Η Βρετανική Υπηρεσία Πληροφοριών (Government Communications Headquarters GCHQ) έδωσε στη δημοσιότητα για πρώτη φορά εικόνες του πρώτου μυστικού ηλεκτρονικού υπολογιστή μεγάλης κλίμακας, ο οποίος τέθηκε σε λειτουργία το 1944 στο αρχηγείο της Βρετανίας στο Πάρκο Μπλέτσλεϋ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Σε αυτόν τον πρόγονο των σύγχρονων υπερ-υπολογιστών πιστώνεται η νίκη των Συμμάχων στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Βρετανική Υπηρεσία Πληροφοριών δημοσιεύει τώρα τις φωτογραφίες για να τιμήσει την 80η επέτειο από την δημιουργία της συσκευής, λέγοντας ότι «ρίχνει νέο φως» στη «γένεση και τη λειτουργία του Colossus», ο οποίος θεωρείται από πολλούς ως ο πρώτος ψηφιακός υπολογιστής, σύμφωνα με το BBC.
Με τη βοήθειά του κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου οι Βρετανοί ‘έσπασαν’ τους κώδικες σημαντικών μηχανών κρυπτογράφησης των Ναζί, όπως των “Enigma” και “Fish”.
Η κατανόηση των αρχών του μηχανήματος και οι καθημερινές αλλαγές στον κώδικα επέτρεψαν στους ειδικούς του Μπλέτσλεϊ Παρκ, με επικεφαλής τον Άλαν Τούρινγκ, να αποκρυπτογραφούν τις ραδιοφωνικές μεταδόσεις των Ναζί.
Στο αποκορύφωμά τους, οι Συμμαχικές δυνάμεις αποκωδικοποιούσαν με τη βοήθεια των κρυπτογράφων του Μπλέτσλεϊ Παρκ και του Άλαν Τούρινγκ, περίπου 3.000 γερμανικά μηνύματα την ημέρα βοηθώντας να συντομεύσει ο πόλεμος και να σωθούν χιλιάδες ζωές.
Η ύπαρξή του υπολογιστή κρατήθηκε εντελώς μυστική μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Πηγή φωτό: wikimedia commons
Η Anne Keast-Butler, διευθύντρια του GCHQ, είπε στο BBC ότι οι φωτογραφίες είναι μια υπενθύμιση της «δημιουργικότητας και της εφευρετικότητας» που απαιτούνται για να διατηρηθεί η χώρα ασφαλής.
«Η τεχνολογική καινοτομία ήταν πάντα στο επίκεντρο της δουλειάς μας εδώ στην GCHQ και το Colossus είναι ένα τέλειο παράδειγμα του πώς το προσωπικό μας ακολουθεί την πρώτη γραμμή της νέας τεχνολογίας - ακόμα κι όταν δεν μπορούμε να μιλήσουμε γι' αυτό», πρόσθεσε.
Ο πρώτος Colossus άρχισε να λειτουργεί από το Πάρκο Μπλέτσλεϋ όπου εργάζονταν οι επιστήμονες που έσπαζαν τους κώδικες και μέχρι το τέλος του πολέμου υπήρχαν 10 υπολογιστές που βοηθούσαν στην αποκρυπτογράφηση των ναζιστικών μηνυμάτων. Εξοπλισμένο με 2.500 βαλβίδες και με ύψος πάνω από 2 μέτρα, το Colossus απαιτούσε μια ομάδα εξειδικευμένων χειριστών και τεχνικών για να λειτουργήσει και να συντηρηθεί.
Το προσωπικό συχνά αποτελούνταν από μέλη της Γυναικείας Βασιλικής Ναυτικής Υπηρεσίας, γνωστής ως Wrens.
Μαζί με τις φωτογραφίες η Βρετανική Υπηρεσία Πληροφοριών έδωσε στη δημοσιότητα για πρώτη φορά και σχεδιαγράμματα της εσωτερικής λειτουργίας του υπολογιστή, μαζί με μια επιστολή που αναφέρεται σε «μάλλον ανησυχητικές Γερμανικές οδηγίες σε επίπεδο συναγερμού» που αποκωδικοποίησε το Colossus, καθώς και ένα ηχητικό κλιπ της μηχανής εν ώρα εργασίας.
Μέχρι το τέλος του πολέμου, 63 εκατομμύρια χαρακτήρες γερμανικών μηνυμάτων υψηλής ποιότητας είχαν αποκρυπτογραφηθεί από τα 550 άτομα που εργάζονταν στους υπολογιστές.
Στις σημαντικές επιτυχίες του συστήματος Colossus πιστώνεται η παραπλάνηση του Χίτλερ για την απόβαση της D-Day τον Ιούνιο του 1944 στο Καλαί και όχι στη Νορμανδία. Επιπλέον, το σύστημα έπεισε τους Γερμανούς ότι η Νορβηγία και άλλες τοποθεσίες ήταν επίσης πιθανοί στόχοι εισβολής.
Παρά τον τεράστιο αντίκτυπο του συστήματος όλοι όσοι εργάστηκαν έδωσαν όρκο σιωπής και η ύπαρξη του Colossus κρατήθηκε στα βιβλία της ιστορίας για σχεδόν έξι δεκαετίες.
Μετά τον πόλεμο, οκτώ από τους 10 υπολογιστές καταστράφηκαν και ο μηχανικός που σχεδίασε το μηχάνημα, ο Tommy Flowers, έλαβε εντολή να παραδώσει στην GCHQ όλα τα έγγραφα που σχετίζονταν με αυτό.
Οι προσπάθειες να κρατηθεί μυστικό το σύστημα ήταν τόσο επιτυχημένες που ο Bill Marshall, ένας πρώην μηχανικός της GCHQ που εργάστηκε στο Colossus τη δεκαετία του 1960, είπε ότι δεν είχε αντιληφθεί τη σημασία του ρόλου του στην εποχή του πολέμου. Είπε μάλιστα στο BBC ότι τώρα είναι «πολύ περήφανος που ασχολήθηκε έστω και ελάχιστα με το Colossus».
Ο Andrew Herbert από το Εθνικού Μουσείου Υπολογιστών που εδρεύει στο Bletchley Park, είπε ότι η κυκλοφορία των εικόνων ήταν μια άλλη ευκαιρία για να εορταστεί η διαχρονική επίδραση που είχε ο Colossus.
«Από τεχνική άποψη, το Colossus ήταν ένας σημαντικός πρόδρομος του σύγχρονου υπερ-υπολογιστή», είπε.
«Πολλοί από αυτούς που εργάστηκαν στο Colossus στο Bletchley Park εξελίχθηκαν σε πρωτοπόρους και ηγέτες της πληροφορικής στη Βρετανία στις δεκαετίες που ακολούθησαν τον πόλεμο», πρόσθεσε.