Συνάντηση για την «Προσαρμογή της Ελλάδας στην Κλιματική Αλλαγή» διοργανώθηκε χθες από την Ακαδημία Αθηνών, στο πλαίσιο του Έργου LIFE-IP AdaptInGR, το οποίο εκπονείται σε συνεργασία φορέων με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας
«Μετά το 1980 η κλιματική αλλαγή έχει χαρακτηριστικά που συνέχεια μεταλλάσσονται. Το περιβάλλον μας ακολουθεί μια “οβιδιακή” πορεία μεταμορφώσεων που γεμίζουν τη ζωή μας εκπλήξεις», έτσι ξεκίνησε την ομιλία του ο Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και Εθνικός Εκπρόσωπος για την Κλιματική Αλλαγή, Καθηγητής Χρήστος Ζερεφός, χθες στην Αίθουσα Τελετών Μεγάρου Ακαδημίας Αθηνών, κατά τη συνάντηση με θέμα την «Προσαρμογή της Ελλάδας στην Κλιματική Αλλαγή» στο πλαίσιο του Έργου LIFE-IP AdaptInGR.
Το LIFE-IP AdaptInGR αποτελεί το σημαντικότερο έργο για την προσαρμογή της Ελλάδας στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα LIFE της ΕΕ και το Πράσινο Ταμείο. Συντονίζεται δε, από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και υλοποιείται σε συνεργασία με την Ακαδημία Αθηνών και 17 ακόμη Εταίρους.
Τη συνάντηση χαιρέτησαν ο Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών κ. Σταμάτης Κριμιζής, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του Υ.Π.ΕΝ., κ. Πέτρος Βαρελίδης, ο Πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας και Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, κ. Απόστολος Τζιτζικώστας (με μαγνητοσκοπημένο μήνυμα) και ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, κ. Δημήτρης Κουρέτας (με γραπτό μήνυμα).
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, υπογράμμισε πως τα δάση της Ελλάδας -τα οποία αυξήθηκαν σημαντικά από τον 19ο αιώνα και έπειτα είναι μία συνεισφορά της χώρας μας για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Το καινούριο κλίμα που, ήδη, αντιμετωπίζουμε -όπως τόνισε- χαρακτηρίζεται από μεγάλη αβεβαιότητα και από αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων, προπαντός από πλημμύρες και καύσωνες, για τα οποία δεν είναι έτοιμος ολόκληρος ο πλανήτης. Και για να ανταποκριθεί στην πράσινη μετάβαση και στη διαρκώς αυξανόμενη πίεση της κλιματικής προσαρμογής θα απαιτηθούν σημαντικοί πόροι, την ώρα που οι γεωπολιτικές εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο απαιτούν, επίσης, μεγάλες στρατιωτικές δαπάνες.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας επισήμανε πως στην Ελλάδα έχουμε αρχίσει νωρίτερα -από ότι σε άλλα κράτη- να εξετάζουμε πώς ακριβώς θα γίνει η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Σημείωσε, μάλιστα, πως σε μερικές ημέρες θα κατατεθεί στην Βουλή νομοσχέδιο, που περιλαμβάνει -μεταξύ άλλων- διατάξεις για τη δασική μεταρρύθμιση, αλλά και για το πώς θα οικοδομούμε με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε ό,τι αφορά τα ακραία κλιματικά φαινόμενα. Τέλος, έκανε λόγο για μία σημαντική μελέτη που ξεκινάει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με την Ακαδημία Αθηνών και σε συνεργασία με διεθνή Ιδρύματα, η οποία μελέτη θα επιτρέψει την καλύτερη δυνατή πρόβλεψη των κλιματικών φαινομένων, ανά Περιφέρεια.
Ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων κ. Πέτρος Βαρελίδης τόνισε τη σημαντική προσπάθεια η οποία έχει ξεκινήσει με τη συνεργασία εμπειρογνωμόνων από την Ακαδημία Αθηνών, τα Πανεπιστήμια και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών για τη διεξαγωγή του προγράμματος LIFE-IP AdaptInGR, το οποίο αποτελεί σήμερα το σημαντικότερο εθνικό έργο για την προσαρμογή της Ελλάδας στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.
Η κλιματική κρίση εξελίσσεται γρηγορότερα από τις αρχικές προβλέψεις
Ο καθηγητής Ζερεφός στην κεντρική ομιλία της συνάντησης έκανε μια συνολική αποτίμηση της κατάστασης του κλίματος σε εθνικό και σε παγκόσμιο επίπεδο επισημαίνοντας πως η Παγκόσμια θερμοκρασία από 14,5 °C πλησιάζει τους 16°C. Η μέση ετήσια θερμοκρασία στη Μεσόγειο αυξήθηκε περίπου 1.5 °C κατά τα τελευταία 100 χρόνια, προβλέποντας πως αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω κατά 3.0 °C (σύμφωνα με ένα καλό σενάριο) έως 5.0 °C (σύμφωνα με ένα κακό σενάριο) έως το 2100. Σύμφωνα με τα μοντέλα που παρουσίασε ο καθηγητής, δεν αποκλείεται το 2099, σε ένα κακό σενάριο, η άνοδος της θερμοκρασίας θα ξεπεράσει και τους 6.0 °C βαθμούς σε πολλά σημεία τη Ευρώπης.
