Με κεντρικό μήνυμα “φρένο στην ατιμωρησία της μικρομεσαίας εγκληματικότητας και γρηγορότερη απονομή δικαιοσύνης”, ολοκληρώθηκε η κατάρτιση του νομοσχεδίου του Υπουργείου Δικαιοσύνης που περιλαμβάνει τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, αλλά και νομοθετικές πρωτοβουλίες αναφορικά με την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας.
Δύο είναι οι βασικές άξονες που διακατέχουν το εν λόγω σχέδιο νόμου. Πρώτον, ο στόχος για τον περιορισμό της εγκληματικότητας που τιμωρείται με χαμηλές ποινές, οι οποίες εφεξής θα εκτίονται και ακολούθως η επιτάχυνση της ποινικής διαδικασίας, ως βασικού μέρους του μεγάλου στόχου για ταχύτερη απονομή της ελληνικής δικαιοσύνης.
Από κανόνας, εξαίρεση η αναστολή ποινών για πλημμελήματα
Κλειδί στην επιχειρούμενη παρεμπόδιση της μικρομεσαίας εγκληματικότητας είναι η έκτιση των ποινών στα χαμηλής απαξίας εγκλήματα.
Έτσι λοιπόν:
Για ποινές φυλάκισης έως 1 έτος, όταν οι αμετάκλητες προηγούμενες καταδίκες δεν υπερβαίνουν το ένα έτος, θα δίνεται αναστολή.
Για ποινές φυλάκισης έως 2 έτη, οι ποινές θα εκτίονται με εναλλακτικούς τρόπους κοινωφελούς εργασίας ή μετατροπής της ποινής σε χρήμα. Διάταξη που είχε καταργηθεί και επανέρχεται.
Για ποινές φυλάκισης 2-3 έτη, η ποινή θα εκτίεται εν μέρει (έως 6 μήνες).
Για ποινές άνω των 3 ετών, θα προβλέπεται πραγματική έκτιση σε φυλακή.
Όλα τα πλημμελήματα θα δικάζονται από το μονομελές πλημμελειοδικείο, πλην εκείνων που αφορούν στα υπηρεσιακά εγκλήματα (παράβαση καθήκοντος κλπ) και την ανθρωποκτονία εξ αμελείας, τα οποία θα δικάζονται από τριμελείς συνθέσεις.
Η κατώτερη ποινή για το αδίκημα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια θα είναι πλέον τα 2 έτη.
Αυστηρότερη τιμωρία για τα κακουργήματα
Όπως ανακοίνωσε ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, το ανώτερο πλαφόν της ποινής για τα κακουργήματα επανέρχεται στα επίπεδα προ των αλλαγών του 2019, δηλαδή,
Επανέρχεται το ανώτατο όριο κάθειρξης για κακουργήματα από τα 15 στα 20 έτη.
Επίσης, αυξάνεται το ανώτατο όριο κάθειρξης επί συρροής κακουργημάτων στα 25 έτη (από 20) και επί συρροής πλημμελημάτων στα 10 έτη (από 8).
Τέλος, αυστηροποιούνται οι προϋποθέσεις της υφ’ όρον απόλυσης. Πλέον θα εναπόκειται στην ουσιαστική κρίση του δικαστικού συμβουλίου ανάλογα με την επικινδυνότητα του εγκλήματος και τα ατομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του δράστη, ανεξαρτήτως τυπικών προϋποθέσεων συμπλήρωσης χρόνου κράτησης.
Επανέρχεται η διάταξη, που είχε καταργηθεί με τον ΠΚ του 2019, ότι όλα τα κακουργήματα και κυρίως τα οικονομικά (απάτη, υπεξαίρεση, τοκογλυφία, απιστία) θα διώκονται αυτεπάγγελτα.
Φυλακή και πολύ τσουχτερά πρόστιμα για εμπρησμό δάσους
Ήδη από το περασμένο καλοκαίρι, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές σε Έβρο, Ρόδο και Αττική, ο Υπουργός Δικαιοσύνης είχε συναντηθεί με τον Υπουργό Κλιματικής Κρίσης και είχε προαναγγείλει τη συνολική αυστηροποίηση του πλαισίου για το αδίκημα που αφορά στον εμπρησμό του δάσους. Με το προωθούμενο νομοσχέδιο προβλέπεται:
Αυστηροποίηση της ποινής και απαγόρευση κάθε μορφής αναστολής ή μετατροπής της ποινής για το αδίκημα του εμπρησμού δάσους. Για τον εμπρησμό δάσους από αμέλεια η ποινή αυξάνεται στα 3-5 έτη και δεν αναστέλλεται, ενώ ταυτόχρονα προβλέπεται η επιβολή πολύ υψηλών χρηματικών ποινών, έως 200.000 ευρώ.
Επιβολή παρεπόμενης ποινής δήμευσης περιουσίας του καταδικασθέντος εμπρηστή, ανάλογης με το μέγεθος και την αξία της βλάβης.
