Το 80 % των περιοχών της ΕΕ είναι αγροτικό και φιλοξενεί το 30 % του πληθυσμού, με πολλές αγροτικές περιοχές να έχουν σταδιακά μείνει πίσω. Η ψηφιοποίηση έχει τεράστια δυνατότητα μετασχηματισμού της ζωής και των ευκαιριών στην περιφέρεια. Η ψηφιοποίηση μπορεί να γεφυρώσει τις φυσικές αποστάσεις και να προσφέρει ισότιμες ευκαιρίες και υπηρεσίες σε όλους ανεξάρτητα από το πού ζούν. Ωστόσο, η συνδεσιμότητα μεταξύ του αγροτικού και του αστικού κόσμου καθυστερεί επιδεινώνοντας τις ανισότητες μεταξύ των δυο αυτών κόσμων.
Τώρα 17 εταίροι από 8 χώρες στην Ευρώπη υπό τον συντονισμό του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) ενώνουν τις δυνάμεις τους στο έργο «RURBANIVE», για να στήσουν γέφυρες ανάμεσα στον αγροτικό και τον αστικό κόσμο και να αντιμετωπίσουν τις ανισότητες στην περιφέρεια, που προκάλεσε η οικονομική ύφεση και η πανδημία.
Το έργο, που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση με 5,5 σχεδόν εκατομμύρια ευρώ και υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Horizon Europe, επιδιώκει να φέρει «επανάσταση» στη διάδραση μεταξύ αστικού και αγροτικού στοιχείου μέσω της χρήσης τεχνολογιών επαυξημένης και εικονικής πραγματικότητας και της εφαρμογής καινοτόμων στρατηγικών, εμπλέκοντας ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων (όπως πολίτες, δημόσιες αρχές, και φορείς χάραξης πολιτικών).
Στον πυρήνα του έργου βρίσκεται η δημιουργία μιας ψηφιακής πλατφόρμας η οποία λειτουργεί ως κόμβος πειραματισμού, καινοτομίας και συν-δημιουργίας, ενισχύοντας αμφίδρομες συνέργειες πόλης-αγροτικής περιοχής και δίνοντας πρόσβαση σε καινοτομίες (RUral-Urban enablers) σε 6 τομείς όπως είναι η βελτίωση της εφοδιαστικής αλυσίδας και η συντόμευση των αλυσίδων αξίας (προς την κλιματική ουδετερότητα), η αποκατάσταση του οικοσυστήματος και της βιοποικιλότητας (διατήρηση οικοσυστημάτων), η κυκλική οικονομία (ποιότητα περιβάλλοντος), η εμπλοκή χρηστών, η ενδυνάμωση, η κοινωνική και εδαφική ευαισθητοποίηση (κοινωνική ευημερία, θέσεις εργασίας και επέκταση στην ύπαιθρο και προοπτικές ανάπτυξης), η πρόσβαση και η προβολή στον πολιτισμό, το τοπίο και την κληρονομιά και τέλος, η βελτιωμένη κινητικότητα.
«Είναι μεγάλη τιμή για το ΕΠΙΣΕΥ να συντονίζει το RURBANIVE, ένα ερευνητικό έργο που στοχεύει τόσο στην κοινωνική όσο και στην τεχνολογική καινοτομία. Η κοινοπραξία του RURBANIVE οραματίζεται ένα μέλλον όπου οι αγροτικές περιοχές θα ακολουθούν και θα επωφελούνται από την τεχνολογική πρόοδο, υιοθετώντας και προσαρμόζοντας τις τεχνολογικές εξελίξεις στην δική τους πραγματικότητα. Η ισορροπία αυτή είναι καίριας σημασίας για το μέλλον της Ευρώπης», σημειώνει ο Δρ. Άγγελος Αμδίτης, συντονιστής του έργου και Διευθυντής Έρευνας και Ανάπτυξης ΕΠΙΣΕΥ/ΕΜΠ.