«Η κλιματική κρίση εξελίσσεται με ρυθμό ταχύτατο και τα φαινόμενα που τη συνοδεύουν είναι εντονότερα από τις αρχικές προβλέψεις. Αν ληφθούν μέτρα προσαρμογής, το κόστος αναμένεται να μειωθεί στο μισό, σύμφωνα και με τις πρόσφατες εκτιμήσεις της Μελέτης της Τραπέζης της Ελλάδος. Το καλοκαίρι του 2023 ήταν το θερμότερο σε όλο το ιστορικό αρχείο μετρήσεων για πολύ μεγάλο μέρος των χερσαίων τμημάτων της Μεσογείου, ενώ υψηλές ήταν και οι τιμές επιφανειακής θερμοκρασίας της θάλασσας στη Μεσόγειο. Το αποτέλεσμα ήταν η εκδήλωση ακραίων δασικών πυρκαγιών αλλά και ακραίων βροχοπτώσεων στη χώρα μας», σημείωσε ο διακεκριμένος Έλληνας επιστήμονας.
Το 2023 δεν ήταν μόνο το θερμότερο έτος για τη Μεσόγειο αλλά και για ολόκληρο τον πλανήτη, αφού καταγράφηκε ως το θερμότερο θέρος στην Ιαπωνία, στην Αμερική ακόμη και στη Ν. Ζηλανδία.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Ζερεφό, η μέση θερμοκρασία στην Ελλάδα ειδικότερα αναμένεται να αυξηθεί σε αντίστοιχες με την υπόλοιπη Μεσόγειο τιμές έως το 2100, ενώ η μέση βροχή κατά τη βροχερή περίοδο στην Ελλάδα αναμένεται να εξακολουθήσει να μειώνεται έως και κατά 15% (σύμφωνα με το καλό σενάριο) έως 30% (σύμφωνα με το κακό σενάριο) στα νοτιότερα τμήματα της Ελλάδας ως το 2100. Επίσης αναμένεται αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων όπως των καυσώνων, των ξηρασιών και των καταστροφικών δασικών πυρκαγιών. Ο ίδιος αναφέρθηκε ενδεικτικά στις πλημμύρες σε Ελλάδα, Ιταλία, Κροατία, Σλοβενία, Λιβύη, αλλά και στη Ν. Ζηλανδία, όπως και στην εκτεταμένη ξηρασία στον Καναδά και στις καταστροφικές πυρκαγιές στη Χαβάη.
Αυτό που ανησυχεί ιδιαίτερα τον καθηγητή εκτός από την αυξητική τάση της θερμοκρασίας της θάλασσας είναι και η άνοδος της στάθμης της: «Φοβάμαι μην αρχίσει να συμβαίνει αυτό που γίνεται στη Χαβάη όπου οι αμμουδιές αρχίζουν να αδειάζουν. Εκεί η άνοδος της στάθμης της θάλασσας δεν κάλυψε απλά μέρος της αμμουδιάς, αλλά “μεθόδευσε” την αποδόμηση της άμμου, δηλαδή “ρούφηξε” την παραλία. Είναι ένας υπαρκτός κίνδυνος και για την Ελλάδα. Θα χάσουμε ακρογιαλιές. Ήδη έχουμε δει τα πρώτα σημάδια στη Β. Κρήτη!»
Αυτό που τονίζει ο Έλληνας επιστήμονας είναι ότι στη χώρα μας παρατηρούνται όλων των ειδών τα κλίματα, άλλο κλίμα έχει η ηπειρωτική Ελλάδα, άλλο τα νησιά του Αιγαίου και άλλο του Ιονίου: «Το κλίμα στα νησιά του Αιγαίου επηρεάζεται από το κλίμα στα υψηλά επίπεδα του Ιράκ, ενώ του Ιονίου από ένα σύστημα από τον Ατλαντικό. Αυτό σημαίνει ότι κάθε περιφέρεια έχει διαφορετικές ανάγκες προστασίας. Άλλες ανάγκες έχει η ‘ραχοκοκαλιά’ της χώρας (η Πίνδος π.χ.) και άλλες οι πεδιάδες και οι κοιλάδες, οι οποίες και χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής. Έχουμε ‘ευλογημένες’ περιοχές στην Ελλάδα που είναι κρίμα να τις χάσουμε»
Ο Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας τόνισε επίσης, ότι η αιτία της πρόσκλησης για την διεξαγωγή της συνάντησης ήταν η διαπεριφερειακή συνεργασία σε κρίσιμους αλλά και διαφορετικούς τομείς από διαφορετικές Περιφέρειες με την επιστημονική συμβολή της Ακαδημίας Αθηνών. Επίσης επισήμανε ότι η ορθή διαπεριφερειακή εφαρμογή της προσαρμογής στην Κλιματική Κρίση μπορεί να μειώσει περίπου στο μισό το οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος της κρίσης.
Ακολούθησε η παρουσίαση της συνεισφοράς του έργου LIFE-IP AdaptInGR από το στέλεχος του Υ.Π.ΕΝ και συντονίστρια του έργου LIFE-IP AdaptInGR, κυρία Ιωάννα Τσαλακανίδου και η συζήτηση για την ανάγκη προσαρμογής των Περιφερειών της χώρας στην Κλιματική Κρίση και ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τις προκλήσεις στην υλοποίηση των Περιφερειακών Σχεδίων Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ).