Βασιλική ΜιχοπούλουΜπήκαν δυναμικά την τελευταία 10ετία στο πεδίο της έρευνας ως μια “mainstream” τάση για να περιγράψουν μια σειρά από σύγχρονες υποδομές καινοτομίας, διαφορετικές μεταξύ τους που προάγουν την έρευνα με ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών και εμβαθύνουν τη σχέση μεταξύ επιστήμης και κοινωνίας για να μεγιστοποιήσουν το όφελος από αυτή την αλληλεπίδρασή. Και επειδή η καλύτερη έρευνα παράγεται όταν οι ερευνητές και η κοινωνία συνεργάζονται, τα "Living Labs" («Ζωντανά/δυναμικά εργαστήρια»), με οδηγό τη συνδημιουργία και τη συμπαραγωγή έρευνας, δραστηριοποιούνται ερευνητικά για να δώσουν λύση σε σύγχρονα προβλήματα της καθημερινότητας, σε τομείς όπως είναι οι νέες τεχνολογίες, η υγεία, οι “έξυπνες” πόλεις, η γεωργία, η εκπαίδευση, η βιώσιμη ανάπτυξη, η ενέργεια, κ.α.
Στα «Ζωντανά Εργαστήρια» διαμορφωτές των καινοτόμων παραγόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών είναι οι τελικοί χρήστες, δηλαδή η κοινωνία. Αυτή διαμόρφωση πραγματοποιείται μέσα από ανοιχτές διαδικασίες πειραματισμού που διεξάγονται σε πραγματικό χωροχρόνο. Αντίθετα, στα παραδοσιακά δίκτυα ή εργαστήρια καινοτομίας, οι εμπειρίες των χρηστών συλλέγονται και ερμηνεύονται κυρίως από ειδικούς.
Credits: ENoLL
«Φανταστείτε κάποιους δημιουργικούς κοινωνικούς χώρους όπου οι πολίτες-χρήστες μπορούν να σχεδιάσουν και να βιώσουν το δικό τους μέλλον σε πραγματικό χρόνο. Αυτό ακριβώς είναι τα «Ζωντανά Εργαστήρια», τα οποία λειτουργούν ως φυσικές πλατφόρμες σύγκλισης διαφορετικών προσεγγίσεων για την επίλυση απτών ζητημάτων της καθημερινότητας. Η βιωματική μάθηση μετατρέπει τους τελικούς χρήστες σε εμπνευστές πρωτοπόρων ιδεών και επαναστατικών σεναρίων διαβίωσης, δηλ. σε ενεργά μέλη της επιστημονικής διαδικασίας και όχι σε απλούς αποδέκτες», εξηγεί ο μεταδιδακτορικός ερευνητής του Εργαστηρίου Ιατρικής Φυσικής και Ψηφιακής Καινοτομίας του ΑΠΘ, Δρ. Ευδόκιμος Κωνσταντινίδης που είναι Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ζωντανών Εργαστηρίων (ENoLL)
Μεταστροφή σε όλη τη διαδικασία παραγόμενης καινοτομίας
Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ζωντανών Εργαστηρίων (ENoLL) ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 2006 υπό την αιγίδα της φινλανδικής ευρωπαϊκής προεδρίας και από τότε αναπτύσσεται διαρκώς αριθμώντας σήμερα πάνω από 130 ενεργά μέλη σε ολόκληρη την Ευρώπη και σε 5 ηπείρους. Το «Μανιφέστο του Ελσίνκι» χαρακτήρισε τα πρώτα Living Labs ως ένα πρώτο βήμα προς ένα “νέο Ευρωπαϊκό Σύστημα Έρευνας, Ανάπτυξης και Καινοτομίας, που συνεπάγεται μια σημαντική μεταστροφή σε όλη τη διαδικασία παραγόμενης καινοτομίας”.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη καινούργια ατζέντα ευρωπαϊκής καινοτομίας που εγκρίθηκε την περασμένη Τετάρτη (New European Innovation Agenda), τα «Ζωντανά Εργαστήρια» αποτελούν τη μια από τις 5 δράσεις-«ναυαρχίδες» (flagships) που θα καταστήσουν την Ευρώπη κορυφαίο παίκτη στην παγκόσμια σκηνή καινοτομίας.
