«Άγρια παράξενα» κομμάτια RNA βρέθηκαν να προσβάλλουν τα μικρόβια στα έντερά μας.
Αυτές οι δομές σε σχήμα ράβδου, που ονομάζονται «οβελίσκοι» είναι ακόμη μικρότερες και από τους ιούς, αλλά μπορούν να μεταφέρουν οδηγίες στα κύτταρα. Ελάχιστα σε μέγεθος για να θεωρηθούν ως τυπική μορφή ζωής, αυτά τα υπολείμματα γενετικού υλικού είναι από τα μικρότερα γνωστά στοιχεία για τη μεταφορά πληροφοριών που μπορούν να ‘διαβαστούν’ από ένα κύτταρο, ενώ οι αλληλουχίες που κωδικοποιούν είναι καινούργιες για την επιστήμη.
«Αυτό είναι πολύ περίεργο», σχολιάζει στο Nature ο κυτταρικός και αναπτυξιακός βιολόγος Mark Peifer στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, ο οποίος δεν συμμετείχε στην εργασία.
«Ο κόσμος είναι απλά γεμάτος με νέα πράγματα. Και μόλις αρχίσεις να ψάχνεις, τα βρίσκεις».
Οι οβελίσκοι, όπως αποκαλούν τα στοιχεία που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα ο συν- συγγραφέας και βιοχημικός Ivan Zheludev στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ στην Καλιφόρνια και οι συνάδελφοί του, είναι κυκλικά μόρια RNA που αναδιπλώνονται σε βρόχους και σχηματίζουν ραβδοειδείς δομές. Επίπεδα κυκλικά μόρια έχουν παρατηρηθεί στο παρελθόν, τα γνωστά «ιοειδή» - δομές κατασκευασμένες από RNA που είναι παρόμοιες με τους ιούς, αλλά πολύ μικρότερες.
Τα ιοειδή εντοπίστηκαν για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1970, όταν κάποια από αυτά προκάλεσαν ασθένειες στα φυτά.
Σύντομα οι επιστήμονες ανακάλυψαν ένα παρόμοιο στοιχείο που μπορεί να προκαλέσει ηπατίτιδα στους ανθρώπους. Μια σειρά από μελέτες τα τελευταία πέντε χρόνια ανέφεραν την παρουσία στοιχείων που μοιάζουν με ιοειδή σε μια σειρά ζώων και μυκήτων, ενώ μια μελέτη πέρσι έδωσε την πρώτη υπόδειξη ότι μπορεί να υπάρχουν σε βακτήρια.
Ο Zheludev και οι συνεργάτες του εκμεταλλεύτηκαν το χαρακτηριστικό κυκλικό RNA των ιοειδών για να αναζητήσουν παρόμοια στοιχεία σε βάσεις δεδομένων RNA από ανθρώπινα κόπρανα. Και εκεί, εντόπισαν τους οβελίσκους.
Αν και οι οβελίσκοι έχουν το ίδιο σχήμα με πολλά ιοειδή, οι γενετικές τους αλληλουχίες είναι πολύ διαφορετικές, υποδεικνύοντας ότι αποτελούν μια ξεχωριστή αλλά συγγενή ομάδα.
Οι συνεχείς έρευνες βρήκαν πληθώρα οβελίσκων σε δείγματα κοπράνων που ελήφθησαν από ανθρώπους σε κάθε ήπειρο.
Συγκεκριμένα, οι συγγραφείς βρήκαν τέτοια στοιχεία σε σχεδόν το 10% των δειγμάτων μικροχλωρίδας του εντέρου και του στόματος που συλλέχθηκαν από 472 άτομα, τα περισσότερα από αυτά από τη Βόρεια Αμερική.
Κανείς ωστόσο, δεν γνωρίζει πώς οι οβελίσκοι επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία. Τα συστατικά του μικροβιώματος, συμπεριλαμβανομένων των βακτηρίων, των μυκήτων και άλλων οργανισμών «βρίσκονται όλα σε μια ισορροπία», λέει στο Nature η ιολόγος Anamarija Butković στο Ινστιτούτο Παστέρ στο Παρίσι.
«Είναι ενδιαφέρον να σκεφτούμε τι κάνουν οι οβελίσκοι εκεί και πώς μπορούν να επηρεάσουν όλη αυτή την ισορροπία».
Η απάντηση θα μπορούσε να προέλθει από το κοινό βακτήριο του στόματος Streptococcus sanguinis, στο οποίο οι ερευνητές βρήκαν μια οικογένεια οβελίσκων.
Επειδή το S. sanguinis είναι εύκολο να αναπτυχθεί, οι επιστήμονες υποθέτουν μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα βακτήρια για να απαντήσουν σε ερωτήσεις σχετικά με τον τρόπο αναπαραγωγής των οβελίσκων, με το πώς επηρεάζουν τα βακτήρια και τι κάνουν οι πρωτεΐνες τους.
Η εργασία δημοσιεύτηκε στο bioRxiv στις 21 Ιανουαρίου και δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί από ομοτίμους.