Πρόκειται για ένα σημαντικό θέμα που σχετίζεται με την ποιότητα της δημοκρατίας στην Αλβανία, το σεβασμό της ελληνικής εθνικής μειονότητας, αλλά και την υπεράσπιση βασικών αρχών και αξιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το «όχι» των δικαστών στο αυτονόητο, να επισφραγήσει δηλαδή ένας εκλεγμένος δημοτικός άρχοντας την εμπιστοσύνη που του έδειξαν οι κάτοικοι της περιοχής με την ψήφο τους, μέσα από τον όρκο του, απάδει κάθε έννοιας δημοκρατικής νομιμότητας και επιβεβαιώνει την απόσταση που υπάρχει μεταξύ της Αλβανίας και του λεγόμενου ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, ανάμεσα στις οποίες και η Αλβανία, σχετικά με αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που πρέπει να προωθήσουν στις εθνικές νομοθεσίες, την κρατική δομή, τον τρόπο λειτουργίας και τις κυβερνητικές πρακτικές, ώστε να μπορέσουν να ενσωματωθούν στα ευρωπαϊκά πρότυπα. Τα ζητήματα αυτά συζητήθηκαν εκτενώς κατά τη χθεσινή Σύνοδο Ε.Ε και Αλβανίας που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες.
Εκτός του περιεχομένου της ανωτέρω ατζέντας, το θέμα Μπελέρη αποτελεί σε κάθε περίπτωση ζήτημα που δεν αφορά μόνο τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας και Αλβανίας, αλλά και εκείνες μεταξύ της Ε.Ε και της Αλβανίας. Η ελληνική πλευρά έχει διαμηνύσει προς πάσα κατεύθυνση πως η ορκωμοσία του νέου δημάρχου αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας.
Η ελληνική εξωτερική πολιτική είναι υπέρ της ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην ευρωπαϊκή οικογένεια, εφόσον βέβαια πληρούν τα κριτήρια της Κοπεγχάγης και σέβονται τους κανόνες και την πολιτική φιλοσοφία της Ενωμένης Ευρώπης. Είναι προς το συμφέρον της αλβανικής πλευράς να προσεγγίσει διαφορετικά την υπόθεση Μπελέρη, να αλλάξει στάση, εφόσον θέλει να έχει το «οκ» της Αθήνας για τα επόμενα βήματα προς την τελική ένταξη της στην Ε.Ε.
Σχετική ημερομηνία ή αντίστοιχο χρονοδιάγραμμα για τη συγκεκριμένη εκκρεμότητα δεν έχει δοθεί από τα υψηλά κλιμάκια της Κομισιόν, αν και σε ανύποπτο χρόνο ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλς Μισέλ είχε θέσει το 2030, ως το χρονικό ορίζοντα για τη διεύρυνση της Ε.Ε, άποψη όμως που δεν αποτελεί επίσημη θέση.
Υπενθυμίζεται πως οι σχετικές διαδικασίες διεύρυνσης προβλέπουν πως όταν ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις σε όλους τους τομείς πολιτικής και η ίδια η Ε.Ε είναι προετοιμασμένη για τη διεύρυνση όσον αφορά την ικανότητα απορρόφησης, τότε οι όροι και οι προϋποθέσεις προσχώρησης —περιλαμβανομένων πιθανών ρητρών διασφάλισης και μεταβατικών ρυθμίσεων— ενσωματώνονται σε συνθήκη προσχώρησης.
Για τη συνθήκη αυτή απαιτείται η έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και η ομόφωνη έγκριση του Συμβουλίου πριν την υπογράψουν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και η υποψήφια χώρα. Με άλλα λόγια, η αλβανική Κυβέρνηση δεν μπορεί να αγνοήσει κεντρικά ζητήματα που αφορούν στον πυρήνα της ευρωπαϊκής πολιτικής από τη στιγμή δε που αγγίζουν και την Ελλάδα. Σε κάθε περίπτωση, η Αθήνα βλέπει θετικά την ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας, αλλά το “success story” απαιτεί πρωτίστως το σεβασμό των δικαιωμάτων της ελληνικής εθνικής μειονότητας της Αλβανίας.