«Ζωντανά» εργαστήρια
Στο πλαίσιο του έργου θα λάβουν χώρα 7 εργαστήρια αγροτικής-αστικής συν-δημιουργίας (Rural-Urban Co-creation Labs), σε διαφορετικά γεωγραφικά και κοινωνικο-πολιτισμικά πλαίσια. Τα 2 από αυτά θα πραγματοποιηθούν στο νησί της Μήλου, για να υποστηρίξουν την ενσωμάτωση των οικοσυστημάτων στη γεωργία και 1 στα Τρίκαλα, που θα εστιάσει σε περιοχές που δεν εξυπηρετούνται από τα δημόσια μέσα μεταφοράς για να ενισχύσει τη βιωσιμότητα του πολιτιστικού τουρισμού.
Το εργαστήριο στη Νότια Αυστρία θα μελετήσει το ζήτημα της μεταφοράς πόρων από τις αγροτικές περιοχές και την οικονομική στασιμότητα, εστιάζοντας κυρίως στην κυκλική βιοοικονομία και στη βελτίωση της εφοδιαστικής αλυσίδας, ενώ το εργαστήριο στο Suchdol της Πράγας θα στοχεύσει στη βελτίωση των logistics, μέσω δράσεων που επικεντρώνονται στην συντόμευση των αλυσίδων αξίας (value chains), στην αφοσίωση των χρηστών και στην αύξηση της κοινωνικής ευαισθητοποίησης. Η επαρχία Μπούργκος στην Ισπανία θα είναι επίσης μια από τις τοποθεσίες των εργαστηρίων συν-δημιουργίας, για την αντιμετώπιση του φαινομένου της ερήμωσης της υπαίθρου και τη διατήρηση του πολιτιστικού τουρισμού. Το εργαστήριο που θα υλοποιηθεί στην πόλη του Lemgo (Γερμανία) θα ασχοληθεί με το ζήτημα της μετακίνησης προς την εργασία και με την ανάδυση επιχειρηματικών ευκαιριών, ενώ το εργαστήριο στον δήμο Kedainiai στη Λιθουανία θα εστιάσει στη στασιμότητα της καινοτομίας και στη θεσμική γραφειοκρατία προωθώντας την υιοθέτηση μιας περιφερειακής προοπτικής με επίκεντρο την πόλη.
Ένα «Community Store» για συνέργειες
Το RURBANIVE σκοπεύει να προσφέρει τις απαιτούμενες τεχνικές και οικονομικές λύσεις σε μια ποικιλία ευρωπαϊκών αγροτικών περιοχών και να διευκολύνει τον σχεδιασμό πλαισίων θετικής διακυβέρνησης και πολιτικών παρεμβάσεων για τις αγροτικές κοινότητες.
Υποστηριζόμενοι από τεχνολογίες επαυξημένης πραγματικότητας, οι τελικοί χρήστες θα μπορούν να συν-σχεδιάσουν, να συν-δημιουργήσουν και να αλληλεπιδράσουν με άλλους παράγοντες, μετασχηματίζοντας την επικρατούσα κατάσταση και μετατρέποντας εναλλακτικές ιδέες και ευκαιρίες σε πράξη.
Ένας ψηφιακός χώρος «Community Store» που θα δημιουργηθεί, θα ενσωματώσει αυτές τις καινοτομίες μαζί με το «Community of Practice Suite», διευκολύνοντας τις συνέργειες μεταξύ αγροτικών και αστικών κοινοτήτων, μέσω της διαδικτυακής αλληλεπίδρασης, του διαλόγου, της συνεργασίας και της συμμετοχής ενδιαφερομένων αγροτικών-αστικών φορέων.
Η εναρκτήρια συνάντηση του RURBANIVE πραγματοποιήθηκε στις 15 και 16 Φεβρουαρίου 2024 στην Αθήνα, συγκεντρώνοντας 17 εταίρους από 8 διαφορετικές χώρες.
Στην κοινοπραξία των εταίρων συμμετέχουν οι: Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) που έχει τον ρόλο του συντονιστή του έργου, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (AUA), Fundación CARTIF, RISE Research Institute of Sweden, Foodscale Hub (FSH), European Association for Innovation in Local Development (AEIDL), Czech University of Life Sciences Prague (CZU), Alchemia-nova research and innovation (ANRI), AgriFood Lithuania (AFL), IMERYS, The Lisbon Council for Economic Competitiveness and Social Renewal (LC), Δήμος Τρικκαίων (e-trikala), Kedainiai District Municipality (KDM), Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (SAR), Innovation Campus Lemgo (ICL), Partnership for Rural Europe (PREPARE) και BioBASE.