To πρώτο ελληνικό «Ζωντανό εργαστήριο» –μέλος του ENoLL είναι το Thess-AHall (Thessaloniki Active & Healthy Ageing Living Lab), που βρίσκεται στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ, το οποίο από το 2014 διερευνά τις νευροεκφυλιστικές νόσους με στόχο την υγιή και ενεργή γήρανση. Πρόκειται για έναν χώρο διαμορφωμένο σε οικία και «παγιδευμένο» διακριτικά με νέες τεχνολογίες, όπου μέσα σε αυτό ασθενείς με ήπια συμπτώματα άνοιας καλούνται να εκτελέσουν εικονικές σωματικές ασκήσεις και παιχνίδια που προκαλούν ευχαρίστηση, παρέχοντας ταυτόχρονα επιστημονικά δεδομένα στους ερευνητές. Εμπνευστής και διευθυντής του Thess-AHall είναι ο Καθηγητής Ιατρικής Φυσικής, Ιατρικής Πληροφορικής και Εκπαίδευσης Παναγιώτης Μπαμίδης.
Συν-δημιουργία με την κοινότητα για την αντιμετώπιση σύγχρονων προκλήσεων στην Εκπαίδευση και την Υγεία
Μια ενδιαφέρουσα ανοικτή στο κοινό ημερίδα, με αντικείμενο τα «Ζωντανά Εργαστήρια» (Living Labs) ως πεδίο δημιουργικής συνάντησης επιστήμης και πολιτών, η οποία θα εστιάσει στην Ανοικτή Καινοτομία στην Εκπαίδευση και στην Υγεία, διοργανώνεται στην Αθήνα την Παρασκευή 8 Ιουλίου 2022 από το ENoLL, από το ΑΠΘ και από άλλους εταίρους.
Credits: ENoLL
Κατά τη διάρκεια της ημερίδας οι συμμετέχοντες θα έρθουν σε επαφή με ευρωπαϊκές δράσεις «Ζωντανών Εργαστηρίων» στον χώρο της Εκπαίδευσης και της Υγείας και θα ενημερωθούν για το κόνσεπτ του “Ανοικτού Σχολείου” ως «Ζωντανού Εργαστηρίου». Το “Ανοικτό Σχολείο “ ενθαρρύνει τη συμμετοχή των μαθητών στη συν-δημιουργία καινοτόμων λύσεων για την αντιμετώπιση προβλημάτων της καθημερινότητας σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην ανάπτυξη σύγχρονων δεξιοτήτων τους. Θα εξετασθούν, επίσης, καινοτόμες προσεγγίσεις για την ενίσχυση της δια βίου προσωπικής, επαγγελματικής και κοινωνικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών στο νέο αυτό πεδίο, οι οποίοι θα ενημερωθούν για την πρόσβαση σε υποδομές «Ζωντανών Εργαστηρίων» και για τη διεξαγωγή έργων ανθρωποκεντρικής έρευνας και καινοτομίας στον χώρο της Υγείας.
«Η εκδήλωση απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε διαμορφωτές πολιτικής, καθώς και σε κάθε ενδιαφερόμενο μέλος του οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας. Θέλουμε να ενημερώσουμε για τις δυνατότητες που προσφέρουν τα «Ζωντανά Εργαστήρια» σε ένα σύγχρονο, ανοικτό προς την κοινωνία, σχολείο για τη συμμετοχική παραγωγή καινοτομίας στο χώρο της Υγείας, αλλά και ευρύτερα για την προώθηση της βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας στις σύγχρονες κοινωνίες με τον πολίτη ενεργό συν-δημιουργό λύσεων» προσθέτει ο δρ. Κωνσταντινίδης.
Κατά την διάρκεια της ημερίδας, οι συμμετέχοντες υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, εκπρόσωποι της ΕΕ και της Ελληνικής Κυβέρνησης, θα έχουν τη ευκαιρία να αναδείξουν τρέχουσες και σχεδιαζόμενες πολιτικές για την Εκπαίδευση, την Υγεία, τη Βιωσιμότητα, την Έρευνα και Καινοτομία, οι οποίες μπορούν να υποστηριχθούν και να αναπτυχθούν περαιτέρω μέσα από συνέργειες με τα «Ζωντανά Εργαστήρια»
Η Ημερίδα θα λάβει χώρα στο Αμφιθέατρο Cotsen Hall, Αναπήρων Πολέμου 9, στην Αθήνα, την Παρασκευή 8 Ιουλίου 2022, στις 10:00-13:00 και η συμμετοχή είναι δωρεάν.
* Συνδιοργανωτές της εκδήλωσης είναι η Ελληνογερμανική Αγωγή, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, η ευρωπαϊκή δεξαμενή σκέψης και δίκτυο πολιτικής The Lisbon Council, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κέντρων και Μουσείων της Επιστήμης Ecsite και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ζωντανών Εργαστηρίων ENoLL, στο πλαίσιο συνεργασίας των ευρωπαϊκών έργων Schools as Living Labs (SALL), VITALISE και LOOP.
