Στους αρχαιοελληνικούς θρύλους, οι Αμαζόνες ήταν φοβερές και τρομερές γυναίκες πολεμίστριες που ζούσαν στο όριο του γνωστού κόσμου.
Ο Ηρακλής έπρεπε να αποκτήσει τη μαγική ζώνη της Ιππολύτης, της βασίλισσας των Αμαζόνων σε έναν από τους 12 άθλους του και ο Αχιλλέας σκότωσε μια άλλη βασίλισσα, την Πενθεσίλεια, και την ερωτεύτηκε την ώρα που πέθαινε, καθώς το όμορφο πρόσωπό της πρόβαλε από την περικεφαλαία της.
Αυτές οι γυναίκες ιππείς, καβαλάρηδες νομάδες, που πολέμησαν και κυνηγούσαν όπως και οι άντρες, έχουν από καιρό χαθεί μέσα στον μύθο, αλλά οι αρχαιολόγοι εντοπίζουν όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι όντως υπήρχαν.
Οι ανασκαφές τάφων σε νεκρόπολη της εποχής του Χαλκού στο Ναχτσιβάν στο Αζερμπαϊτζάν αποκάλυψαν γυναίκες που είχαν ταφεί μαζί με όπλα, όπως βέλη, ένα χάλκινο στιλέτο και ένα μαχαίρι, καθώς και με κοσμήματα.
Οι αρχαιολόγοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι θα μπορούσαν να ήταν οι Αμαζόνες που έζησαν πριν από 4.000 χρόνια. Αυτές οι τρομακτικές γυναίκες φημίζονταν για τις γυναικοκρατούμενες κοινωνίες τους και για την ανδρεία τους στο πεδίο της μάχης, ιδιαίτερα με τόξο και βέλος.
Η ιστορικός Bettany Hughes είπε στον Observer ότι: «Φαίνεται πως υπάρχει αλήθεια πίσω από τους μύθους και τους θρύλους της αρχαίας Ελλάδας».
Είπε επιπλέον, ότι αυτά τα στοιχεία είναι ακόμη πιο σημαντικά αν συνδεθούν με προηγούμενα ευρήματα.
Το 2019, τα λείψανα τεσσάρων γυναικών πολεμιστριών που είχαν θαφτεί με βέλη και λόγχες βρέθηκαν στη Ρωσία και το 2017 Αρμένιοι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τα λείψανα μιας γυναίκας που φαινόταν να πέθανε από τραύματα μάχης, καθώς το τμήμα ενός βέλους ήταν χωμένο στο πόδι της. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, τα λείψανα μιας γυναίκας θαμμένης με στιλέτο βρέθηκαν κοντά στα σύνορα με το Καζακστάν.
«Ένας πολιτισμός δεν αποτελείται από έναν μόνο τάφο. Αν μιλάμε για έναν πολιτισμό που διασχίζει τον Καύκασο και τη Στέπα, όπως έλεγαν όλοι οι αρχαίοι, προφανώς χρειάζεσαι και άλλες αποδείξεις και άλλα κατάλοιπα», πρόσθεσε η Hughes
«Τα δάχτυλά των χεριών τους είναι στρεβλά επειδή χρησιμοποιούσαν τόσο πολύ τα βέλη. Οι αλλαγές στις αρθρώσεις των δακτύλων δεν εξηγούνται μόνο από το κυνήγι. Αυτή η στρέβλωση προέρχεται από μια σταθερή, μεγάλη πρακτική. Αυτό που είναι πολύ συναρπαστικό είναι ότι πολλά αποδεικτικά στοιχεία για τα οστά δείχνουν επίσης ξεκάθαρα στοιχεία μεγάλου χρόνου παραμονής πάνω στη σέλα αλόγου. Οι γυναικείες λεκάνες βασικά ανοίγουν όταν οι γυναίκες ιππεύουν άλογα. Τα οστά τους διαμορφώνονται από τον τρόπο ζωής τους», παρατήρησε η Hughes
Η ίδια σημείωσε ότι τα κοσμήματα που βρέθηκαν περιλαμβάνουν κολιέ από καρνεόλη ή κορνεόλη: «Η καρνεόλη είναι μια ημιπολύτιμη πέτρα και τη συναντάς σε αρχιέριες ή θεές. Είναι λοιπόν ένα σημάδι γυναικών με στάτους – όπως και οι λαβές μαχαιριών».
Τα ευρήματα θα αποκαλυφθούν σε μια νέα σειρά του Channel 4 τον Απρίλιο, με τίτλο Bettany Hughes' Treasures of the World. Ένα από τα επεισόδια, «Δρόμοι του μεταξιού και ο Καύκασος», επικεντρώνεται σε ένα μέρος του κόσμου που επηρεάστηκε από τη ροή των πολιτισμών για αιώνες και όπου οι εμπορικοί δρόμοι ένωσαν τις ηπείρους της Ασίας και της Ευρώπης.
Στο ντοκιμαντέρ αναφέρονται τα ευρήματα των Αμαζόνων. Το ντοκιμαντέρ επισκέπτεται το ορεινό χωριό Khinalig στον Ευρύτερο Καύκασο, το υψηλότερο κατοικημένο μέρος της Ευρώπης, το οποίο είναι τόσο απομακρυσμένο όπου κάποιος «αισθάνεται σαν να χάνεται στο χρόνο», λέει η ιστορικός, σημειώνοντας ότι η ντοπιολαλιά του δεν συναντάται πουθενά αλλού.
Υπήρχε ένας οικισμός εκεί από την εποχή του Χαλκού και μερικοί από τους 2.000 κατοίκους του λένε ότι, στην αρχαιότητα, οι γυναίκες τους μεταμφιέζονταν σε άντρες με μαντήλια – ιστορίες που μεταδόθηκαν στις γενεές τους.
Ανάμεσα σε αυτές τις ιστορίες και κάποιες που μιλούν για «τις γιαγιάδες που πολέμησαν όταν οι άντρες ήταν όλοι μακριά με τα κοπάδια.
Οι γυναίκες πάντα κάλυπταν τα πρόσωπά τους για να πολεμήσουν», όπως ακριβώς περιγράφουν οι αρχαίες πηγές, «έτσι ώστε οι άνθρωποι να μην αντιλαμβάνονταν αν ήταν γυναίκες ή άνδρες».