Ποινικοποίηση με αυστηρές κυρώσεις των προπαρασκευαστικών πράξεων εμπρησμού δηλ. της κατοχής εμπρηστικών υλών ή αντικειμένων με σκοπό την προετοιμασία διάπραξης εμπρησμού δάσους (ποινή μη αναστελλόμενη μη μετατρεπόμενη).
Πρόβλεψη αξιοποίνου, με ποινή φυλάκισης μέχρι ένα έτος, για το αδίκημα της μη συμμόρφωσης των υπόχρεων με διατάξεις λήψης μέτρων πυροπροστασίας όταν η παράλειψη αυτή συμβάλλει ουσιωδώς στην εξάπλωση της πυρκαγιάς.
Παράλληλα, τα κακουργήματα εμπρησμού δάσους, όπως και όλα τα κοινώς επικίνδυνα, αλλά και τα εγκλήματα κατά των συγκοινωνιών θα εισάγονται άμεσα προς εκδίκαση μετά την ανάκριση, χωρίς την τήρηση της ενδιάμεσης διαδικασίας των δικαστικών συμβουλίων.
Οι κοινωνικοί φορείς οφείλουν να καταγγέλουν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας
Το σχέδιο νόμου περιλαμβάνει διατάξεις για την προστασία από την ενδοοικογενειακή βία. Έτσι λοιπόν προβλέπεται αυστηρότερη ποινική μεταχείριση για διάπραξη ενδοοικογενειακής βίας εις βάρος αλλά και ενώπιον ανήλικου παιδιού.
Η καινοτομία που εισάγεται είναι η παροχή κινήτρων αλλά και υποχρέωση των επαγγελματιών (λ.χ κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, ιατροί, εκπαιδευτικοί) ν’ αναφέρουν αμελλητί κάθε περίπτωση ενδοοικογενειακής βίας ενώ λαμβάνεται ειδική μέριμνα για τα θύματα μέσω ατομικής αξιολόγησης τους και διαχείρισης του κινδύνου επανάληψης της βίας και δευτερογενούς θυματοποίησης.
Τιμωρία για τους δικομανείς- “Αλμυρό” παράβολο για αναβολή δίκης
Με σκοπό την όσο το δυνατόν απρόσκοπτη λειτουργία των ποινικών διαδικασιών, μπαίνει πρόστιμο 100 ευρώ για τους δικομανείς, που αραδιάζουν άσκοπες μηνύσεις για αδικήματα που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, καθυστερώντας κατά πολύ το έργο των δικαστικών λειτουργών, απασχολώντας τους σε θέματα που δε χρίζουν επίλυσης.
Μία και μοναδική αναβολή δίκης θα μπορεί να δίνεται εφεξής. Και μάλιστα, το παράβολο υπέρ δημοσίου αυξάνεται από 80 έως 200 ευρώ, όταν το αίτημα αναβολής αφορά παράλληλη επαγγελματική υποχρέωση συνηγόρου σε άλλη δίκη.
Παράλληλα καταργούνται τα Πενταμελή Εφετεία Κακουργημάτων και ενισχύονται οι αρμοδιότητες του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου και του Μονομελούς Εφετείου με σκοπό την αποδέσμευση δικαστών και την παράλληλη αξιοποίηση τους σε άλλες δίκες. Τα δευτεροβάθμια Εφετεία θα εκδικάζονται από Τριμελή Εφετεία, που όμως θα συγκροτούνται από αρχαιότερους στην ιεραρχία δικαστές.
Ενισχύεται ο θεσμός της ποινικής διαπραγμάτευσης, όταν ο Εισαγγελέας το κρίνει σκόπιμο από τα στοιχεία της δικογραφίας. Πλέον ο κατηγορούμενος, παραδεχόμενος την ενοχή του, θα μπορεί να ζητήσει ποινική διαπραγμάτευση και να παρακαμφθεί τελείως το στάδιο της ανάκρισης και της έκδοσης βουλεύματος από το δικαστικό συμβούλιο για παραπομπή σε δίκη.
Τέλος, στο νομοσχέδιο προβλέπεται αξιοποίηση των τεχνολογικών μέσων. Οποιαδήποτε κατάθεση, μπορεί να διεξαχθεί με τη χρήση τεχνολογικών μέσων, χωρίς τη φυσική παρουσία του προσώπου, όταν υπάρχει σοβαρό κώλυμα εμφάνισης ή κίνδυνος από την αναβολή ή για την ασφαλή διεξαγωγή της διαδικασίας.
Το σχέδιο νόμου τίθεται από αύριο σε δημόσια διαβούλευση ενώπιον φορέων, ώστε να γίνει η απαραίτητη επεξεργασία και τυχόν διορθώσεις και εν συνέχεια να τεθεί προς ψήφιση από το Ελληνικό Κοινοβούλιο.