Οι ερευνητές λένε ότι αυτά τα ευρήματα θα μπορούσαν εκτός από τον αθλητισμό να αφορούν και άλλους τομείς, όπου τα άτομα φανατίζονται όπως της πολιτικής.
«Αυτή η μελέτη στοχεύει να ρίξει φως στις συμπεριφορές και τη δυναμική που σχετίζονται με τον ακραίο ανταγωνισμό, την επιθετικότητα και την κοινωνική αλληλεπίδραση ομάδων φανατικών», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Francisco Zamorano Mendieta, Ph.D., ερευνητής στο Department of Imaging στην Clínica Alemana de Santiago, και αναπληρωτής καθηγητής στο Facultad de Ciencias para el Cuidado de la Salud, Universidad San Sebastián, στο Σαντιάγο, στη Χιλή.
Ο φανατισμός που στην ακραία του μορφή φτάνει στην οπαδική βία διατρέχουν βαθιά στην ιστορία του αθλητισμού. Οι λάτρεις του ποδοσφαίρου είναι γνωστοί για την πίστη στην ομάδα τους και για τον ενθουσιασμό τους για αυτήν, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και τη Νότια Αμερική. Κατακλύζονται από ένα πλήθος εναλλασσόμενων συναισθημάτων κατά τη διάρκεια των αγώνων, την επευφημούν όταν σκοράρει ή την αποδοκιμάζουν σε μια κακή εξέλιξη του αγώνα.
Για να αποκτήσουν κάποια γνώση για τους μηχανισμούς του εγκεφάλου που βρίσκονται πίσω από τις συμπεριφορές των οπαδών, ο Δρ Zamorano και οι συνεργάτες του στρατολόγησαν 43 υγιείς άνδρες εθελοντές, οπαδούς δυο ποδοσφαιρικών ομάδων της Χιλής-των αρχαιότερων-και μελέτησαν τον εγκέφαλό τους με λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI).
Στη μελέτη συμμετείχαν 22 υποστηρικτές της μιας ομάδας και 21 οπαδοί της άλλης ομάδας. Στους συμμετέχοντες παρουσιάστηκαν στιγμιότυπα από μια συλλογή αγώνων όπου συνολικά οι παίκτες έβαλαν 63 γκολ, ενώ ταυτόχρονα μετρήθηκε η εγκεφαλική τους δραστηριότητα με fMRI, η οποία είναι μια μη επεμβατική τεχνική απεικόνισης που ανιχνεύει αλλαγές στη ροή του αίματος του εγκεφάλου. Τα αποτελέσματα της fMRI έδειξαν ότι η εγκεφαλική δραστηριότητα των οπαδών άλλαζε όταν οι ομάδες τους επιτύγχαναν γκολ ή αποτύγχαναν.
«Όταν η ομάδα τους κερδίζει, ενεργοποιείται το σύστημα ανταμοιβής στον εγκέφαλο», εξήγησε ο Δρ Zamorano. «Όταν χάνουν, ενεργοποιείται το δίκτυο εν-νόησης οδηγώντας τον οπαδό σε μια ενδοσκοπική κατάσταση. Αυτό μπορεί να μετριάσει λίγο τον πόνο της αποτυχίας. Παρατηρήσαμε επίσης αναστολή του κόμβου του εγκεφάλου που συνδέει το μεταιχμιακό σύστημα με τους μετωπιαίους φλοιούς, παρεμποδίζοντας τον μηχανισμό που ρυθμίζει τον γνωστικό έλεγχο και αυξάνοντας την πιθανότητα διασπαστικής ή βίαιης συμπεριφορά».
Σύμφωνα με τον Δρ Zamorano, τα ευρήματα μπορεί να ρίξουν φως στην κοινωνική δυναμική σε όλα τα κοινωνικά επίπεδα. «Οι άνθρωποι λαχταρούν εγγενώς την κοινωνική διασύνδεση. Και ενώ αυτοί οι κοινωνικοί δεσμοί χτίζονται συχνά γύρω από κοινές πεποιθήσεις, αξίες και συμφέροντα, μπορεί επίσης να υπάρχει ένα στοιχείο προσηλυτισμού ή «ομαδικής σκέψης», που μπορεί να προκαλέσει αδικαιολόγητο φανατισμό και κοινωνική διάσπαση».
Η κατανόηση της ψυχολογίας της ομαδικής ταύτισης και του φανατισμού μπορεί να ρίξει φως στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και σε επίπεδο κοινωνίας, οδηγώντας σε μια πληρέστερη κατανόηση του τρόπου λειτουργίας της, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Ο Δρ Ζαμοράνο σημείωσε ωστόσο, ότι η έρευνα στον φανατισμό και τον κομματισμό στην πολιτική ή στη θρησκεία εμπλέκει και άλλους παράγοντες περιπλέκοντας τις προσπάθειες εντοπισμού των νευρολογικών θεμελίων της ακραίας υποταγής.
«Ο λάτρης του αθλητισμού, από την άλλη πλευρά, παρουσιάζει ένα μοναδικό μοντέλο για να αναλύσουμε πώς η έντονη αφοσίωση επηρεάζει τη νευρική δραστηριότητα σε ένα λιγότερο αμφιλεγόμενο πλαίσιο», είπε.
Η έρευνα που θα παρουσιαστεί την επόμενη εβδομάδα στην ετήσια συνάντηση της Radiological Society of North America (RSNA).