βρυξέλλες την απόφασή του να πραγματοποιηθεί ονομαστική ψηφοφορία για την 13η σύνταξη και την αναστολή αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά, που αντιμετωπίζουν το προσφυγικό.
«Αύριο ψηφίζουμε με ονομαστική. Στην συνέχεια θα τους εξηγήσουμε ότι τα μέτρα είναι σύμφωνα με το μνημόνιο και ελπίζουμε να το καταλάβουν» απάντησε χθες ο υπουργός οικονομικών κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος στο ορυμαγδό των αντιδράσεων του Βερολίνου και κάποιων από τους θεσμούς για τις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού.
Οι αντιδράσεις κατά αρχήν του Βερολίνου και στην συνέχεια και του Eurogroup έφτασαν στο σημείο που ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας να παγώσει την εφαρμογή των βραχυπρόθεσμών μέτρων για το χρέος τουλάχιστον μέχρι και τον Ιανουαρίου του 2017 .
Η απόδοση του λεγόμενου κοινωνικού μερίσματος όμως είναι αποτυπωμένη στα κείμενα του συμπληρωματικού μνημονίου (SMoU) του περασμένου Ιουνίου, αλλά και στο σχέδιο συμφωνίας που συνέταξαν οι δανειστές για το κλείσιμο της αξιολόγησης πριν μερικές εβδομάδες.
Ήδη το Τρίτο Μνημόνιο (ν. 4336/2015) προέβλεπε δυο συγκεκριμένα πράγματα για το πώς πρέπει να διατεθεί το ποσό του πρωτογενούς πλεονάσματος που ενδεχομένως θα υπερέβαινε τον μνημονιακό στόχο: Πρώτον, στον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% που εξυπηρετείτο από εμπροσθοβαρή μέτρα (συνταξιοδοτικό, ΦΠΑ κλπ) έμπαινε ως αιρεσιμότητα η ταυτόχρονη εξασφάλιση «επαρκούς προστασίας των ευπαθών ομάδων». Δεύτερον, προέβλεπε ότι από τυχόν υπεραπόδοση στο πλεόνασμα σε σχέση με τον μνημονιακό στόχο (0,75% το 2016) θα κατανεμόταν κατά 30% στον ειδικό λογαριασμό του χρέους, 30% στην εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου και το υπόλοιπο 40%... κατά βούληση, αλλά με βασικό προορισμό την κοινωνική προστασία.
Το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης τον περασμένο Ιούνιο τροποποίησε κάπως τα δεδομένα, αφού στο Συμπληρωματικό Μνημόνιο (SMoU) που επικύρωνε τη συμφωνία αφενός απαλείφθηκε η αναφορά στις ποσοστώσεις κατανομής του υπερ-πλεονάσματος (30-30-40), αφετέρου περιλήφθηκαν δυο ρητές αναφορές που παραπέμπουν εμμέσως τόσο στην εξαγγελία για την αναστολή του αυξημένου ΦΠΑ στα νησιά του ΒΑ Αιγαίου, όσο και στην έκτακτη βοήθεια στους χαμηλοσυνταξιούχους. Συγκεκριμένα
- Πρώτον, αφού επιβεβαιώνονται οι στόχοι για πρωτογενή πλεονάσματα 0,5%, 1,7%%και 3,5% για τα έτη 2016, 2017 και 2018 αντίστοιχα γίνεται η διευκρίνιση ότι «ο ορισμός του πρωτογενούς πλεονάσματος σύμφωνα με το πρόγραμμα θα προσαρμοστεί ώστε να εξαιρούνται καθαρές δαπάνες για το προσφυγικό από τις μεταβιβάσεις της Ε.Ε. στον ελληνικό προϋπολογισμό με έναν κατάλληλο μηχανισμό παρακολούθησης». Αυτό πιθανότατα επέτρεψε να αντισταθμιστεί το όφελος από την εξαίρεση αυτών των δαπανών με το «ισοδύναμό» του σε ΦΠΑ στα συγκεκριμένα νησιά που σήκωσαν το βάρος του προσφυγικού. Ο μηχανισμός αντιστάθμισης δεν ορίζεται μεν ρητά, αλλά και δεν απαγορεύεται.
- Δεύτερον, στο Συμπληρωματικό Μνημόνιο αναφέρεται ρητά ότι εφόσον τα δημοσιονομικά μέτρα «αποδίδουν αρκετά ώστε να οδηγήσουν σε μόνιμη υπεραπόδοση έναντι των στόχων του προγράμματος, οι αρχές μπορούν, σε συμφωνία με τους θεσμούς, να εξετάσουν τη χρήση του διαθέσιμου δημοσιονομικού περιθωρίου για την ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας (ιδίως του προγράμματος για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα) και / ή να μειώσουν το φορολογικό βάρος με την προϋπόθεση ότι η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων είναι εξασφαλισμένη».
Διόλου τυχαία αυτή ακριβώς η διατύπωση επαναλαμβάνεται αυτούσια και στο σχέδιο συμφωνίας για τη δεύτερη αξιολόγηση που είχαν συντάξει οι επικεφαλής του κουαρτέτου και παρέδωσαν στην κυβέρνηση μέρες πριν τη συνεδρίαση του τελευταίου Eurogroup. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι το κουαρτέτο έχει αποδεχθεί την πρόβλεψη ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα φτάσει φέτος σχεδόν το 1,1%, υπερδιπλάσιο του στόχου 0,5%, ουσιαστικά η κυβέρνηση είχε το πράσινο φως τους να διαχειριστεί υπερ-πλεόνασμα σχεδόν 1 δισ.